Toàn cảnh phiên tòa giả định.
Bài học đắt giá từ mâu thuẫn trên không gian mạng
Vừa qua, Trường PTTH Tân Phong, phường Tân Hưng, TP Hồ Chí Minh đã phối hợp cùng Trung tâm Trọng tài Thương mại Quốc tế Tiền Giang (TGAC) tổ chức chương trình tuyên truyền pháp luật và phòng, chống bạo lực học đường. Sự kiện thu hút đông đảo giáo viên và hàng trăm học sinh của nhà trường tham dự.
Hoạt động nổi bật của chương trình là phiên tòa giả định xét xử vụ án “Cố ý gây thương tích”, được mô phỏng từ một tình huống thực tế đang xảy ra ngày càng phổ biến trong môi trường học đường.
Trong khuôn khổ phiên tòa giả định, đại diện Viện kiểm sát đã công bố cáo trạng tái hiện một vụ việc đáng tiếc xảy ra ngày 22/4/2025. Theo cáo trạng, do mâu thuẫn trên mạng xã hội, Huỳnh Trung (sinh năm 2010), cùng học tại địa phương, đã mang theo ống sắt dài 73cm đến sân vận động, bất ngờ đánh vào đầu và lưng em Đỗ Hoàng là người bị hại, gây thương tích 30%, phải nhập viện điều trị khẩn cấp.
Hành vi của Trung được xác định là nguy hiểm cho xã hội, có dấu hiệu phạm tội “Cố ý gây thương tích” theo điểm đ khoản 2 Điều 134 Bộ luật Hình sự, với khung hình phạt từ 2 đến 6 năm tù. Cáo trạng nhấn mạnh, đây là hành vi bột phát nhưng mang tính côn đồ, xâm hại nghiêm trọng đến sức khỏe người khác chỉ vì một câu nói thách thức trên mạng xã hội.
Hội đồng xét xử tiến hành phiên tòa giả định trong chương trình tuyên truyền pháp luật về phòng, chống bạo lực học đường.
Tại phiên tòa, bị cáo Trung đã thành khẩn khai báo, thừa nhận toàn bộ hành vi phạm tội. Gia đình bị cáo đã bồi thường 34 triệu đồng và đồng ý bồi thường thêm 50 triệu đồng theo yêu cầu của gia đình bị hại. Sau quá trình xét hỏi và tranh luận, Hội đồng xét xử tuyên phạt Huỳnh Trung 2 năm 6 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách 5 năm, xét thấy bị cáo còn nhỏ tuổi, đang đi học và có nhiều tình tiết giảm nhẹ.
Phiên tòa giả định không chỉ tái hiện một vụ án đơn lẻ mà còn phản ánh thực trạng đáng lo ngại trong môi trường học sinh hiện nay. Theo thống kê của ngành giáo dục và các cơ quan chức năng, số vụ bạo lực học đường có dấu hiệu gia tăng tại nhiều địa phương, với tính chất ngày càng phức tạp, không dừng lại ở những xô xát thông thường.
Nhiều học sinh sử dụng hung khí, tụ tập theo nhóm, quay clip phát tán trên mạng xã hội để thách thức, hạ uy tín lẫn nhau. Không gian mạng trở thành “mồi lửa” cho các xung đột, khi nhiều em bị kích động bởi bình luận tiêu cực hoặc bị “anh hùng bàn phím” dẫn dắt đến những hành vi thiếu kiểm soát.
Chỉ từ một mâu thuẫn nhỏ trong lớp học, một bình luận trên Facebook hay một đoạn video vô tình lan truyền cũng có thể bị đẩy lên thành xung đột nghiêm trọng, gây thương tích và để lại hậu quả pháp lý kéo dài.
Đại diện Viện Kiểm sát, Kiểm sát viên đang thực hiện quyền công tố tại phiên tòa giả định.
Điểm đặc biệt của hoạt động lần này là toàn bộ quá trình tố tụng được tổ chức như một phiên tòa thật, từ tuyên bố khai mạc, công bố cáo trạng, xét hỏi, tranh luận cho đến tuyên án. Các luật sư, thẩm phán, kiểm sát viên đều là những người đang công tác trong ngành tư pháp, giúp học sinh có trải nghiệm chân thực, sinh động và dễ tiếp thu.
Trong phần tranh luận, các ý kiến phân tích rõ hành vi bạo lực dù bột phát vẫn đủ yếu tố cấu thành tội phạm; việc sử dụng hung khí có thể khiến mức xử lý nặng hơn, thậm chí chuyển sang tội danh khác nếu gây hậu quả chết người; đồng thời chỉ ra rằng việc khiêu khích, thách thức trên mạng xã hội cũng thể hiện sự thiếu kỹ năng xử lý mâu thuẫn của học sinh.
Nâng cao nhận thức pháp luật và kỹ năng ứng xử
Sau khi phiên tòa giả định kết thúc, nhiều học sinh đã chủ động đặt câu hỏi và trao đổi trực tiếp với Hội đồng xét xử, kiểm sát viên và luật sư về các tình huống pháp lý liên quan đến bạo lực học đường. Các em băn khoăn liệu những hành vi xô xát nhỏ trong trường học có bị xử lý hình sự hay không; việc quay clip, chia sẻ lên mạng xã hội có vi phạm pháp luật; hay trong trường hợp bị khiêu khích, học sinh cần ứng xử thế nào để tránh hậu quả đáng tiếc. Những thắc mắc này đã được các chuyên gia pháp luật giải đáp cụ thể, giúp học sinh hiểu rõ ranh giới giữa vi phạm kỷ luật và trách nhiệm hình sự, đồng thời trang bị thêm kỹ năng xử lý mâu thuẫn an toàn, đúng pháp luật.
Học sinh tham gia trả lời câu hỏi, trao đổi về các tình huống pháp lý tại phiên tòa giả định.
Phiên tòa không chỉ là bài học pháp luật mà còn là lời cảnh tỉnh sâu sắc về kỹ năng sống, kỹ năng sử dụng mạng xã hội và khả năng kiểm soát cảm xúc cho học sinh trong thời đại số.
Thầy Trần Công Bình, Hiệu trưởng Trường PTTH Tân Phong nhấn mạnh: “Việc tổ chức phiên tòa giả định là trách nhiệm của nhà trường nhằm trang bị kiến thức pháp luật, nâng cao ý thức bảo vệ hình ảnh cá nhân và tập thể. Đây là cách giúp các em tự điều chỉnh hành vi, góp phần hoàn thiện đạo đức và nhân cách”.
Buổi tuyên truyền pháp luật tại Trường PTTH Tân Phong được đánh giá mang ý nghĩa thiết thực, phù hợp trong bối cảnh bạo lực học đường đang là vấn đề nhức nhối của xã hội.
Học sinh hào hứng tham dự phiên tòa giả định với chủ đề “Bạo lực học đường”.
Thông qua hoạt động thực tiễn, học sinh nhận thức rõ rằng bạo lực không phải là cách giải quyết mâu thuẫn; mạng xã hội không phải “sân chơi an toàn”; sự thiếu quan tâm, quản lý của gia đình có thể dẫn đến hành vi lệch chuẩn; mỗi học sinh cần có trách nhiệm ứng xử văn minh, tôn trọng bạn bè và tìm đến sự hỗ trợ của người lớn khi cần thiết.
Ban tổ chức chương trình kỳ vọng mô hình phiên tòa giả định sẽ tiếp tục được nhân rộng, trở thành phương pháp giáo dục pháp luật trực quan, sinh động, góp phần hạn chế và đẩy lùi bạo lực học đường trong thời gian tới.