Tháo ‘điểm nghẽn’ container tồn cảng - Bài 2: Linh hoạt phương thức kiểm tra để ‘cứu’ doanh nghiệp

Sửa đổi quy định để giải phóng hàng

 Theo đó, Thủ tướng đã chỉ đạo các bộ, ngành liên quan phải thay đổi phương thức kiểm tra nhà nước về chất lượng phế liệu nhập khẩu; Bộ TN-MT phải ban hành Thông tư bãi bỏ những nội dung bất cập về “quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia” đối với phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất.
Chính phủ thống nhất thay đổi phương thức kiểm tra theo hướng 13 đơn vị giám định độc lập được Bộ TN-MT chỉ định tổ chức giám định chất lượng phế liệu nhập khẩu và chịu trách nhiệm trước pháp luật về toàn bộ kết quả giám định, phân tích chất lượng của các lô hàng. Các cơ quan hải quan phải tham gia vào quá trình kiểm tra, lấy mẫu, từ đó tiến hành thông quan các container phế liệu nhập khẩu.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng- Tổ trưởng Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ cũng đề nghị Thủ tướng yêu cầu bộ TN-MT, Tài chính, UBND các tỉnh, thành phố và các cơ quan liên quan trong khi chờ Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ môi trường thì cần kịp thời có các giải pháp để “gỡ khó” cho doanh nghiệp.

Để xử lý hơn 1.500 container tồn cảng là lượng hàng của 16 doanh nghiệp làm thủ tục nhập khẩu phế liệu giấy để phục vụ sản xuất kinh doanh, ông Nguyễn Trường Giang, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Bình Dương, nói: “Trong khi chờ sửa thông tư, Hải quan Bình Dương đã làm việc với Sở TN-MT Bình Dương, sau đó tham mưu UBND tỉnh kiến nghị ngành TN-MT chỉ kiểm tra xác suất, căn cứ theo giám định thư mà không phải kiểm tra thực tế 100%. Đề xuất này được tỉnh chấp thuận nên đã giúp các doanh nghiệp thông quan nhanh chóng. Đơn cử, tính đến ngày 15/2 (chỉ sau hơn 10 ngày UBND chấp thuận), Hải quan Bình Dương đã xử lý được 550 container phế liệu giấy tồn cảng. 

Trong khi chờ Thông tư sửa đổi, Quảng Ninh, Hải Phòng… cũng đồng loạt thay đổi phương thức kiểm tra. Phía Sở TNMT Quảng Ninh đề nghị tổ chức, cá nhân nhập khẩu phế liệu phối hợp với hải quan, đơn vị giám định độc lập được Bộ TN-MT chỉ định tổ chức kiểm tra, giám định chất lượng phế liệu nhập khẩu phục vụ việc thông quan các lô hàng.

Còn Sở TN-MT Hải Phòng đã báo cáo UBND TP. Hải Phòng việc không tiếp nhận hồ sơ đăng ký kiểm tra chất lượng hàng hóa nhập khẩu và thực hiện kiểm tra nhà nước về chất lượng phế liệu nhập khẩu của các doanh nghiệp. Các chi cục căn cứ kết quả giám định của cơ quan giám định độc lập được Bộ TN-MT chỉ định để thông quan. 

Để đảm bảo việc thông quan cho các lô hàng phế liệu nhập khẩu đúng thời gian quy định, tránh gây thiệt hại cho DN và ách tắc hàng hóa tại cảng, trong khi chờ Bộ TNMT sửa đổi Thông tư 08 và 09, Hải quan Hải Phòng chỉ đạo các chi cục: Với trường hợp các sở TN&MT từ chối tiếp nhận hồ sơ đăng ký kiểm tra nhà nước về phế liệu nhập khẩu của doanh nghiệp thì các chi cục căn cứ kết quả kiểm tra, giám định của cơ quan giám định độc lập được Bộ TN&MT chỉ định để thông quan cho các lô hàng phế liệu nhập khẩu.

Để tránh quá tải, tắc nghẽn hàng tại cảng Cát Lái (TP. HCM), Cục Hải quan TP. HCM đã phối hợp với Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn rà soát ngưng tiếp nhận phế liệu không đủ điều kiện về cảng Cát Lái. Đến nay, hàng tồn đọng là phế liệu từ 30 đến 90 ngày tại cảng không phát sinh nhiều.

Lãnh đạo Cục Hải quan TP. HCM cũng yêu cầu hàng tuần các chi cục rà soát, báo cáo số liệu phế liệu đã xử lý trong tuần để đưa ra các giải pháp cũng như báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét giải quyết ngay cả đối với hàng hóa tồn đọng quá 90 ngày vận chuyển từ cảng Cát Lái về cảng Tân Cảng - Hiệp Phước. Vì vậy, phế liệu nhập khẩu về cảng Cát Lái thời gian qua chủ yếu là phế liệu giấy, doanh nghiệp được làm thủ tục nhập khẩu, thông quan ngay, không có tình trạng doanh nghiệp bỏ phế liệu tại cảng.

Khảo sát thực tế của phóng viên báo Tin tức trong những ngày tháng 3/2019 tại Chi cục Hải quan Cái Lân (Quảng Ninh) cho thấy, lượng hàng hóa xuất nhập khẩu không sôi động. Tình hình xuất nhập khẩu ở Cái Lân tương đối đơn thuần, hàng hóa không nhiều, chủ yếu là hàng rời. Phía hải quan và cơ quan chức năng cũng tích cực tạo thuận lợi cho doanh nghiệp nên hiện không có điểm nóng, tồn đọng hàng container.

Hải quan Cái Lân thường đăng ký, làm thủ tục cho 3 doanh nghiệp nhập khẩu phế liệu dùng làm nguyên liệu sản xuất là: Công ty TNHH Thép đặc biệt Shengli Việt Nam, có nhà máy ở Thái Bình, Công ty CP Thép Hòa Phát Hải Dương, Công ty TNHH sợi hóa học Thế kỷ mới Việt Nam. Những công ty này nhập khẩu hàng rời, nhựa phế liệu đóng container quá Cảng Cái Lân, hàng đón container qua Hải Phòng. 

“Hải quan Cái Lân đăng ký tờ khai nhưng thủ tục kiểm tra thực tế hàng hóa và lấy mẫu lại ở Hải quan Hải Phòng. Còn ở Cái Lân, hàng hóa được thông quan ngay sau khi có chứng thư giám định khối lượng, chất lượng, chuyên chở về nhà máy bằng xà lan, không có hàng tồn đọng tại cảng”, ông Trần Xuân Hưng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cảng Cái Lân nói.

Bài 3: Bài học từ những văn bản ‘lạc lõng’