Không khó để các con “chuột” trong vụ đảo chính lộ mặt. Trước khi chính quyền Mỹ vào cuộc, nhà báo Ken Silverstein đã có bài viết chi tiết về tình trạng tham nhũng và hối lộ trong mối quan hệ giữa chính phủ Guinea Xích đạo và các tập đoàn Mỹ.
Theo các bài báo trên tạp chí Nation và tờ Los Angeles Times, các công ty dầu mỏ Mỹ đã gửi tiền vào một tài khoản của Tổng thống Obiang tại ngân hàng Riggs ở Washington, ngân hàng tự xưng là “ngân hàng của tổng thống”. Các quan chức Guinea Xích đạo thỉnh thoảng còn đột ngột gửi tiền tại các chi nhánh của Riggs với số tiền lên tới 1 triệu USD.
Trong nhiều năm qua, Bộ Tư pháp và Tài chính cùng tiểu ban điều tra của Thượng viện Mỹ đã theo dõi hoạt động của Riggs do có cáo buộc ngân hàng này rửa tiền cho các lãnh đạo nước ngoài. Điều tra viên phát hiện ra rằng Guinea Xích đạo là khách hàng lớn nhất của Riggs, với hơn 60 tài khoản và số tiền trong đó lên tới 700 triệu USD.
Ngân hàng này đã cho phép khách hàng từ Guinea Xích đạo chuyển tiền tự do giữa các tài khoản, kể cả tài khoản cá nhân và tài khoản làm ăn của chính phủ. Thậm chí, Riggs còn cho phép chuyển hơn 35 triệu USD từ tài khoản của khách hàng Guinea Xích đạo đến tài khoản bí mật của các tập đoàn nước ngoài. Lãnh đạo ngân hàng Riggs làm ăn vô cùng ăn ý với chính phủ Guinea Xích đạo, Tổng thống Obiang và gia đình ông ta.
Tháng 5/2004, ngân hàng lâu đời nhất Washington này đã bị phạt 25 triệu USD vì tiếp tay cho hoạt động rửa tiền một cách cố ý và có hệ thống.
|
Giàn khoan dầu của ExxonMobil tại Guinea Xích đạo. |
Ngoài ngân hàng Riggs, một loạt ông lớn trong ngành dầu mỏ của Mỹ cũng lộ mối quan hệ “bí ẩn” với chính quyền Guinea Xích đạo, thậm chí lộ ngay từ trước khi xảy ra vụ đảo chính bất thành.
Ngay sau khi đến Guinea Xích đạo năm 1991, Đại sứ Mỹ John E. Bennett đã phát hiện ra một thỏa thuận bất thường giữa Tổng thống Obiang và Walter International Inc., công ty dầu đầu tiên hoạt động thành công ở nước Tây Phi này. Công ty Walter đã trả tiền cho con trai của Tổng thống Obiang theo học trường Đại học Pepperdine ở Malibu (bang California), mỗi năm tốn tới 50.000 USD.
Sau khi Walter ăn nên làm ra ở Guinea Xích đạo, một vài ông lớn khác trong ngành dầu mỏ đã lao vào khai thác vàng đen ở đây. Ba công ty hiện diện nhiều nhất ở Guinea Xích đạo là ExxonMobil, Amerada Hess và Marathon Oil. Tất nhiên, giống Walter, các tập đoàn này cũng có “thỏa thuận” với Tổng thống Obiang, thậm chí còn trên quy mô lớn hơn nhiều.
Họ trả tiền học bổng cho con cháu của các lãnh đạo Guinea Xích đạo, thành lập liên doanh với quan chức chính phủ, thuê các công ty liên quan tới ông Obiang, thuê bất động sản của quan chức chính phủ và họ hàng của họ.
Theo một báo cáo, họ đã chi hơn 4 triệu USD để hơn 100 sinh viên Guinea Xích đạo, phần lớn là họ hàng của các quan chức chính phủ, du học.
Một chi nhánh của ExxonMobil đã thuê nhà và đất của vợ Tổng thống Obiang. Công ty Amerada Hess thì chi cho các quan chức Guinea Xích đạo gần 1 triệu USD tiền thuê nhà. Trong một phi vụ, công ty Triton Energy thuộc sở hữu của Amerada Hess đã đàm phán một hợp đồng, trong đó trả 445.800 USD để thuê bất động sản từ một người họ hàng mới 14 tuổi của Tổng thống Obiang.
Có một thời gian, công ty Amerada Hess ngừng trả tiền thuê sau khi một thẩm phán phán quyết rằng bất động sản đó thuộc về một người khác. Khi một bộ trưởng trong chính phủ Guinea Xích đạo biết lý do, ông ta đã nhấc máy điện thoại gọi cho vị quan tòa nọ và ngay lập tức, lệnh cấm của tòa bị bãi bỏ.
Amerada Hess và một chi nhánh của ExxonMobil đã trả tổng cộng gần 1 triệu USD tiền dịch vụ an ninh cho một công ty mà chủ sở hữu là em trai của Tổng thống Obiang, Armengol Ondo Nguema. Ngoài ra, thông qua một chi nhánh, công ty Triton cũng chuyển 250.000 USD vào một tài khoản ở ngân hàng Riggs để chi tiền học cho con cái của Ondo.
ExxonMobil còn làm ăn với một công ty xây dựng và bất động sản do ông Obiang kiểm soát, giúp ông này bỏ túi 31.500 USD tiền cổ tức trong vòng ba năm.
Khoản tiền “bôi trơn” mà các công ty dầu mỏ chi ở Guinea Xích đạo chỉ giúp Tổng thống Obiang và bộ sậu của ông ta giàu có hơn, củng cố quyền lực vững hơn, trong khi người dân không được lợi gì từ các dự án khai thác dầu mỏ.
Thùy Dương