Diện mạo mới trên vùng đất lịch sử Thanh Xương, Điện Biên

Cách trung tâm thành phố Điện Biên Phủ khoảng 5 km theo Quốc lộ 279 về phía Cửa khẩu quốc tế Tây Trang, xã Thanh Xương, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên là một địa danh lịch sử trong Chiến dịch Điện Biên Phủ với Di tích Noong Nhai.

Tại mảnh đất này, 65 năm về trước, thực dân Pháp đã điên cuồng dội bom xuống khiến hàng trăm người dân vô tội thiệt mạng. Hơn 6 thập kỷ qua, Noong Nhai nói riêng và Thanh Xương nói chung đã từng bước đi lên từ vết thương chiến tranh để khoác lên mình diện mạo nông thôn mới.

Chú thích ảnh
Di tích Noong Nhai nổi bật với bức tượng người phụ nữ Thái bế đứa con đã chết do bom đạn, thể hiện nỗi đau mất con của những người mẹ. 

Ký ức đau thương

Sau Chiến dịch Tây Bắc năm 1952, Lai Châu được giải phóng, nhân dân các dân tộc Điện Biên được sống trong chế độ mới vừa tròn một năm thì ngày 20/11/1953 quân Pháp nhảy dù xuống chiếm đóng Điện Biên Phủ với ý đồ thực hiện Kế hoạch Navarre. Thực dân Pháp gom toàn bộ dân lòng chảo vào 4 trại tập trung, trong đó có trại tập trung Noong Nhai.

Chú thích ảnh
Khu đô thị mới Bom La, Thanh Xương. 

Trại tập trung Noong Nhai gồm hơn 3.000 dân, phần lớn là bà con dân tộc Thái, đến từ các xã Thanh Xương, Thanh An, Sam Mứn, Noong Hẹt và Noong Luống. Âm mưu của địch là cách ly người dân với bộ đội Việt minh và làm bia đỡ đạn cho lính Pháp nếu Việt minh đánh vào Điện Biên Phủ; đồng thời, làm khổ sai không công cho quân Pháp. Hàng ngày, cánh trai tráng khỏe mạnh bị quân Pháp dồn đi lính; số đàn ông luống tuổi bị bắt đi xây dựng đồn bốt, chiến lũy; trong trại chỉ còn lại những người già yếu, phụ nữ và trẻ em, sống chen chúc trong những túp lều cỏ tranh lụp xụp.

Chú thích ảnh
Một góc xã Thanh Xương ngày nay.

Khi Chiến dịch Điện Biên Phủ bước vào đợt tấn công thứ hai, quân Pháp ở tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ rơi vào tình thế bị bao vây, đứng trên bờ vực bị tiêu diệt. Trong cơn tuyệt vọng, khoảng 14 giờ ngày 25/4/1954 quân Pháp đã cho 4 máy bay Dacota xuất phát từ hướng nam bay thẳng tới trại tập trung Noong Nhai và điên cuồng dội bom sát thương. Trong vụ thảm sát này, 444 người chủ yếu là người già, phụ nữ, trẻ em đã thiệt mạng.

Chú thích ảnh
Người dân Thanh Xương chăm sóc lúa.

Hơn 6 thập kỷ trôi qua, Khu tưởng niệm cuộc thảm sát đẫm máu ở Noong Nhai sừng sững nằm bên tuyến đường Quốc lộ 279, con đường xuyên Á sang nước bạn Lào. Nổi bật ở khu tưởng niệm là bức tượng người phụ nữ Thái bế con đã bị bom giặc giết chết trên tay. Quá khứ đau thương ấy không ai có thể hiểu rõ hơn những nhân chứng lịch sử, ký ức về vụ thảm sát Noong Nhai vẫn còn ám ảnh những nhân chứng lịch sử ít ỏi còn lại.

Ông Lò Văn Hặc ở bản Noong Nhai, xã Thanh Xương, huyện Điện Biên kể lại: Tháng 11/1953, khi quân Pháp tiếp tục nhảy dù xuống Điện Biên, tôi mới 14 tuổi. Quân Pháp xây dựng trại tập trung ở Noong Nhai, bọn chúng đã dùng xe tăng và ô tô kéo đổ nhà dân, lấy cột nhà về xây dựng trại, làm hầm. Chúng bắt hết thanh niên, trai tráng đi làm việc, còn trẻ em bị bọn chúng bắt đi khênh dù, không khênh được thì bị đánh đập.

Thời điểm quân Pháp ném bom xuống Noong Nhai, tôi đang cùng đám bạn chơi đánh cù ở sàn nhà thì tự nhiên trời tối mịt. Chúng tôi chạy nấp vào đống củi rồi thấy nhà cửa xung quanh bốc cháy hết. Lúc ấy nhiều người dân chui xuống hầm cũng bị ngạt khói chết, ở bên ngoài thì bom sát thương khiến người chết ngổn ngang, la liệt. Chúng tôi chạy ra bãi trống nên may mắn không bị thương, bác và em trai của tôi cũng bị thương; một gia đình gần nhà tôi có 12 người thì đến 10 người chết. Sáng hôm sau thấy người chết ở khắp nơi.

Chú thích ảnh
Người dân trong xã có nghề thủ công sản xuất đồ gỗ cho thu nhập cao.

Bản làng trù phú

65 năm trôi qua, bản Noong Nhai - nơi quân Pháp từng xây dựng trại tập trung giờ đây gọi là bản Noong Nhai 1 hay Đội 6, nằm ở trung tâm xã Thanh Xương, huyện Điện Biên. Với 82 hộ dân, không còn vết thương chiến tranh, bản đã khoác lên mình diện mạo sầm uất, những ngôi nhà khang trang nằm san sát nhau, những con đường trong bản đều đã được bê tông hóa kiên cố; 100% hộ dân trong bản đều đã có tivi, xe máy…

Chú thích ảnh
Những ngôi nhà khang trang, đường sá rộng rãi ở khu đô thị Bom La. 

Hơn ai hết, những nhân chứng lịch sử như ông Lò Văn Hặc cũng chính là người cảm nhận rõ sự đổi thay từng ngày của mảnh đất một thời đau thương này. Hơn 6 thập kỷ gắn bó với mảnh đất lịch sử, ông đã chứng kiến những bản làng trù phú mọc lên trên bãi chiến trường xưa.

Ông Lò Văn Hặc chia sẻ: Sau giải phóng, chúng tôi cùng nhau xây dựng lại bản làng. Dù cuộc sống khó khăn, cái ăn thiếu thốn nhưng bà con phấn khởi lắm, mọi người giúp nhau dựng nhà, làm kinh tế, xây dựng cuộc sống mới. Nghĩ lại không ngờ được rằng cuộc sống giờ đã đổi thay đến vậy, bà con lối xóm nhà ai cũng xây khang trang, đường bê tông sạch đẹp, con cháu được học hành đầy đủ. Thấy bản làng, đất nước thay đổi nhiều, chúng tôi vô cùng phấn khởi.

Chú thích ảnh
 Những con đường trong bản đều đã được bê tông hóa.

Xã Thanh Xương hiện có 26 thôn bản, hơn 2.000 hộ và 8.000 nhân khẩu, chủ yếu là hai dân tộc Kinh, Thái. Thanh Xương được coi là một trong những xã điển hình trong phong trào xây dựng nông thôn mới của tỉnh Điện Biên. Năm 2018, xã Thanh Xương được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. Thu nhập bình quân đầu người của xã hiện nay khoảng 27 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống còn 2,3%, cận nghèo là 4,1%.

Chú thích ảnh
 Xã Thanh Xương có Quốc lộ 279 chạy qua thuận tiện cho thông thương, buôn bán. 

Ông Ngô Minh Cương, Chủ tịch UBND xã Thanh Xương, huyện Điện Biên cho biết, đồng bào các dân tộc ở Thanh Xương luôn có truyền thống đoàn kết, đùm bọc, giúp nhau phát triển kinh tế. Người dân trong xã đã phát huy tinh thần tích cực lao động sản xuất, đời sống kinh tế được nâng lên rõ rệt theo từng năm. Đặc biệt, việc phát triển sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi gia súc, gia cầm trong những năm qua đã có bước phát triển, góp phần tăng thu nhập kinh tế hộ gia đình, đời sống nhân dân từng bước ổn định và nâng cao. Xã có lợi thế với cánh đồng Mường Thanh màu mỡ cho năng suất lúa nước khoảng 70 tạ/ha.

Hiện nay toàn xã có 4/4 trường học đạt chuẩn quốc gia. Tất cả các thôn bản đều đã được đầu tư điện lưới quốc gia, nước sạch và giao thông thuận tiện. Xã có 32 Chi bộ Đảng phủ khắp tất cả 26 thôn bản. Thế mạnh nữa của Thanh Xương là có đường Quốc lộ 279 đi qua nên thuận tiện cho người dân thông thương, kinh doanh.

Chú thích ảnh
Cánh đồng Mường Thanh cho năng suất lúa nước khoảng 70 tạ/ha.

Từ mảnh đất chịu vết thương chiến tranh nặng nề, xã Thanh Xương nay đã thay da đổi thịt. Đến Thanh Xương hôm nay, trên con đường Quốc lộ 279 huyết mạch, một bên là cánh đồng Mường Thanh bát ngát màu xanh, một bên là khu đô thị Bom La đang ngày càng sầm uất, phát triển. Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thanh Xương  đang không ngừng nỗ lực để xây dựng bản làng ngày thêm ấm no, đồng bào các dân tộc thêm đoàn kết, gắn bó để cùng nhau phát triển kinh tế, vươn lên làm giàu.

Bài và ảnh: Xuân Tư (TTXVN)
Kỷ niệm 65 năm chiến thắng Điện Biên Phủ: Ký ức thời hoa lửa
Kỷ niệm 65 năm chiến thắng Điện Biên Phủ: Ký ức thời hoa lửa

Trải qua 65 năm, chiến thắng Điện Biên Phủ vẫn luôn là niềm tự hào và dấu ấn in đậm trong mỗi cựu chiến binh tham gia chiến dịch. Đối với bác Phạm Đức Cư (hiện đang sống tại tổ 10, phường Nam Thanh, thành phố Điện Biên Phủ) chiến dịch Điện Biên Phủ là hồi ức không thể nào quên trong cuộc đời của mình.

Chia sẻ:

doanh nghiệp - Sản phẩm - Dịch vụ Thông cáo báo chí Rao vặt

Các đơn vị thông tin của TTXVN