Đại tá Phạm Thị Minh Lý chia sẻ, ngay từ khi còn nhỏ, bà đã rất yêu thích nghề thầy thuốc. Ba của bà là y sĩ, nên bà luôn mong muốn được làm thầy thuốc như ba của mình. Sau này khi lớn lên, tham gia cách mạng, vào Quân đội, bà luôn cố gắng để trở thành thầy thuốc giỏi, giành lại sự sống cho đồng chí, đồng đội và nhân dân dưới mưa bom, bão đạn của quân thù.
Vào Quân đội, Phạm Thị Minh Lý được đơn vị cử đi học khóa y tá ngoại khoa, sau đó làm nhiệm vụ Quân y suốt thời kỳ chống Mỹ cứu nước. Nhớ lại những kỷ niệm thời kháng chiến, Đại tá Phạm Thị Minh Lý xúc động nói: Thời điểm công tác ở xã Tân Thạnh (nay thuộc huyện Long Phú, Sóc Trăng), chủ trương của Tỉnh ủy lúc bấy giờ các đảng viên phải đổi tên. Tên thật trong giấy khai sinh chỉ dùng trong nội bộ đảng. Ban đầu, bà lấy tên là Mười Bông, sau anh em nói gọi Mười Hoa hay hơn, đẹp hơn, kể từ đó bà lấy tên Mười Hoa”.
Đại tá Phạm Thị Minh Lý, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân (bên trái) dự gặp mặt cán bộ cao cấp nghỉ hưu nhân kỷ niệm Ngày Thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam tại Bộ CHQS tỉnh Sóc Trăng. Ảnh: baosoctrang.org.vn
Sau Hiệp định Giơnevơ năm 1954, bà nhận quyết định ở lại miền Nam, không tập kết ra Bắc. Sau đó, bà được được phân công làm nhiệm vụ bảo vệ sức khỏe cán bộ Tỉnh ủy Sóc Trăng. Ngoài ra, bà còn trực tiếp tham gia điều trị, cứu chữa cho hàng ngàn thương bệnh binh, nhân dân. Là người tham gia điều trị cho thương binh song chính bản thân bà cũng có 8 lần bị thương, phải phẫu thuật để bảo toàn tính mạng.
Nhắc đến bà Minh Lý (hay còn gọi là Mười Hoa), nhiều người từng được bà điều trị, chăm sóc đều cho rằng, bà là người có đôi bàn tay làm nên những điều kỳ diệu. Trước đây trong thời kỳ chiến tranh còn nhiều khó khăn, thiếu thốn, người thầy thuốc phải cơ động, có khi ca phẫu thuật được thực hiện ở ngay trên bờ kênh, không có thuốc mê, thuốc tê và máy móc kỹ thuật cao. Chính những khó khăn này đòi hỏi người thầy thuốc là phải có tinh thần khắc phục khó khăn, tay nghề vững vàng để cứu được thương bệnh binh.
Khi là y sĩ, bà Lý đã có sáng kiến khâu mạch máu cho thương binh bằng... sợi tóc. Theo bà, người bị đứt mạch máu nếu không được khâu kịp thời sẽ dẫn đến máu không xuống được có khi dẫn đến phải cưa tay, cưa chân. Bà đã mạnh dạn khâu mạch máu bằng... sợi tóc thay cho chỉ khâu. Nhiều người sau này gặp lại vẫn nói nhờ có y sỹ Minh Lý mà không bị cụt tay, cụt chân. Bà còn có sáng kiến sử dụng nước dừa thay cho nước biển để truyền cho bệnh nhân. Bà cho biết, muốn có nước dừa đảm bảo chất lượng để truyền cho bệnh nhân phải chọn trái dừa ngon, hái cẩn thận từ trên cây xuống.
Đại tá Phạm Thị Minh Lý nhớ lại, trong trận đánh chi khu Vĩnh Thuận (Rạch Giá, Kiên Giang), 138 cán bộ, chiến sĩ bị thương, trong tình thế nguy cấp, bà và đồng đội đã phải suy nghĩ, tìm cách đưa thương binh về nơi điều trị được kịp thời, an toàn. Bà và đồng đội đã quyết định, với người bị thương nhẹ, cứ thương binh sẽ được đưa về trên cùng một chiếc xuồng, người bị thương nặng thì được chuyển nằm trên xuồng riêng có thêm một quân y và dân công đi theo. Đưa thương binh đến nơi điều trị an toàn, không nghỉ ngơi, bà lập tức tham gia cấp cứu, phẫu thuật cho các thương, bệnh binh.
Sau khi đất nước thống nhất, bà Phạm Thị Minh Lý được cử ra Hà Nội học bác sĩ quân y rồi trở về tỉnh Hậu Giang (cũ), công tác tại Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, làm Phó Chủ nhiệm hậu cần kiêm Chủ nhiệm Quân y tỉnh. Năm 1990, Bác sĩ Quân y Phạm Thị Minh Lý được trao quân hàm Đại tá Quân đội nhân dân Việt Nam.
Năm 1992, khi đang là Trưởng Ban Quân y, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Hậu Giang (cũ), tỉnh Sóc Trăng được tái lập trên cơ sở tách từ tỉnh Hậu Giang, bà Phạm Thị Minh Lý được cử giữ chức Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ tỉnh Sóc Trăng, kiêm Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ bảo trợ nạn nhân chất độc da cam, tham gia Hội Y học.
Bà đã nỗ lực cùng mọi người xây dựng phong trào hiến máu nhân đạo, vận động được hàng tỉ đồng để xây dựng nhà ở, cấp xe lăn, hỗ trợ viện phí, vốn sản xuất cho người nghèo, những đồng đội gặp khó khăn...Năm 2013, Đại tá, Bác sỹ Phạm Thị Minh Lý đã vinh dự được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang nhân dân.
Giờ đây tuy tuổi đã cao, đã về nghỉ hưu nhưng khi địa phương có việc cần, bà sẵn sàng giúp. Đại tá, Bác sỹ Phạm Thị Minh Lý luôn là tấm gương sáng để thế hệ trẻ học tập, noi theo.