Dù trời mưa, nhưng không gian văn hóa đồng bào Mông từ các tỉnh Cao Bằng, Lào Cai, Điện Biên, Tuyên Quang, Phú Thọ và Nghệ An vẫn thu hút đông đảo người dân, du khách, đặc biệt là các bạn trẻ đến tham quan và trải nghiệm văn hoá.
Giữa lòng Thủ đô, không gian văn hóa dân tộc Mông được sắp đặt ấn tượng với nhiều khu trưng bày giới thiệu trang phục truyền thống, hoa văn đặc trưng và các nghề thủ công lâu đời. Thông qua hệ thống hình ảnh, tư liệu và hiện vật, công chúng có cơ hội hiểu rõ hơn về các loại trang phục, kỹ thuật tạo họa tiết cũng như giá trị văn hóa ẩn chứa trong từng đường kim, nét vẽ.
Không gian văn hoá đậm đà bản sắc của dân tộc Mông.
Nghệ nhân dệt vải trên khung cửi ngay tại hội chợ.
Bên cạnh đó, ngày hội còn tái hiện sinh động quy trình làm vải lanh truyền thống, từ trồng lanh, nối sợi, dệt vải đến vẽ sáp ong, nhuộm chàm. Không gian trình diễn nghệ thuật dân gian với tiếng khèn Mông, múa hát giao duyên và các trò chơi như ném pao, đánh quay… mang đến bầu không khí rộn ràng, đậm bản sắc vùng cao.
Chương trình cũng gây ấn tượng với du khách qua các hoạt động trải nghiệm ẩm thực, giới thiệu những món ăn đặc trưng của người Mông như thắng cố, cơm màu, bánh dày, những hương vị mộc mạc, gắn bó với đời sống thường nhật của đồng bào miền núi.
Theo Luật Di sản: “Di sản văn hóa phi vật thể là tri thức, kỹ năng, tập quán, biểu đạt văn hóa cùng đồ vật, đồ tạo tác, không gian liên quan được cộng đồng, nhóm người, cá nhân thực hành, trao truyền qua nhiều thế hệ và hình thành nên bản sắc văn hóa của họ, không ngừng được trao truyền, bảo vệ, tái tạo, sáng tạo, có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học”.
Các bạn trẻ cùng trao đổi về những tri thức đã khám phá, tìm hiểu được tại không gian văn hoá.
Ban tổ chức cho biết, ngày hội không chỉ là dịp giới thiệu, quảng bá di sản văn hóa dân tộc Mông, mà còn là không gian giao lưu, kết nối giữa cộng đồng các địa phương có đồng bào Mông sinh sống với công chúng Thủ đô. Thông qua các hoạt động trưng bày, trình diễn và trải nghiệm, giá trị văn hóa truyền thống được “kể lại” bằng ngôn ngữ gần gũi, sinh động, tạo sự hứng thú cho người xem, nhất là thế hệ trẻ.
Việc đưa không gian văn hóa Mông về với trung tâm Hà Nội nhằm góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về công tác bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số trong đời sống đương đại. Đây cũng là cách để văn hóa truyền thống không chỉ được gìn giữ trong cộng đồng, mà còn lan tỏa rộng rãi, trở thành nguồn lực cho phát triển du lịch văn hóa bền vững.
Trải nghiệm không gian văn hóa Mông, bạn Hà Nhiên (24 tuổi, Hà Nội) bày tỏ sự hào hứng và thích thú trước những bộ trang phục truyền thống đến từ nhiều địa phương. “Tôi khám phá được rất nhiều điều mới mẻ, thú vị về trang phục của người Mông trắng, Mông đen, Mông xanh… Mỗi nhóm lại có những đặc trưng riêng, đặc biệt là cách trang trí cổ áo, vừa giúp phân biệt trang phục giữa các nhóm dân tộc Mông, vừa thể hiện sự khéo léo, tinh tế của bàn tay người phụ nữ”, Hà Nhiên chia sẻ.
Bên cạnh đó, Hà Nhiên cho biết cô đặc biệt ấn tượng với hoạt động vẽ hoa văn bằng sáp ong. “Đây là một trải nghiệm rất vui và thư giãn. Dưới sự hướng dẫn tỉ mỉ của các nghệ nhân, tôi đã có những khoảnh khắc vẽ sáp ong đáng nhớ, qua đó hiểu thêm về sự công phu, kiên nhẫn trong nghề thủ công truyền thống của người Mông”, Hà Nhiên bày tỏ.
Di sản văn hóa phi vật thể bao gồm các loại hình sau đây:
1. Biểu đạt và truyền thống truyền khẩu gồm các hình thức thể hiện thông tin bằng ngôn ngữ, tiếng nói, chữ viết, ký tự và ngữ văn dân gian; 2. Nghệ thuật trình diễn dân gian gồm âm nhạc, múa, hát, sân khấu truyền thống và các hình thức trình diễn dân gian khác;
3. Tập quán xã hội và tín ngưỡng gồm các thực hành thường xuyên, ổn định, thể hiện quan niệm, niềm tin của cộng đồng, thông qua các lễ nghi gắn liền với phong tục, tập quán truyền thống mang bản sắc văn hóa của cộng đồng chủ thể;
4. Lễ hội truyền thống gồm các thực hành nghi lễ và sinh hoạt văn hóa dân gian của cộng đồng, được thực hiện theo chu kỳ tại không gian văn hóa liên quan;
5. Tri thức dân gian gồm tri thức về tự nhiên và vũ trụ, sức khỏe và đời sống con người, lao động, sản xuất, phòng bệnh, chữa bệnh, ẩm thực, trang phục và các tri thức dân gian khác;
6. Nghề thủ công truyền thống gồm các thực hành thủ công bằng tri thức, kỹ năng, kỹ thuật, bí quyết, nghệ thuật cùng với công cụ, đồ vật, đồ tạo tác, nguyên vật liệu tự nhiên, tạo ra các sản phẩm mang bản sắc văn hóa của cộng đồng chủ thể.
Bên cạnh các hoạt động trải nghiệm, tại ngày hội du khách cũng có thể mang những món đồ thủ công truyền thống của người Mông về làm quà.
Các nghệ nhân tỉ mỉ vẽ sáp ong trên vải.
Du khách trải nghiệm vẽ sáp ong dưới sự chỉ dẫn của các nghệ nhân.
Không gian văn hóa Mông mang đến cho người dân, du khách nhiều tri thức mới về bà con dân tộc.