Chính sách đặc thù để phát triển công nghiệp quốc phòng lưỡng dụng

Khuyến khích hoạt động nghiên cứu và phát triển công nghệ lưỡng dụng

Trình bày Báo cáo một số vấn đề lớn của dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Lê Tấn Tới nêu rõ, về phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh lưỡng dụng (Mục 4 Chương II), có ý kiến cho rằng, công nghiệp quốc phòng, an ninh phát triển theo hướng lưỡng dụng sẽ tận dụng và phát huy được các nguồn lực để phát triển kinh tế. Vì vậy đề nghị nghiên cứu xây dựng quy hoạch cơ sở sản xuất công nghiệp quốc phòng, an ninh và các sản phẩm lưỡng dụng; có các chính sách đặc thù phát triển công nghệ lưỡng dụng; khuyến khích, thu hút các nguồn lực đầu tư, mở rộng phương thức huy động, phát huy tổng thể các nguồn lực của đất nước.

Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh nhận thấy, chính sách phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh lưỡng dụng đã được thể chế và quy định nguyên tắc tại Điều 5 và được nghiên cứu, thiết kế thành một mục riêng.

Đối với công nghệ lưỡng dụng, trên cơ sở ý kiến của đại biểu Quốc hội, Thường trực Ủy ban đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho bổ sung về phát triển công nghệ lưỡng dụng quy định nhà nước ưu tiên, khuyến khích hoạt động nghiên cứu và phát triển công nghệ lưỡng dụng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh. Việc chuyển giao công nghệ lưỡng dụng và giao Bộ Quốc phòng, Bộ Công an theo chức năng, nhiệm vụ xây dựng danh mục công nghệ lưỡng dụng phục vụ công nghiệp quốc phòng, công nghiệp an ninh được ưu tiên đầu tư phát triển trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Về sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật có liên quan đến hoạt động công nghiệp quốc phòng, an ninh, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Thường trực Ủy ban đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho bổ sung tại khoản 4 Điều này quy định: “Sửa đổi, bổ sung điểm b khoản 1 Điều 8 Luật Đầu tư công như sau: “Dự án sản xuất chất độc hại, chất nổ, trừ dự án sản xuất chất độc hại, chất nổ thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh”, đồng thời, chỉnh lý về kỹ thuật như Điều 84 dự thảo Luật tiếp thu, chỉnh lý.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng nhấn mạnh, đây là dự thảo Luật có ý nghĩa chính trị, kinh tế - xã hội, quốc phòng an ninh rất lớn, tạo bước đột phá cho việc áp dụng các chính sách đặc thù, vượt trội đối với lĩnh vực công nghiệp quốc phòng, an ninh.

Rà soát kỹ lưỡng quy định về hướng dẫn áp dụng luật

Điều 81 dự thảo Luật hiện đang quy định, Tòa án nhân dân Tối cao hướng dẫn áp dụng quy định tại Điều 25 của Bộ luật Hình sự về loại trừ trách nhiệm hình sự đối với hành vi gây ra thiệt hại trong khi thực hiện việc nghiên cứu, thử nghiệm, áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ mới trong hoạt động công nghiệp quốc phòng, an ninh mặc dù đã tuân thủ đúng quy trình, quy phạm, áp dụng đầy đủ biện pháp phòng ngừa. Các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị rà soát, xem xét kỹ lưỡng quy định này.

Cho ý kiến về nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho biết, Bộ luật Hình sự quy định về tội phạm, hình phạt, trách nhiệm hình sự hoặc loại trừ trách nhiệm hình sự. Do đó, năm 2015 khi xây dựng bộ luật này, Quốc hội đã quán triệt nghiêm túc nguyên tắc tại Điều 14 của Hiến pháp 2013 là quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật, tức là Bộ luật Hình sự quy định mà không giao cho văn bản dưới luật.

Việc giao Tòa án nhân dân Tối cao hướng dẫn thi hành Bộ luật Hình sự phải tuân thủ theo đúng Nghị quyết số 41/2017/QH14 của Quốc hội và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. 

Cả 2 văn bản này đều yêu cầu phải thông qua tổng kết việc áp dụng pháp luật, giám đốc việc xét xử thì Tòa án nhân dân Tối cao và Hội đồng Thẩm phán mới được hướng dẫn Bộ luật Hình sự nhằm thực hiện đúng nguyên tắc tại Điều 14 của Hiến pháp 2013, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh nhấn mạnh và đề nghị: “Do đó, nội dung thể hiện tại Điều 81 dự thảo Luật cần được cân nhắc kỹ lưỡng và điều chỉnh. Nếu trong trường hợp vẫn tiếp tục quy định như Điều 81, thì phải thể hiện cho phù hợp với tinh thần của Nghị quyết 41 và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật”.

Giải trình nội dung này tại phiên họp, Thượng tướng Phạm Hoài Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết, quy định này là nhằm tránh hình sự hóa các trường hợp xấu nhất có thể xảy ra khi thực hiện việc nghiên cứu, thử nghiệm, áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ mới trong hoạt động công nghiệp quốc phòng, an ninh.