Cách đây 65 năm, ngày 27/4/1948, tại Thản Sơn, Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Yên (nay là xã Liễn Sơn, huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc), dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, Hội nghị thành lập Đoàn KTS, tiền thân của Hội KTS Việt Nam ngày nay, đã được tiến hành với sự có mặt của 8 KTS sáng lập, đến từ Liên khu 1, Liên khu 10, Khu 3 và Khu 4. Hội nghị đã vinh dự được Bác Hồ gửi thư động viên và căn dặn.
|
Chủ tịch Hội KTS Việt Nam Nguyễn Tấn Vạn (giữa) chủ trì buổi họp báo về lễ kỷ niệm 65 năm hội KTSVN. Ảnh: CTV |
Trong thư, Người viết: “Trong 4 điều quan trọng cho dân sinh: ở và đi là hai vấn đề cũng cấp thiết như ăn với mặc. Vì vậy, việc kiến trúc là việc rất quan hệ. Chúng ta phải tùy hoàn cảnh mà xây dựng ngay trong khi kháng chiến và sau khi kháng chiến thành công. Tôi mong Hội nghị sẽ đi tới những kế hoạch thiết thực với tình thế hiện tại, và những chương trình kiến thiết hợp với tương lai, kế hoạch và chương trình đúng với tinh thần đời sống mới. Tôi lại mong Hội nghị chú trọng đặc biệt tới vấn đề nhà ở tại thôn quê, tìm ra những kiểu nhà giản dị và cao ráo, sáng sủa và rẻ tiền”.
Việc ra đời Đoàn KTS Việt Nam trong hoàn cảnh cực kỳ khó khăn của cuộc kháng chiến, đã thể hiện sự quan tâm và tầm nhìn chiến lược của Đảng và Bác Hồ đối với giới KTS, khẳng định vai trò, vị trí của KTS và của Đoàn KTS Việt Nam trong cuộc kháng chiến và công cuộc kiến thiết đất nước sau khi kháng chiến thắng lợi. 65 năm qua, các thế hệ KTS đã nối tiếp nhau viết nên những trang sử vàng truyền thống của Hội, đúc kết những nguyên nhân cơ bản, tạo nên thành công của Hội KTS Việt Nam hôm nay.
Thực hiện lời dậy của Bác, trong cuộc kháng chiến chống Pháp, nhiều công trình kiến trúc phục vụ kháng chiến do các KTS thiết kế ra đời. Những trụ sở Ủy ban hành chính tỉnh, Nhà Thông tin, Khu nhà họp Đại hội Đảng lần thứ II, nhà ở cho dân... có kiến trúc giản dị nép mình bên bờ suối, giữa rừng già, hòa quyện với thiên nhiên, được xây cất bằng vật liệu tranh tre, nứa lá, là những tác phẩm vừa đáp ứng yêu cầu phục vụ kháng chiến, vừa có khả năng biểu hiện nghệ thuật kiến trúc của dân tộc. Đó cũng chính là những viên gạch đầu tiên đặt nền móng cho nền nghệ thuật kiến trúc cách mạng.
Hòa bình lập lại trên miền Bắc, tháng 4/1957, Đại hội KTS Việt Nam lần thứ II đã tập hợp lực lượng KTS từ chiến khu trở về, từ miền Nam tập kết, từ các vùng tạm chiếm ở lại để sát cánh cùng nhau đem tài năng sáng tạo phục vụ công cuộc xây dựng CNXH. Nhiều người trong số đó đã trở thành những cán bộ chủ chốt xây dựng và lãnh đạo ngành Kiến trúc - Quy hoạch xây dựng non trẻ của Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Các đồ án quy hoạch xây dựng và phát triển đô thị Hà Nội, Hải Phòng, Thái Nguyên, Việt Trì, Vinh... hay các công trình kiến trúc như Hội trường Ba Đình, Học viện Thủy Lợi, Trường Đảng Nguyễn Ái Quốc, Tổng cục Thống Kê... một số tiểu khu nhà ở, khu công nghiệp ở Hà Nội, Việt Trì, Phú Thọ, Lào Cai... là những biểu hiện sinh động cho giai đoạn mở đầu của nền Kiến trúc XHCN. Nhiều công trình trong số đó đến hôm nay vẫn là những chuẩn mực của nền nghệ thuật kiến trúc Việt Nam đương đại.
Trong những năm tháng của cuộc chiến tranh phá hoại, ném bom miền Bắc, sáng tạo của KTS là các công trình phục vụ quốc phòng, bảo vệ các cơ sở kinh tế quan trọng, bảo vệ Lãnh tụ, Trung ương Đảng và Chính phủ... Công trình Cột cờ phía Bắc cầu Hiền Lương sông Bến Hải, Tháp Truyền hình trên núi Tam Đảo là biểu tượng sinh động của tình yêu Tổ quốc, lòng dũng cảm và sức sáng tạo của KTS và kỹ sư Việt Nam. Trong gian khổ của chiến tranh, nhiều cuộc thi kiến trúc trong nước vẫn được thường xuyên tổ chức để phục vụ yêu cầu dân sinh và chính trị xã hội. Nhiều KTS Việt Nam đã đạt giải cao trong các cuộc thi sáng tác Kiến trúc Quốc tế.
Miền Nam được giải phóng (30/4/1975), đất nước thống nhất, mở ra một thời kỳ mới cho lịch sử kiến trúc dân tộc. Tháng 11/1983, tại Hà Nội, Đại hội KTS Việt Nam lần thứ III được tiến hành. Đây là Đại hội lịch sử, Đại hội của sự đoàn kết, sum họp dưới một mái nhà chung. Đây cũng là Đại hội chuyển giao thế hệ, từ lớp KTS lão thành tốt nghiệp Trường Mỹ thuật Đông Dương, sang đội ngũ KTS được đào tạo và trưởng thành trong những năm khói lửa của cuộc chiến tranh vệ quốc. Đại hội đã đổi tên Đoàn KTS Việt Nam thành Hội KTS Việt Nam.
Đất nước bước vào thời kỳ đổi mới, mở cửa và hội nhập quốc tế. Con thuyền kiến trúc Việt Nam có điều kiện tung buồm, no gió lướt trên biển sáng tạo. Công cuộc đô thị hóa đã nhanh chóng thúc đẩy sự hình thành một hệ thống với gần 800 đô thị trải đều từ Bắc đến Nam. Đô thị và nông thôn đã đổi mới cả về lượng và chất theo hướng văn minh hiện đại. Nền nghệ thuật Kiến trúc Việt nam đã bắt đầu xuất hiện những tác giả, tác phẩm được thế giới vinh danh. Và Việt Nam cũng là nơi đến đầy hấp dẫn, tụ hội nhiều KTS tài năng và Tập đoàn kiến trúc nổi tiếng thế giới.
Đây thực sự là cơ hội cho KTS tiếp cận với tiến bộ của kiến trúc quốc tế. KTS Việt Nam, đặc biệt là KTS trẻ, được đào tạo từ các Trường Kiến trúc trong nước và ở nước ngoài đã nhanh chóng tiếp thu các công nghệ thiết kế tiên tiến trên thế giới, áp dụng có sáng tạo vào thiết kế kiến trúc của Việt Nam. Xu hướng sáng tác kiến trúc xanh, kiến trúc bền vững mang bản sắc dân tộc, đã và đang được Hội KTS Việt Nam cổ vũ. Nhiều tác phẩm của KTS trẻ và sinh viên kiến trúc đạt giải cao và được vinh danh qua các cuộc thi kiến trúc quốc tế, đã sáng tác theo xu hướng này. Các kỳ Giải thưởng Kiến trúc Quốc gia được tổ chức hai năm một lần, luôn thu hút sự quan tâm tham gia của giới KTS. Các tác phẩm đạt Giải thưởng Kiến trúc Quốc gia ngày càng chất lượng, sáng tạo với tư duy mới, hiện đại, tiện nghi, thích dụng, thân thiện với thiên nhiên, với con người, góp phần làm thay đổi lối sống, nếp sống của xã hội theo hướng văn minh và đậm bản sắc Việt Nam.
Trải qua 65 năm, Hội KTS Việt Nam ngày càng lớn mạnh về lượng và chất. Từ 8 KTS sáng lập, đến nay, qua 8 kỳ đại hội, Hội KTS Việt Nam đã có gần 5.000 hội viên, trong tổng số 16.000 KTS cả nước, hoạt động trên nhiều lĩnh vực: Tư vấn thiết kế, nghiên cứu, đào tạo, quản lý...
Kỷ niệm 65 năm thành lập Hội KTS Việt Nam, là dịp để chúng ta nhìn lại chặng đường đã đi qua với thái độ đầy trách nhiệm đối với nền kiến trúc nước nhà.
KTS Nguyễn Tấn Vạn Chủ tịch Hội KTS Việt Nam