Trong ba năm qua, ông Lâm Văn Tuyến (ảnh), một giáo dân ở xã Trực Hùng, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định, đã đầu tư rất nhiều công sức và tiền của để tìm kiếm, quy tập các mộ vô chủ và mang về thờ phụng chu tất tại hai khu nghĩa trang do chính gia đình ông xây dựng.
Hồi còn trẻ, những khi có dịp đi qua cánh đồng nơi có khu nghĩa địa của làng, ông rất thương cảm và day dứt khi tận mắt chứng kiến rất nhiều ngôi mộ vô chủ bị trâu, bò giẫm đạp xiêu đổ và không được ai hương khói trong các ngày Tết, lễ.
Tuy nhiên, lúc đó hoàn cảnh gia đình còn quá khó khăn nên không thể làm gì được. Suốt mấy chục năm, ông luôn đau đáu ước nguyện một ngày nào đó kiếm đủ tiền để có thể quy tập tất cả những nấm mộ này về một nơi khang trang, tươm tất và hàng ngày hương khói, chăm chút cho những linh hồn lưu lạc.
Phải tới năm 2008, sau khi con cái trưởng thành và ăn nên làm ra, ông mới có đủ điều kiện để thực hiện ý định trước kia. Quyết định này được bà Dịu (vợ ông), các con cũng như anh em chú bác trong nhà đồng tình ủng hộ.
Chỉ mấy ngày sau khi làm tờ trình lên chính quyền xã, ông được giao hai khu đất ở rìa làng để xây nghĩa trang. Ngay sau đó, ông thuê người kiểm tra kỹ nền móng khu đất trước khi cho bơm cát lấp đầy.
Ông còn trình bày với cha xứ Tân Phường, Tân Lý và nhờ các cha vận động các giáo dân tham gia. Việc tìm kiếm, quy tập mộ cũng được thông báo rộng rãi trên hệ thống loa truyền thanh xã và được toàn thể nhân dân địa phương đồng tình ủng hộ.
Sau vụ lúa mùa năm đó, các hộ dân canh tác trên cánh đồng của xã đã đồng loạt dùng que sắt xăm từng tấc đất nhằm phát hiện những nấm mộ còn nằm sót lại dưới đám ruộng của mình. Kết quả thật bất ngờ: Có đám ruộng chỉ rộng độ 200 m2 nhưng chứa dưới lòng đất hơn 40 áo quan, có chiếc gần như vẫn giữ nguyên màu sắc sơn son thiếp vàng dù đã được chôn cất cách đây khoảng 200 năm. Một số đám ruộng được người dân đào đi đào lại vẫn phát hiện thêm các bộ xương cốt.
Cho đến nay, với sự giúp đỡ nhiệt tình của bà con trong xã và gần 70 thành viên của đội quy tập do chính ông thành lập và trực tiếp điều hành, ông Tuyến đã cất bốc và quy tập được gần 1.500 ngôi mộ về hai khu nghĩa trang với tổng kinh phí khoảng 2 tỷ đồng.
Hai công trình này được xây dựng rất khang trang. Vào những ngày rằm và mồng một, ông Tuyến cùng gia đình đều tới nghĩa trang thành kính hương khói cho người đã khuất. Nhiều người xa gần nghe tiếng cũng thường xuyên đến viếng và làm lễ tại nghĩa trang.
Ông Tuyến cho biết, ở một số nơi trong xã vẫn còn nhiều mộ vô thừa nhận. Do vậy, ông đang có dự định trình UBND xã xin tiếp đất xây nghĩa trang để quy tập những nấm mộ này. Đồng thời, ông cũng thông báo tiếp tục tiếp nhận các ngôi mộ vô chủ.
Hữu Chiến