Tam giác phát triển khu vực biên giới Campuchia, Lào, Việt Nam được Thủ tướng ba nước quyết định thành lập năm 1999 gồm 10 tỉnh (Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông (Việt Nam); Sekong, Attapeu, Saravan (Lào) và Stung Treng, Rattanak Kiri, Mondul Kiri (Campuchia). Năm 2009, ba nước nhất trí bổ sung 3 tỉnh: Bình Phước (Việt Nam), Kratie (Campuchia) và Champasak (Lào) vào Khu vực tam giác phát triển Campuchia, Lào, Việt Nam.
Hội nghị quan chức cấp cao (SOM) lần thứ 11, khu vực Tam giác phát triển Campuchia - Lào - Việt Nam diễn ra ngày 1/11/2016 tại thị xã Gia Nghĩa (tỉnh Đắk Nông). Ảnh: Ngọc Minh/TTXVN |
Mục tiêu của việc hình thành tam giác phát triển CLV là tăng cường đoàn kết và hợp tác ba nước nhằm đảm bảo an ninh, ổn định chính trị, xóa đói giảm nghèo và phát triển kinh tế - xã hội trong khu vực.
Về cơ chế hoạt động, bên cạnh các Hội nghị cấp cao, ba nước đã nhất trí thành lập Ủy ban điều phối chung gồm bốn tiểu ban: Kinh tế, xã hội - môi trường, địa phương, an ninh - đối ngoại. Mỗi nước cử một Bộ trưởng làm đồng Chủ tịch Ủy ban; Ủy viên Ủy ban điều phối gồm đại diện các bộ, ngành liên quan và các tỉnh trong tam giác.
Từ sau Hội nghị cấp cao CLV lần thứ 8 tháng 11/2014 đến nay, hợp tác khu vực tam giác phát triển CLV đã đạt được những kết quả đáng khích lệ trong các lĩnh vực như xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế vùng biên, đào tạo nguồn nhân lực, thúc đẩy giao lưu nhân dân giữa các địa phương ba nước. Hợp tác khu vực tam giác phát triển CLV tiếp tục phát huy vai trò là cơ chế giúp tăng cường đoàn kết và hợp tác giữa ba nước nhằm bảo đảm an ninh, ổn định chính trị, xóa đói giảm nghèo và phát triển kinh tế - xã hội trong khu vực.
Hợp tác song phương giữa Việt Nam với Campuchia và Lào ngày càng đi vào chiều sâu, hiệu quả trên các lĩnh vực. Trao đổi thương mại khu vực biên giới được đẩy mạnh, các quy định về thủ tục thương mại từng bước được đơn giản hóa. Việt Nam đầu tư tại Campuchia tổng số 183 dự án với tổng vốn đăng ký là 2,86 tỷ USD. Campuchia có 12 dự án còn hiệu lực đầu tư vào Việt Nam với tổng vốn đăng ký hơn 54 triệu USD. Kim ngạch thương mại song phương năm 2015 đạt 3,37 tỷ USD (tăng 2% so với năm 2014), riêng 8 tháng đầu năm 2016 đạt 1,973 tỷ USD.
Đến nay, vốn đầu tư của doanh nghiệp Việt Nam tại Lào đạt khoảng 5,1 tỷ USD, đứng thứ 3 trong số các nước đầu tư vào Lào. Nhiều dự án phát huy hiệu quả, đóng góp vào công cuộc phát triển của hai nước. Bên cạnh đó, hợp tác giữa các bộ, ngành, đoàn thể, địa phương tiếp tục được quan tâm thúc đẩy thông qua trao đổi đoàn, hỗ trợ lẫn nhau phát triển kinh tế, tăng cường giao lưu văn hóa, hợp tác y tế, giáo dục, giao lưu nhân dân, góp phần duy trì và bảo vệ đường biên giới hòa bình, ổn định, hữu nghị và hợp tác.
Qua 8 lần tổ chức, Hội nghị cấp cao Khu vực tam giác phát triển C LV đã xác định các lĩnh vực ưu tiên hợp tác, cơ chế chính sách và biện pháp thúc đẩy hợp tác, nhằm xây dựng một khu vực tam giác phát triển ổn định và bền vững.
Ngay từ Hội nghị cấp cao l ần thứ 2, tổ chức tại Thành Phố Hồ Chí Minh (Việt Nam) năm 2002, ba nước đã xác định ưu tiên hợp tác trên các lĩnh vực giao thông vận tải, thương mại, điện lực, du lịch, đào tạo nguồn nhân lực và y tế .
Tại Hội nghị cấp cao lần thứ 3, tổ chức tại Siem Reap (Campuchia) năm 2004, ba nước nhất trí phối hợp phát triển cơ sở hạ tầng giao thông, xúc tiến hàng loạt dự án… Đặc biệt cũng năm 2004, nhân dịp Hội nghị cấp cao ASEAN 10, Thủ tướng ba nước đã ký Tuyên bố Viên Chăn về xây dựng Tam giác phát triển và thông qua Quy hoạch tổng thể Tam giác phát triển.
Năm 2006, tại Hội nghị cấp cao Khu vực tam giác phát triển C LV lần thứ 4, tổ chức tại Đà Lạt (Việt Nam), ba nước nhất trí tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho các nhà đầu tư, tăng cường phối hợp huy động nguồn lực bên ngoài .
Năm 2008, tại Hội nghị cấp cao Khu vực tam giác phát triển C LV lần thứ 5 tổ chức tại Viêng Chăn (Lào), ba nước đã ký Bản ghi nhớ về việc xây dựng các chính sách ưu đãi đặc biệt cho khu vực tam giác phát triển CLV nhằm đẩy mạnh hợp tác phát triển trong khu vực và thu hút đầu tư bên ngoài; đồng thời thống nhất thúc đẩy triển khai công tác của các nhóm chuyên gia, kỹ thuật.
Năm 2010, tại Hội nghị cấp cao l ần thứ 6 , tổ chức tại Phnôm-pênh (Campuchia), lãnh đạo cấp cao ba nước đã xem xé t thông qua Bản Quy hoạch lại K hu vực t am giác p hát triển đến năm 2020 thay thế cho bản Quy hoạch cũ năm 2004…
Tiếp đó, Hội nghị cấp cao lần thứ 7 tổ chức tại Viên Chăn (Lào) năm 2013 đã khẳng định cam kết phát triển khu vực t am giác thành một điển hình trong hợp tác khu vực của ba nước; nhất trí đẩy mạnh huy động nguồn lực, trong đó có vận động các nhà tài trợ để phát triển hạ tầng giao thông, năng lượng.
Tại Hội nghị cấp cao lần thứ 8 (tháng 11/2014) tổ chức ở Viên Chăn (Lào), các bên đã nhất trí ủng hộ đề xuất của Việt Nam về mở rộng quy mô hợp tác Tam giác phát triển thông qua tăng cường kết nối ba nền kinh tế (không chỉ giới hạn ở 13 tỉnh biên giới khu vực tam giác phát triển CLV) trên các lĩnh vực như giao thông, viễn thông, điện lực, du lịch, ngân hàng...; giao Ủy ban điều phối chung xây dựng Đề án kết nối ba nền kinh tế CLV để trình Hội nghị cấp cao CLV lần thứ 9.
Các bên cũng nhất trí ủng hộ đề xuất của Việt Nam về xây dựng Quy hoạch phát triển ngành du lịch khu vực tam giác phát triển CLV nhằm thúc đẩy hợp tác phát triển du lịch ba nước; giao các Bộ Nông nghiệp ba nước trao đổi và hoàn thiện Kế hoạch phát triển ngành công nghiệp cao su khu vực tam giác phát triển CLV trình Hội nghị Ủy ban điều phối chung lần thứ 10; đẩy nhanh việc xây dựng Thỏa thuận giữa ba nước về chính sách ưu đãi đặc biệt cho khu vực tam giác phát triển CLV trên cơ sở kết hợp các thỏa thuận song phương và đa phương hiện có…
Hội nghị cấp cao khu vực tam giác phát triển CLV lần thứ 9 sẽ tập trung thảo luận, rà soát tình hình triển khai Quy hoạch tổng thể về phát triển kinh tế -xã hội khu vực tam giác phát triển CLV giai đoạn 2010-2020; tình hình triển khai các quyết định của Hội nghị cấp cao khu vực tam giác phát triển CLV 8 và định hướng hợp tác trong thời gian tới. Hội nghị đặc biệt có ý nghĩa trong bối cảnh Việt Nam đang cùng Campuchia và Lào tích cực chuẩn bị các hoạt động kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Campuchia và 55 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Lào trong năm 2017.
Việc Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc dẫn đầu Đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Hội nghị lần này, một lần nữa khẳng định cam kết và vai trò, đóng góp tích cực, chủ động của Việt Nam đối với hợp tác CLV, cùng với Campuchia và Lào thúc đẩy triển khai các chương trình hợp tác CLV, đặc biệt là Quy hoạch tổng thể về phát triển kinh tế - xã hội khu vực tam giác phát triển CLV giai đoạn 2010-2020.