Tại tỉnh Sơn La, mô hình này đang được thực hiện ở huyện Bắc Yên và bước đầu đã tạo chuyển biến tích cực trong việc tinh gọn đội ngũ cán bộ bản, tiểu khu, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ ở cơ sở.
Một buổi sinh hoạt của chi bộ và chính quyền bản Phình Hồ, xã Hang Chú, huyện Bắc Yên.
Bản Phình Hồ, xã Hang Chú là một trong số 34 bản triển khai mô hình Bí thư chi bộ kiêm Trưởng bản. Bí thư chi bộ là Mùa A Lềnh, sinh năm 1993, nhanh nhẹn, hoạt bát lại có trình độ. Năm 2016, Mùa A Lềnh vinh dự được đứng trong hàng ngũ của Đảng. Không lâu sau anh được tổ chức tin tưởng và bà con trong bản tín nhiệm bầu làm Bí thư chi bộ kiêm Trưởng bản. Bản Phình Hồ có 45 hộ, tất cả đều là đồng bào dân tộc Mông. Từ ngày làm Bí thư chi bộ kiêm Trưởng bản, anh Mùa A Lềnh thường xuyên có mặt tại các hộ dân trong bản để tuyên truyền, vận động nhân dân không trồng cây thuốc phiện, tập trung phát triển kinh tế.
Anh Mùa A Lềnh chia sẻ, khi kiêm nhiệm hai chức danh Bí thư chi bộ và Trưởng bản, khối lượng công việc nhiều hơn, nên anh phải suy nghĩ nhiều hơn, học hỏi nhiều hơn để có kinh nghiệm trong chỉ đạo cán bộ, đảng viên của chi bộ. Cùng với đó, bản thân anh cũng phải tìm nhiều hình thức khác nhau để tuyên truyền cho nhân dân hiểu ý nghĩa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước để họ thực hiện.
Chi bộ bản Phình Hồ hiện có 14 đảng viên. Nếu như trước đây, để triển khai thực hiện được vấn đề nào đó tới bà con, bản sẽ phải tổ chức nhiều cuộc họp của chi bộ và họp ban quản lý bản. Thế nhưng từ khi thực hiện chủ trương Bí thư chi bộ đồng thời là Trưởng bản, các cuộc họp của bản Phình Hồ đã được rút gọn hơn để tiết kiệm thời gian.
Anh Phàng A Giảng, đảng viên Chi bộ bản Phình Hồ chia sẻ, Bí thư chi bộ và Trưởng bản là một người, vì thế các nội dung đưa ra bàn trong chi bộ được Bí thư chi bộ triển khai thực hiện luôn tới bà con trong bản. Các đảng viên trong chi bộ đều nhận thấy việc này đã giúp rút ngắn được thời gian từ bàn bạc đến triển khai thực hiện, đồng thời nhân dân cũng kịp thời nhận thức được các nội dung, định hướng chi bộ đề ra.
Với tập quán của người Mông là nhiều dòng họ cùng quần cư sinh sống trong một bản, tư tưởng cục bộ phân chia quyền lực dường như trở thành luật bất thành văn ở các bản làng người Mông. Bởi thế khi thực hiện nhất thể hóa có nghĩa là sẽ tinh giản con người. Cho nên công tác cán bộ là tìm được đúng người có đủ trình độ, năng lực, phẩm chất đạo đức để đảm nhiệm chức danh Bí thư chi bộ kiêm Trưởng bản là bài toán khó đối với cấp ủy, chính quyền cơ sở.
Ông Giàng A Tủa, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Hang Chú cho biết, theo quan điểm trước đây, họ này làm một chức, họ kia làm một chức. Trước vấn đề này, xã đã tuyên truyền để bà con nhận thức được ở đây một đồng chí làm Bí thư chi bộ hay Trưởng bản không phải là làm riêng cho họ mà làm vì cái chung của bản. Vì thế, nhân dân trong bản đã tiếp thu và đồng tình ủng hộ. Hiện nay, việc lựa chọn cán bộ luôn ưu tiên những người trẻ có trình độ để đủ năng lực lãnh đạo bản.
Mô hình Bí thư chi bộ kiêm Trưởng bản không chỉ mang lại bước chuyển tích cực tại các tổ chức đảng cơ sở ở vùng cao Bắc Yên, mà ngay cả ở khu vực thị trấn bước đầu cũng đã thực hiện và được đánh giá là rất hiệu quả. Đầu tháng 7/2019, sau khi tiểu khu 1 và tiểu khu 4 của thị trấn Bắc Yên sáp nhập với nhau thành tiểu khu 1, ông Đinh Công Nưa tiếp tục được cán bộ, đảng viên và nhân dân tín nhiệm bầu làm Bí thư chi bộ kiêm Trưởng tiểu khu. Từ chỗ đã quen với việc quản lý, nắm tình hình khoảng 100 hộ, nay nâng lên hơn 250 hộ với gần 1.000 nhân khẩu, ông Nưa cũng không khỏi áp lực bởi công việc nặng nề hơn. Ông Đinh Công Nưa chia sẻ, để hoàn thành được nhiệm vụ chung ở cơ sở, tinh thần trách nhiệm của mỗi cán bộ, đảng viên phải được nâng lên.
Với sự chỉ đạo sát sao của Ban Thường vụ, Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Bắc Yên và sự vào cuộc quyết liệt của cấp ủy, chính quyền các xã, thị trấn, sau 2 năm triển khai, tính đến hết tháng 8/2019, huyện Bắc Yên đã có 34/109 chi bộ thực hiện mô hình Bí thư chi bộ kiêm Trưởng bản.
Bí thư Huyện ủy Bắc Yên Lưu Minh Quân cho biết, thời gian qua, Ban Thường vụ Huyện ủy Bắc Yên đã ban hành Kết luận chỉ đạo 16 xã, thị trấn thực hiện chủ trương bố trí Bí thư chi bộ đồng thời là Trưởng bản tại đại hội chi bộ trực thuộc đảng ủy cơ sở nhiệm kỳ 2017-2020; mỗi xã, thị trấn thực hiện thí điểm ít nhất một bản bố trí Bí thư chi bộ đồng thời là Trưởng bản. Nhờ đó, bộ máy cán bộ của bản, tiểu khu đã tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả hơn.
Bên cạnh đó, thực tiễn vận động tại cơ sở cũng đang đặt ra không ít vấn đề cần có giải pháp khắc phục; đặc biệt là khâu cán bộ. Một người đảm nhiệm cả hai chức danh chủ chốt ở bản tiểu khu, nên công việc nhiều, sức ép về thời gian rất lớn, trong khi đó trình độ năng lực của nhiều cán bộ chưa đáp ứng được yêu cầu, đặc biệt là ở vùng khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Bí thư kiêm trưởng bản Phình Hồ Mùa A Lềnh (ngoài cùng bên phải) đến tận nhà người dân để tuyên truyền, vận động nhân dân chấp hành chính sách, pháp luật.
Để giải quyết những khó khăn này, trong thời gian tới, ngay từ khâu chuẩn bị cho Đại hội chi bộ nhiệm kỳ 2020 – 2022, huyện Bắc Yên sẽ tiến hành rà soát, đánh giá, lựa chọn kĩ nhân sự để bố trí cho nhiệm kỳ này. Ngoài ra, vấn đề dài hơi hơn là rà soát để tạo nguồn cán bộ, cụ thể là kết nạp Đảng nhằm nâng cao chất lượng đảng viên để có thể xem xét bố trí ở giai đoạn sau.
Từ thực tiễn triển khai ở huyện, cũng như tham khảo ở các địa phương khác, Bắc Yên đề xuất với tỉnh Sơn La cần rà soát, đánh giá cụ thể sau khi tổ chức xong việc sáp nhập bản, từ đó có chủ trương chỉ đạo thực hiện rộng hơn trên phạm vi toàn tỉnh.