Quy định rõ chính sách hỗ trợ duy trì mức sinh

Quy định rõ chính sách hỗ trợ duy trì mức sinh 

Tham gia thảo luận về dự thảo Luật Dân số, đại biểu Quàng Thị Nguyệt (Điện Biên) nhất trí với Tờ trình của Chính phủ, Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Văn hóa - Xã hội và các chính sách được quy định trong dự thảo Luật gồm duy trì mức sinh thay thế, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, thích ứng với già hóa dân số và nâng cao chất lượng dân số.

Về chính sách duy trì mức sinh thay thế, dự thảo Luật quy định một số chính sách như hỗ trợ tài chính khi sinh con đối với phụ nữ dân tộc ít người, phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi ở địa phương có mức sinh thấp; ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội đối với phụ nữ sinh đủ hai con hoặc nam giới có hai con mà vợ đã mất. Dự thảo luật giao Chính phủ quy định chi tiết, đồng thời cho phép địa phương căn cứ điều kiện kinh tế - xã hội và khả năng cân đối ngân sách để quy định mức hỗ trợ cụ thể, song không thấp hơn mức tối thiểu do Chính phủ quy định.

"Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều địa phương còn khó khăn như tỉnh Điện Biên, rất khó cân đối ngân sách để ban hành và thực hiện chính sách hỗ trợ", đại biểu nêu.

Vì vậy, đại biểu Quàng Thị Nguyệt đề nghị quy định theo hướng: Chính phủ ban hành chính sách hỗ trợ tối thiểu và có cơ chế hỗ trợ thêm cho các địa phương khó khăn để triển khai thực hiện. Căn cứ vào điều kiện cụ thể của từng địa phương và khả năng cân đối ngân sách, chính quyền địa phương có thể bổ sung đối tượng, nội dung và mức hỗ trợ, nhằm bảo đảm duy trì mức sinh thay thế trên địa bàn.

Liên quan đến quy định ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội, đại biểu Quàng Thị Nguyệt cho rằng, cần làm rõ điều kiện thụ hưởng để tránh lợi dụng chính sách đối với người không trực tiếp nuôi con; làm rõ phạm vi áp dụng chính sách hỗ trợ tài chính đối với phụ nữ dân tộc ít người - là hỗ trợ cho toàn bộ phụ nữ dân tộc thiểu số hay chỉ áp dụng với nhóm “dân tộc rất ít người”, để bảo đảm cách diễn đạt chính xác, thống nhất với hệ thống pháp luật hiện hành.

Cho rằng dự thảo Luật Dân số còn mang nặng tính chủ trương, đại biểu Trương Thị Ngọc Ánh (Cần Thơ) đề xuất, nhiều quy định mang tính khuyến khích, động viên cần quy định thành trách nhiệm bắt buộc để người dân, cộng đồng và chính quyền địa phương thực hiện nghiêm túc.

Lấy ví dụ, quy định về giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh có nội dung: “Không trọng nam hơn nữ, không lựa chọn giới tính khi sinh” vào hương ước, quy ước của cộng đồng, đại biểu Trương Thị Ngọc Ánh cho rằng, quy định này chỉ có tính khích lệ, động viên; cần biến thành chế tài, quy định trách nhiệm của cộng đồng khi xây dựng hương ước, quy ước. Cùng với quy định cấm công bố giới tính khi khám thai, dự thảo Luật bổ sung quy định trách nhiệm cụ thể của cộng đồng và các giải pháp thực tế như chính sách quan tâm, chăm sóc, hỗ trợ trẻ em gái từ khi sinh đến trưởng thành thành phụ nữ.

Về phân bố dân số hợp lý, đại biểu Trương Thị Ngọc Ánh cho rằng cần được quy định thành một chương riêng, làm rõ trách nhiệm cụ thể hơn của chính quyền địa phương trong theo dõi, quản lý di chuyển dân cư; xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế, tạo việc làm để giữ dân cư tại địa phương; kết hợp quy hoạch kinh tế - xã hội với phân bố dân số hợp lý. 

Bên cạnh đó, dự thảo Luật cần bổ sung quy định về chính sách thích ứng với già hóa dân số như trách nhiệm của cộng đồng và gia đình; chính sách ưu đãi, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, phát triển trung tâm dưỡng lão, trung tâm chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi, nhằm nâng cao chất lượng sống và đảm bảo an sinh cho người già; đào tạo, bồi dưỡng nhân lực làm công tác dân số, nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong giai đoạn mới...

Theo đại biểu Nguyễn Thiện Nhân (TP Hồ Chí Minh), cần làm rõ các quan điểm chỉ đạo công tác dân số. Đó là, xác định công tác dân số có vị trí đặc biệt quan trọng để đất nước phát triển bền vững và người dân hạnh phúc. Cùng với đó, công tác dân số đòi hỏi trách nhiệm của toàn xã hội, bao gồm của Chính phủ, các tổ chức như y tế, giáo dục, truyền thông, chủ doanh nghiệp, tổ chức chính trị - xã hội, toàn thể nhân dân và mỗi gia đình.

Phân tích nguyên nhân tỷ lệ sinh con không đủ ở các nước châu Âu, châu Á, đại biểu Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, rất nhiều hộ gia đình (khoảng 30%), 2 người đi làm thu nhập không đủ nuôi 2 con. Do đó, đại biểu kiến nghị: “Đảm bảo tiền lương tối thiểu để 1 người đi làm có thể nuôi được mình và 1 người con là điều kiện trực tiếp quan trọng nhất để duy trì mức sinh thay thế. Nếu không, mọi chính sách khác chỉ động viên, hỗ trợ nhưng không giải quyết được vấn đề”.

Cùng với đó, đại biểu cho rằng cần có giải pháp đồng bộ từ giải pháp về giáo dục truyền thông, kinh tế, y tế, giáo dục, nhà ở, bình đẳng giới, thi đua và các công tác khác; lồng ghép các mục tiêu và giải pháp công tác dân số vào chiến lược, kế hoạch, chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội của từng vùng, ngành, cả nước và kế hoạch công tác của các đơn vị, tổ chức...

Quy định rõ hơn tổ chức, nhân lực và nguồn tài chính cho y tế dự phòng tại tuyến cơ sở

Chiều nay, Quốc hội thảo luận ở Tổ về Luật Phòng bệnh. Các đại biểu Quốc hội đề nghị, cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát, nghiên cứu thể chế hóa đầy đủ các quan điểm của Đảng về công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân, nhất là các nội dung trong Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.

Một số ý kiến đề nghị nghiên cứu, bổ sung các quy định phù hợp về phòng, chống bệnh truyền nhiễm, các rối loạn sức khỏe tâm thần, dinh dưỡng trong phòng bệnh tại dự thảo Luật để bảo đảm thực hiện được mục đích ban hành Luật và sự cân đối giữa 5 chính sách đã được quy phạm hóa trong dự thảo Luật...

Tham gia thảo luận về dự án Luật, đại biểu Đào Chí Nghĩa (Cần Thơ) cho rằng, việc ban hành luật là bước tiến quan trọng trong thể chế hóa chủ trương, nghị quyết của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị. Dự án luật lần này kế thừa và thay thế Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm 2007, mở rộng phạm vi điều chỉnh sang bệnh không lây nhiễm, rối loạn sức khỏe tâm thần, phù hợp với xu thế y tế dự phòng hiện nay.

Nêu các nhóm vấn đề cần tiếp tục hoàn thiện, đại biểu Đào Chí Nghĩa cho rằng, cần tăng cường tiêu chuẩn kỹ thuật và tính liên thông dữ liệu bắt buộc, bổ sung quy định về tiêu chuẩn dữ liệu y tế dự phòng quốc gia thống nhất, đảm bảo khả năng kết nối giữa hệ thống thông tin phòng bệnh và các cơ sở dữ liệu y tế khác. Cùng với đó là xây dựng cơ chế cảnh báo sớm dựa trên dữ liệu lớn, ứng dụng công cụ dự báo dịch bệnh đa chiều tích hợp các yếu tố môi trường, khí hậu; bổ sung nội dung quản lý nguy cơ sức khỏe do biến đổi khí hậu thành nhiệm vụ quản lý nhà nước trong công tác phòng bệnh.

Cùng với đó là quy định rõ hơn về tổ chức, nhân lực và nguồn tài chính cho y tế dự phòng tại tuyến cơ sở; bổ sung quy định chặt chẽ hơn về trình tự, thủ tục và thẩm quyền cưỡng chế cách ly y tế.

Đại biểu Đào Chí Nghĩa đề nghị quy định chi tiết hơn khung thời gian, quy trình bồi thường trong tiêm chủng bắt buộc; bổ sung nguyên tắc chi quỹ bảo hiểm y tế cho công tác phòng bệnh, bảo đảm không ảnh hưởng đến chi trả khám, chữa bệnh và cân đối tài chính quỹ.