Từ thành công của Diễn đàn lần đầu tiên vào năm ngoái, Diễn đàn Tương lai ASEAN (AFF) 2025 tiếp tục là một trong những sự kiện đối ngoại đa phương quan trọng nhất do Việt Nam khởi xướng và chủ trì tổ chức.
Với chủ đề: “Xây dựng ASEAN đoàn kết, bao trùm và tự cường trong một thế giới biến động”, sự kiện thu hút hơn 500 đại biểu đăng ký tham dự trực tiếp, trong đó có nhiều Lãnh đạo Cấp cao các nước ASEAN và đối tác.
Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 được tổ chức vào thời điểm đặc biệt: Kỷ niệm 80 năm thành lập nước Việt Nam hiện đại, 30 năm Việt Nam gia nhập ASEAN, 10 năm hình thành Cộng đồng ASEAN và cũng là năm ASEAN sẽ thông qua Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045. Dự kiến, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính sẽ chủ trì và phát biểu định hướng tại Diễn đàn.\
Khẳng định tinh thần cốt lõi của ASEAN
Tháng 9/2023, tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần 43, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có bài phát biểu, trong đó nhấn mạnh để hướng đến một ASEAN phát triển đồng đều và bền vững, cần khẳng định tinh thần cốt lõi của ASEAN lấy “người dân là trung tâm, mục tiêu và động lực của tiến trình xây dựng Cộng đồng”; tiếp tục thu hẹp khoảng cách phát triển trong ASEAN, đặc biệt ở các vùng sâu, vùng xa và tiểu vùng.
Trên tinh thần đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính thông báo Việt Nam sẽ đăng cai tổ chức Diễn đàn Tương lai ASEAN về phát triển nhanh, bền vững, lấy người dân làm trung tâm, nhằm bổ trợ cho các diễn đàn, cơ chế chính thức của ASEAN, tạo cơ hội trao đổi rộng rãi về các ý tưởng, sáng kiến cho hợp tác khu vực, góp phần xây dựng Cộng đồng ASEAN tự cường và bền vững...
Từ ý tưởng đến thực tiễn, chỉ 7 tháng sau, tháng 4/2024, tại Thủ đô Hà Nội, Diễn đàn Tương lai ASEAN 2024 đã diễn ra với chủ đề "Xây dựng Cộng đồng ASEAN phát triển nhanh, bền vững, lấy người dân làm trung tâm".
Diễn đàn Tương lai ASEAN 2024 đã nhận được sự quan tâm rộng rãi và sự ủng hộ trên các lĩnh vực khác nhau trong ASEAN và các đối tác của khối. Các cuộc thảo luận tại hội nghị đã nhấn mạnh vai trò trung tâm của ASEAN là vô cùng quan trọng trong duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực.
Đánh giá về thành công của Diễn đàn Tương lai ASEAN 2024, Tổng Thư ký ASEAN Kao Kim Hourn cho rằng, “Việt Nam có tầm nhìn xa, trông rộng khi tổ chức Diễn đàn Tương lai ASEAN”, bởi theo ông, “chúng ta đang có xu hướng tập trung quá mức vào những thách thức trước mắt, bận “dập lửa” như cách nói của một số người, nên không đủ thời gian để suy nghĩ thấu đáo về những gì sẽ xảy ra. Do vậy, Diễn đàn rất hữu ích trong việc cung cấp những suy nghĩ kiến tạo, suy nghĩ thấu đáo về những gì phía trước cần được đón đầu”. Và ASEAN đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc xác định lại những diễn biến toàn cầu, tiến trình toàn cầu. Nghĩa là, ASEAN không chỉ hướng nội mà phải hướng ngoại. Tuy nhiên, ASEAN cần tiếp tục củng cố nội khối trong khi hướng ra bên ngoài.
Kết nối ý tưởng, sáng kiến định hình tương lai phát triển của ASEAN
Tiếp nối động lực từ các cuộc thảo luận của Diễn đàn năm 2024, Việt Nam tiếp tục đăng cai Diễn đàn năm 2025 để khẳng định tinh thần “đoàn kết, bao trùm và tự cường”.
Tiến sĩ Nguyễn Hùng Sơn, Quyền Giám đốc Học viện Ngoại giao (Bộ Ngoại giao) cho rằng, suốt gần 6 thập kỷ qua, ASEAN không ngừng phát triển các dự án, mở rộng thêm các thành viên, củng cố sự đoàn kết và tăng cường tình đoàn kết giữa quốc gia thành viên nhằm trở nên vững mạnh hơn. Trong bối cảnh chính trị toàn cầu hiện nay, ASEAN đang không ngừng nỗ lực thúc đẩy một cộng đồng ASEAN – nơi mà sự đoàn kết và thống nhất là sức mạnh của khối.
Theo ông Sơn, ASEAN hiện đang hướng về hai thập kỷ phía trước và chuẩn bị thông qua Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045, trong đó xác định khu vực này là khu vực có sức chống chịu cao, đầy đổi mới sáng tạo.
Phân tích, làm rõ hơn chủ đề của Diễn đàn năm nay, Đại sứ Trần Đức Bình, Vụ trưởng Vụ ASEAN (Bộ Ngoại giao) nhận định, chủ đề “Xây dựng ASEAN đoàn kết, tự cường và bao trùm trong thế giới biến động” phản ánh các giá trị cốt lõi mà ASEAN và các nước thành viên luôn trân trọng và gìn giữ. Hơn lúc nào hết, ASEAN cần phát huy trọn vẹn các giá trị này để giữ vững thành quả, tiếp tục bứt phá mạnh mẽ.
Theo đó, đoàn kết là cội nguồn sức mạnh, là nhân tố có ý nghĩa quyết định thành công. Đoàn kết cần được thể hiện không chỉ bằng lời nói mà cả hành động...
Tự cường thể hiện năng lực và khả năng của ASEAN thích ứng với biến động của thời cuộc. Thời gian qua, “tự cường” xuất hiện ngày càng nhiều trong các chủ đề, chiến lược hợp tác của ASEAN, đặc biệt là Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045, cho thấy sự quan tâm và quyết tâm chung của các nước thúc đẩy xuyên suốt nội hàm này trong định hướng phát triển của ASEAN trong tương lai.
Bao trùm được ASEAN tiếp cận sớm và ghi nhận trong Hiến chương ASEAN theo hướng xây dựng một Cộng đồng dung nạp với sự tham gia và đóng góp rộng rãi của người dân. Với diễn biến mới của tình hình thế giới và khu vực, chúng ta có thể mở rộng khái niệm này ở những phương diện khác. Đó là cấu trúc khu vực mở, minh bạch, bao trùm và dựa trên luật lệ với ASEAN ở vị trí trung tâm; hợp tác hài hòa, bao trùm tại các cơ chế do ASEAN dẫn dắt với sự tham gia, đóng góp, xây dựng, trách nhiệm của tất cả các đối tác…
Ví Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 như một "vườn ươm ý tưởng", nơi các quốc gia ngồi lại và thảo luận nhiều chủ đề quan trọng như sự phát triển, tính bền vững và ứng dụng công nghệ trong sản xuất lương thực, quản lý, theo Phó Đại sứ Anh tại Việt Nam Marcus Winsley, Diễn đàn là không gian kết nối quan trọng, không chỉ dành cho các quốc gia Đông Nam Á mà còn mở rộng ra toàn cầu, tạo điều kiện để các bên thảo luận cởi mở và thân thiện.
Được tổ chức trong một năm kỷ niệm đặc biệt đối với ASEAN, Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 được kỳ vọng sẽ phản ánh chặng đường đã qua của ASEAN, từ đó định hình, chuẩn bị cho ASEAN sẵn sàng tận dụng cơ hội và đối phó với thách thức. Cũng vì lẽ đó, mà Diễn đàn năm nay tiếp tục thu hút sự quan tâm của quốc tế. Năm nay, dự kiến có nhiều lãnh đạo cấp cao tham dự, đó là Thủ tướng New Zealand, Thủ tướng Malaysia – Chủ tịch ASEAN 2025, Tổng thống Timor Leste. Ngoài ra, còn có lãnh đạo Chính phủ cùng nhiều bộ trưởng và các thứ trưởng các nước trong khu vực và các nước đối tác tham dự.
Tin tưởng rằng, Diễn đàn Tương lai ASEAN sẽ dần dần tạo ra dấu ấn, thương hiệu được củng cố, định hình và phát huy, trở thành điểm đến, điểm hẹn quen thuộc cho các nhà lãnh đạo, chuyên gia, nhà nghiên cứu, doanh nghiệp và các đối tác khác cùng trao đổi, thảo luận, đề xuất cũng như kết nối các ý tưởng, sáng kiến mới góp phần định hình tương lai phát triển của ASEAN và thúc đẩy hợp tác giữa ASEAN với các đối tác.