Khu tái định cư Cây Trai, xã Trường Xuân, huyện Quảng Ninh (Quảng Bình) được xây dựng và đưa vào sử dụng từ tháng 6/2006. Với đầy đủ cơ sở hạ tầng nhằm phục vụ cho đời sống bà con tái định cư (TĐC) như: Điện, đường, trường, trạm, nhà văn hóa cộng đồng… sạch sẽ khang trang, nhưng lạ thay suốt hơn 4 năm qua, các công trình xây dựng này chỉ để phơi sương, phơi nắng, mặc sức trâu, bò vào trú ngụ. Trong khi đó hàng chục hộ gia đình cứ lần lượt "đội nón" rời bỏ khu TĐC, khiến Cây Trai giờ đây lay lắt thưa thớt vắng bóng người.
Hàng tỷ đồng xây công trình… đắp chiếu
Khu tái định cư Cây Trai thưa thớt bóng người.
Năm 2005, nhằm giải phóng mặt bằng di dân tái định cư để phục vụ cho việc triển khai xây dựng công trình hồ thủy lợi Rào Đá, UBND huyện Quảng Ninh đã ủy quyền cho Ban quản lý dự án huyện Quảng Ninh làm chủ đầu tư Quản lý tiểu hợp phần xây dựng khu TĐC Cây Trai bao gồm: San ủi mặt bằng, xây dựng đường giao thông, trường học, trạm xá, hệ thống điện, cấp thoát nước, các công trình phục vụ dân sinh và khai hoang hỗ trợ di dời công trình với số tiền gần 4 tỷ đồng. Theo đó, trên nền đất gần 20 ha khu TĐC Cây Trai đã được "dựng lên" 34 lô đất, trung bình mỗi lô 1.100 m2 và được xây dựng đầy đủ về cơ sở hạ tầng, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa thôn để phục vụ cho người dân TĐC.
Theo đăng ký ban đầu sẽ có 34 hộ vào định cư tại khu TĐC Cây Trai nhưng thực chất chỉ có 19 hộ vào làm nhà để ở. Tuy nhiên đến thời điểm hiện tại chỉ có hơn 10 hộ gia đình còn bám trụ lại đây, số còn lại lần lượt rời bỏ khu TĐC mà đi.
Nguyên nhân?
Ông Lê Văn Lương, Trưởng thôn Trường Nam - khu TĐC Cây Trai cho biết: Ngày mới lên đây người dân rất vui mừng vì khu TĐC được xây dựng đầy đủ, cơ sở hạ tầng khang trang, sạch sẽ và hy vọng đây sẽ là miền đất hứa trong việc phát triển kinh tế. Tuy nhiên càng bám trụ lại đây người dân càng chán nản không thể phát triển kinh tế lên được.
Do ở đây người dân không có đất để sản xuất, có chăng cũng chỉ là đất sỏi đá cằn cỗi, địa hình thì trên cồn dưới lỏm, khó làm ăn, lại xa trung tâm huyện hàng chục cây số nên có nhiều hộ gia đình đã phải bỏ đi. Những hộ bám trụ như gia đình ông Lương đến nay vẫn chưa được cấp sổ đỏ (giấy chứng nhận QSDĐ). Vì thế một hộ gia đình còn trụ lại đây tỏ ra chán nản và cũng muốn bỏ đi nơi khác.
Trả lời câu hỏi vì sao đến nay nhiều hộ gia đình đã làm nhà ở tại khu TĐC Cây Trai vẫn chưa được cấp sổ đỏ, ông Lê Văn Diên - Trưởng phòng TN&MT huyện Quảng Ninh cho biết, do nhiều hộ gia đình ở khu TĐC chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính, cũng như chưa hoàn chỉnh hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận QSDĐ nên chúng tôi chưa thể cấp giấy chứng nhận QSDĐ được.
Còn ông Nguyễn Ngọc Thụ - Phó Chủ tịch UBND huyện Quảng Ninh cho biết: Để ổn định lại cuộc sống cho người dân khu TĐC Cây Trai, hiện UBND huyện cũng đã giao Phòng TN&MT huyện phối hợp với UBND xã Trường Xuân sớm họp dân, rà soát lại hộ khẩu và quỹ đất thuộc thẩm quyền của xã để cấp thêm cho các hộ còn thiếu đất cũng như cần nhu cầu quỹ đất để phát triển kinh tế. Đồng thời sớm thu hồi lại diện tích đất mà những hộ đã được cấp nay bỏ hoang để giao cho các hộ còn thiếu để ổn định cuộc sống tránh tình trạng "di dân" tự do như hiện nay.
Phan Đình Quân