Sau khi trồng thử nghiệm thành công vào năm 2011 tại xã vùng thấp Lương Sơn với diện tích 10 ha, năm 2012 - 2013, cây lúa Séng Cù - một trong những giống lúa đặc sản của Lào Cai, vốn chỉ được trồng ở các xã vùng cao nay, đã được nhân rộng trên địa bàn 5 xã vùng thấp của huyện Bảo Yên, gồm: Vĩnh Yên, Nghĩa Đô, Xuân Hòa, Tân Dương, Lương Sơn.
|
Nông dân huyện Bảo Yên sản xuất lúa đặc sản Séng Cù. |
Như vậy, sau 3 huyện Bảo Thắng, Bát Xát và Văn Bàn, huyện Bảo Yên là địa phương vùng thấp thứ 4 trong tỉnh Lào Cai trồng thử nghiệm thành công loại lúa đặc sản "khó tính" này, với tổng diện tích hàng ngàn ha, năng suất trung bình cả năm đạt 45 tạ/ha, sản lượng gần 5.000 tấn/năm. Đây chính là vùng nguyên liệu lúa chất lượng cao mà ngành nông nghiệp Lào Cai đã và đang xây dựng, hứa hẹn đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân, đẩy mạnh việc quy hoạch hình thành vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa quy mô lớn, tập trung của tỉnh.
Theo nhiều tài liệu, giống lúa Séng Cù được người dân Mường Khương mua về trồng từ năm 1993 với khoảng 200 ha. Khách hàng đã sử dụng gạo Séng Cù trồng tại Việt Nam đều đánh giá là chất lượng gạo hơn hẳn, do vậy gạo Séng Cù Mường Khương (Lào Cai) sản xuất không đủ phục vụ, thậm chí nhiều tư thương đã vào tận nhà đặt mua từ lúa gạo Séng Cù đang ở giai đoạn lúa non. Năm 2000, Trung tâm khuyến nông tỉnh đã phổ biến kỹ thuật trồng lúa Séng Cù đến tận thôn bản, cộng thêm nhiều chính sách hỗ trợ của Nhà nước và đặc biệt là bà con đã nhận thấy hiệu quả giá trị sản phẩm gạo Séng Cù bán được giá gấp 2 - 3 lần giá gạo thường (hiện nay đang bán phổ biến từ 15.000-16.000 đồng/kg thóc, 20.000-24.000 đồng/kg gạo), nên đã chú trọng thâm canh và mở rộng diện tích. Điển hình là năm 2006, diện tích là 432 ha, năm 2007 diện tích là 520 ha và đến nay là gần 1.000 ha.
Nắm được đặc tính cây lúa Séng Cù chỉ thích hợp ở chân ruộng có độ cao trên 800 m so với mặt nước biển, nhiệt độ không khí dao động trong khoảng 22 - 25 độ C, nguồn nước tưới chủ yếu là mạch nước ngầm trong các khe núi, nên các cán bộ khuyến nông đã khuyến cáo các địa phương vùng thấp phải tận dụng các chân ruộng ở các thôn bản vùng cao có điều kiện khí hậu thổ nhưỡng thích hợp để trồng loại cây lương thực đặc sản này (hiện tại các huyện được coi là vùng thấp của tỉnh vẫn có tới 30% số thôn bản thuộc vùng cao, hầu hết chỉ cấy được 1 vụ lúa nước).
Vụ mùa năm 2011, xã Lương Sơn với địa hình cao hơn so với các địa phương khác trong huyện cùng với điều kiện thổ nhưỡng, thời tiết phù hợp đã được chọn làm điểm thử nghiệm giống lúa Séng Cù với diện tích 10 ha. Lần đầu thử nghiệm đã cho kết quả khả quan: Đạt năng suất 61 tạ/ha, chất lượng tương đương với gạo Séng Cù trồng ở Mường Khương và Bát Xát. Vụ xuân và vụ mùa năm 2012, giống lúa Séng Cù ĐS1 được mở rộng với tổng diện tích gieo trồng 300 ha. Giống lúa này nhanh chóng nhận được sự hưởng ứng từ người dân do giá trị kinh tế cao mà cây trồng này mang lại, năng suất trung bình cả năm đạt 45 tạ/ha, giá thu mua từ 15.000-16.000 đồng/kg.
Chị Nguyễn Thị Hải Yến, cán bộ Trung tâm Khuyến nông huyện Bảo Yên cho biết: Trung tâm Khuyến nông huyện không chỉ hỗ trợ về mặt kỹ thuật, như cử cán bộ xuống thăm đồng thường xuyên, nhằm phát hiện và xử lý kịp thời dịch bệnh trên lúa, mở các lớp tập huấn về kỹ thuật trồng, chăm sóc và phòng bệnh cho lúa… mà còn là “cầu nối” giúp người dân và doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp hợp tác với nhau. Theo đó, Công ty Hoa Lợi (TP Lào Cai) sẽ ký kết hợp đồng tiêu thụ nông sản với nông dân trong vùng nguyên liệu theo giá thị trường. Hiện tại, lúa Séng Cù sản xuất đến đâu được tiêu thụ hết đến đó.
Theo lãnh đạo ngành Nông nghiệp Lào Cai, việc xây dựng và mở rộng vùng nguyên liệu lúa chất lượng cao tại các địa phương trong tỉnh đã cho thấy kết quả giá trị sử dụng đơn vị diện tích đất canh tác được nâng lên rõ rệt, mở ra triển vọng cho việc hình thành vùng nông nghiệp tập trung và kinh tế cao cho địa phương, từng bước xóa bỏ tình trạng sản xuất manh mún, năng suất thấp.
Bài và ảnh: Lục Văn Toán