Tăng “nội lực” cho công tác dân tộc

Sáng 28/12, tại Hà Nội, Ủy ban Dân tộc đã tổ chức “Hội nghị triển khai Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về Chiến lược công tác dân tộc đến năm 2020”. Đồng chí Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ và đồng chí Giàng Seo Phử, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, chủ trì hội nghị.

Khơi dậy nội lực của đồng bào

Phát biểu khai mạc hội nghị, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Giàng Seo Phử, cho biết: Năm 2013, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 449/QĐ-TTg về việc phê duyệt Chiến lược công tác dân tộc đến năm 2020 và Quyết định số 2356/QĐ-TTg ban hành Chương trình hành động thực hiện Chiến lược công tác Dân tộc đến năm 2020. Chiến lược xác định rõ mục tiêu đến năm 2020: Phát triển kinh tế - xã hội toàn diện, nhanh, bền vững, đẩy mạnh giảm nghèo vùng dân tộc thiểu số, rút ngắn khoảng cách phát triển giữa các dân tộc, giảm dần vùng đặc biệt khó khăn, từng bước hình thành các trung tâm kinh tế, văn hóa, khoa học vùng dân tộc thiểu số, phát triển nguồn nhân lực, tăng cường số lượng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ là người dân tộc thiểu số; củng cố hệ thống chính trị cơ sở, giữ vững khối đại đoàn kết các dân tộc, đảm bảo ổn định an ninh, quốc phòng.

Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Giàng Seo Phử, nhấn mạnh, hai Quyết định trên là hai bản kế hoạch dài hạn 10 năm lần đầu tiên về lĩnh vực công tác dân tộc, thể hiện tính toàn diện, đồng bộ, ổn định và bền vững cho một giai đoạn phát triển của ngành, có ý nghĩa quan trọng đối với công tác dân tộc, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Và Hội nghị triển khai Chiến lược công tác Dân tộc và Chương trình hành động thực hiện Chiến lược công tác Dân tộc, chính là thể hiện sự quyết tâm thực hiện thành công các mục tiêu nhiệm vụ trong Chiến lược. Hội nghị là diễn đàn chia sẻ, trao đổi giữa Ủy ban Dân tộc với các bộ, ngành, cơ quan ở Trung ương, địa phương, tổ chức quốc tế nhằm triển khai thành công các nhiệm vụ, mục tiêu của Chiến lược.

Tại hội nghị, các đại biểu đã thảo luận, bàn các giải pháp thực hiện hiệu quả hai “bản kế hoạch dài hạn này”.

Chủ tịch Hội đồng dân tộc Quốc hội K’sor Phước đã có những ý kiến rất tâm huyết về việc triển khai chiến lược công tác dân tộc đến năm 2020. Theo Chủ tịch K’sor Phước, việc triển khai chiến lược công tác dân tộc phải làm sao tạo được chuyển biến rất mạnh, khơi dậy được sự tự lực, tự cường của đồng bào dân tộc - vốn là một điểm yếu nhất, kéo dài nhiều năm nay trong đồng bào dân tộc. Theo đồng chí có một thực tế rất lạ là ngay với những vùng dân trí cao trong đồng bào dân tộc thì trình độ phát triển vẫn chưa tương xứng. Ví dụ như đồng bào 3 dân tộc ở phía bắc là dân tộc Tày, Nùng, Mường, đã có những sự phát triển về mặt dân trí, về giáo dục không thua kém nhiều người Kinh, nhưng về các tiêu chí phát triển trong một cộng đồng thì vẫn ở trình độ phát triển thấp. Vấn đề ở đây chính là việc phát huy nội lực và thích ứng với môi trường sống.

Theo Chủ tịch Hội đồng Dân tộc K’sor Phước, ở đây có 3 nguyên nhân: Một là vấn đề giáo dục, hai là vấn đề về công tác cán bộ. Nói đến cộng đồng là nói đến vai trò cán bộ, cán bộ dân tộc của chúng ta còn yếu kém, trong cán bộ dân tộc là người Tày, Nùng, Mường chiếm tỷ lệ cao nhất tại khu vực các tỉnh miền núi phía bắc, nhưng tại sao vùng đồng bào của 3 dân tộc này ở phía bắc vẫn yếu kém? Đây là vấn đề chất lượng cán bộ, năng lực hoạt động của cán bộ dân tộc. Thứ ba là chất lượng nguồn lao động. Theo kết quả giám sát, chỉ có 3% lao động dân tộc thiểu số đã qua đào tạo, trong khi tỷ lệ này của cả nước là 40%. Đây thực sự là điều đáng giật mình. Rõ ràng, chúng ta mới chỉ đầu tư bề nổi, cần phải phải đi vào chiều sâu, cho đồng bào sức sống, để họ phải tự vươn lên giải phóng mình”, đồng chí K’sor Phước nhấn mạnh.

Đồng quan điểm này, Phó trưởng Ban chỉ đạo Tây Bắc Trương Xuân Cừ khẳng định: Trong số 57 đề án sẽ triển khai từ nay tới năm 2020, cần tập trung triển khai việc nâng cao trình độ của nguồn nhân lực ở khu vực đồng bào dân tộc, cụ thể là khu vực Tây Bắc.

Đưa ra giải pháp cho vấn đề này, đồng chí Trương Xuân Cừ khẳng định, phải có đề án nâng cao chất lượng giáo dục, mà là nâng cao chất lượng từ giáo dục mầm non trở lên. Phó ban Trương Xuân Cừ phân tích: Từ những năm 2000 trở về trước, giáo dục vùng đồng bào dân tộc mang sắc thái chính trị nhiều hơn sắc thái giáo dục, con em đồng bào đều được đi học, địa phương nào cũng có trường, có lớp đầy đủ, nhưng chất lượng giáo dục thì vô cùng thấp, có em học tới lớp 6 - lớp 7 vẫn chưa biết đọc, lớp 1 - lớp 2 chưa biết tiếng Việt…. Chất lượng giáo dục thấp nên dẫn tới chất lượng nhân lực thấp, đơn cử như khi triển khai chính sách cử tuyển, thì các em học sinh dân tộc được đào tạo ra khi trở về địa phương không đáp ứng được công việc, nên không bố trí được vào vị trí công việc nào. “Chính vì vậy, phải nâng cao chất lượng giáo dục, bắt đầu ngay từ bậc học mầm non.

 

“Tết này, các địa phương cần quan tâm tới việc chăm lo Tết cho đồng bào, đừng để đồng bào thiếu cơm, đứt bữa, thiếu những nhu yếu phẩm cần thiết”. Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc

Tuy nhiên, để làm được điều này, đảng và Nhà nước cần có sự đầu tư về cơ sở vật chất cho giáo dục miền núi, tăng cường chất lượng giáo dục dân tộc nội trú, bán trú, giúp cho các em có chỗ ăn, chỗ ở tốt để có thể yên tâm học tập. Ngoài ra, cũng cần thay đổi mô hình giáo dục. Mô hình giáo dục vùng dân tộc hiện có những điểm không còn phù hợp, ví như trường phổ thông dân tộc nội trú huyện vẫn đào tạo cấp II là không phù hợp, ông Trương Xuân Cừ nhấn mạnh.
Cũng theo ông Trương Xuân Cừ, cần có những đề án riêng về dạy nghề trong chiến lược công tác dân tộc đến năm 2020. Trên thực tế, sau khi triển khai chương trình 30a, cả nước đã thành lập nhiều trung tâm dạy nghề, nhiều trường dạy nghề với cơ sở vật chất rất khang trang, thế nhưng hiệu quả đào tạo nghề rất thấp, nhiều học viên không muốn tham gia học nghề, bởi khi học xong cũng không thể thực hành được nghề mình học tại địa phương, do nghề được đào tạo không phù hợp… Thực tế này đã dẫn tới việc số lượng đồng bào dân tộc có nghề nghiệp ổn định, tham gia phát triển được kinh tế gia đình, địa phương… rất thấp. Ví dụ, tỉnh Điện Biên có 500 doanh nghiệp, nhưng không có một giám đốc doanh nghiệp nào là người dân tộc. Hay việc có rất nhiều nghề có thu nhập cao, nhưng đồng bào dân tộc không đảm nhiệm được, phải thuê thợ ở dưới xuôi lên.

Đưa công tác dân tộc lên một tầm mới

Lắng nghe và ghi nhận tất cả các ý kiến phát biểu, kết luận tại hội nghị, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá: Những ý kiến phát biểu tại hội nghị rất tốt, tâm huyết, thể hiện những sáng kiến, cũng như thể hiện những quan điểm sâu sắc. Đây là điều rất quan trọng, bởi không có quan điểm tốt thì không có chính sách tốt với đồng bào dân tộc.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh: “So với các vùng khác của đất nước, vùng miền núi dân tộc khó khăn quá lớn, cơ cấu, mức hưởng thụ của người dân thấp, đời sống vật chất, văn hóa… thấp kém. Đơn cử như đợt rét đậm, rét hại vừa qua, nhiều em nhỏ ở Lào Cai không có quần áo, giầy dép, tôi thấy rất đau lòng. Trong vấn đề này chúng ta ban hành nhiều chính sách, nhưng nhiều chính sách ban hành thời gian qua chưa khả thi, chưa thiết thực, chưa góp phần xóa đói giảm nghèo. Để tỷ lệ đói nghèo cao như thế, rét mướt, lạc hậu như thế có trách nhiêm lớn của chúng ta”.

Phó Thủ tướng khẳng định, từ lâu nay, Đảng và Bác Hồ đã luôn quan tâm tới chính sách dân tộc. “Đất nước ta 3/4 diện tích là miền núi, là nơi đồng bào dân tộc sinh sống, đây là những người phải chịu khó khăn nhất, vì vậy lãnh đạo dân tộc, lãnh đạo đất nước mà không nhớ tới đồng bào dân tộc, vùng sâu vùng xa thì là chệch hướng. Chúng ta phải thấm thía hơn nữa trách nhiệm của những người làm công tác dân tộc”, Phó Thủ tướng khẳng định.

Chính vì vậy, theo Phó Thủ tướng, việc tổ chức hội nghị để sớm triển khai chiến lược công tác dân tộc đến năm 2020, thật sự là một việc làm kịp thời của Ủy ban Dân tộc. Theo Phó Thủ tướng, mục tiêu của hội nghị là quán triệt và phân công các bộ, ngành, địa phương để thực hiện cho được chiến lược về công tác dân tộc đã được Chính phủ ban hành.

Phó Thủ tướng chỉ đạo: Cần tập trung triển khai chương trình hành động, thực hiện chính sách dân tộc một cách thiết thực, bền vững, tạo được động lực phát triển. Việc đầu tiên là phải thống nhất quan điểm, nhận thức về công tác dân tộc, từ nhận thức đó có thể lồng ghép các nhiệm vụ, các chương trình nhằm đạt được mục tiêu chiến lược công tác dân tộc đã đề ra. “Để thực hiện vấn đề này, cần đổi mới tư duy trong xây dựng chính sách, xem có thiết thực với đặc điểm đồng bào không, với vùng sâu, vùng xa không. Những người được giao xây dựng chính sách phải nghiên cứu, dự báo, tham mưu đúng đắn cho Đảng và Chính phủ”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Trọng Thủy- Phạm Tuyết