Đến bản Yên Cang 2, chúng tôi mới biết nơi xảy ra tình trạng bức xúc gần 20 năm qua của người dân chỉ nằm cách trụ sở UBND xã chừng 200m. Mặc dù vậy, những kiến nghị chính đáng của người dân vẫn quá xa vời, chưa biết bao giờ mới được giải quyết.
Năm 1996, hàng trăm hộ dân của xã Pom Lót sinh sống bên dòng suối Nậm Núa bị lũ gây sạt lở, nguy hiểm tới tính mạng. Để giải quyết tình trạng này, tỉnh Lai Châu (nay là Điện Biên và Lai Châu) đã xây dựng phương án, di dời toàn bộ các hộ dân đến bản Yên Cang 2 (thuộc xã Pom Lót).
Chính quyền địa phương đã tổ chức quy hoạch, cấp đất và hỗ trợ mỗi hộ trên 1 triệu đồng để làm nhà cửa. Mỗi gia đình được cấp từ 800 - 1.000m2 đất ở tại khu vực này.
Ông Lò Văn Hạnh - Trưởng bản Yên Cang 2 cho biết: 3 năm đầu tiên, do chưa có nhu cầu nên dân bản chưa có nguyện vọng làm sổ đỏ. Sau đó, do có chính sách của Nhà nước, người dân có thể thế chấp giấy tờ nhà đất để vay vốn ngân hàng làm ăn, bà con mới nghĩ đến việc này.
Ông Hạnh là người đại diện cho người dân trong bản đến kiến nghị với chính quyền xã nhưng được ông Nguyễn Văn Thiên, cán bộ địa chính xã Pom Lót trả lời là 3 - 4 năm nữa làm cũng được vì phải chờ ổn định. Chờ đợi mãi mà không được giải quyết, đến năm 2003, cả bản lại làm đơn gửi tới chính quyền xã và vẫn được trả lời “cứ từ từ vì việc này làm rất lâu, tốn kém nhiều tiền mà xã chưa lại chưa có kế hoạch”.
Như vậy suốt bao năm nay, từ lúc ông Thiên làm cán bộ địa chính, rồi lên làm Phó Chủ tịch UBND xã, đến nay đã nghỉ hưu nhưng chiếc sổ đỏ của bà con vẫn bặt vô âm tín.
Năm 2012, xã Pom Lót chia tách thành 2 xã, bản Yên Cang thuộc địa phận xã Sam Mứn quản lý. Hi vọng về chiếc sổ đỏ của người dân lại bùng lên bởi tin tưởng vào sự quản lý điều hành của một bộ máy chính quyền mới. Cùng với nhiều lần đơn từ, người dân sẵn sàng chịu 100% lệ phí làm sổ đỏ.
Đã nhiều lần, tại các cuộc tiếp xúc cử tri, người dân đều kiến nghị. Đầu năm 2015, người dân lên gặp ông Lò Văn Phương, trước đây là Chủ tịch UBND huyện, nay là Bí thư Huyện ủy Điện Biên và được trả lời nguyện vọng của người dân là hoàn toàn chính đáng và không có gì vướng mắc; đồng thời chỉ đạo các cơ quan chuyên môn của huyện và xã Sam Mứn tích cực giải quyết. Thế nhưng sự việc cho đến nay vẫn cứ dậm chân tại chỗ.
Về vấn đề này, ông Quàng Văn Ngọc - Phó Chủ tịch UBND xã Sam Mứn cho biết: Đây là tồn tại do chính quyền xã trước đây để lại nhưng hiện tại khó có thể thực hiện được do mất hồ sơ gốc như Quyết định di dời của tỉnh, bản đồ hiện trạng, sổ mục kê…
Mặt khác, trước đây theo quyết định có 63 hộ, nay tách khẩu lên tới 75 hộ; một số hộ chuyển nhượng cho nhau, rồi bố nhượng cho con… không có giấy tờ hành chính.
Trả lời câu hỏi trong sự việc này, chính quyền địa phương đã làm hết trách nhiệm chưa, ông Quàng Văn Ngọc chỉ nói loanh quanh rằng đã chỉ đạo cán bộ địa chính xuống thôn bản đo cho nhân dân nhưng vẫn còn gặp khó khăn, đề nghị huyện và các cơ quan ban ngành của tỉnh giúp đỡ giải quyết…
Bà Lò Thị Bánh - Bí thư Chi bộ Yên Cang 2 bức xúc: Khi người dân làm đơn kiến nghị, chính quyền xã lấy lý do là đã mất hồ sơ gốc, yêu cầu người dân lên huyện tìm lại nhưng người dân thì biết gì về việc này mà tự đi tìm?
Sau khi các cơ quan báo chí phản ánh sự việc trên, HĐND tỉnh Điện Biên đã tổ chức Đoàn giám sát xuống làm việc với người dân bản Yên Cang 2 và chính quyền xã Sam Mứn. Kết quả giám sát cho thấy sự việc trên là hoàn toàn có thật, tuy nhiên ngay trong buổi làm việc, lãnh đạo chính quyền xã Sam Mứn và huyện Điện Biên đã đổ lỗi cho nhau. Huyện nói không thấy xã chuyển hồ sơ lên để giải quyết. Còn xã cho là đã kiến nghị nhiều lần nhưng không thấy huyện về giúp đỡ…
Được biết theo quy định: việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu cho nhân dân, nhất là trường hợp di dời khẩn cấp do thiên tai như 63 hộ dân ở bản Yên Cang 2, trách nhiệm thực hiện hoàn toàn do chính quyền địa phương, người dân không phải tự đi làm thủ tục và được miễn toàn bộ các chi phí.
Trả lời phóng viên, bà Giàng Thị Hoa - Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Điện Biên cho biết: Đối với hơn 60 hộ dân do lũ lụt từ năm 1996, phải di chuyển lên địa điểm hiện nay thì việc cấp sổ đỏ là quyền lợi hợp pháp chính đáng của người dân. Vì vậy, trên cơ sở cuộc làm việc với xã, huyện và gặp trực tiếp người dân của Đoàn, chính quyền địa phương đã cam kết sẽ tập trung chỉ đạo, đo đạc và cấp sổ đỏ cho toàn bộ các hộ dân ở bản Yên Cang 2 trước ngày 31/12. HĐND tỉnh sẽ tiếp tục giám sát để đảm bảo việc thực hiện này theo đúng cam kết.