Mẫu xe buýt điện EB12 của Vinfast tại triển lãm.
Sự xuất hiện của doanh nghiệp Việt Nam giữa hàng trăm tập đoàn quốc tế không chỉ đánh dấu bước tiến quan trọng trong hành trình toàn cầu hóa của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam, mà còn phản ánh xu thế chuyển dịch mạnh mẽ của ngành giao thông công cộng thế giới sang hướng xanh và bền vững.
Theo phóng viên TTXVN tại Brussels, diễn ra từ ngày 4–9/10 tại Trung tâm triển lãm Brussels, Busworld Europe 2025 quy tụ 550 doanh nghiệp đến từ 40 quốc gia. Đây là kỳ triển lãm lần thứ 25, quy mô lớn nhất từ trước tới nay, cho thấy sức hút mạnh mẽ của ngành công nghiệp xe buýt trong bối cảnh thế giới đang đẩy nhanh tiến trình giảm phát thải carbon.
Thổ Nhĩ Kỳ dẫn đầu với 107 doanh nghiệp tham dự, tiếp theo là Trung Quốc với 85 doanh nghiệp và Đức với 68 doanh nghiệp. Việc các nhà sản xuất châu Á chiếm tỷ trọng lớn phản ánh sự dịch chuyển ngày càng rõ nét trong cấu trúc ngành, khi châu Âu không còn là “công xưởng” duy nhất của xe buýt toàn cầu.
Ông Deschacht, đại diện ban tổ chức, nhận định ngành xe buýt và xe khách đang trong giai đoạn sáp nhập, tái cơ cấu sâu rộng. Ông cho biết các doanh nghiệp nhỏ gặp nhiều khó khăn khi phải đầu tư lớn cho công nghệ mới, trong khi chi phí nghiên cứu, vật liệu và nhân công ngày càng tăng. Phần lớn khâu sản xuất đã dịch chuyển ra ngoài Liên minh châu Âu (EU).
Thực tế cho thấy Thổ Nhĩ Kỳ đang trở thành trung tâm sản xuất chủ lực với các nhà máy Mercedes-Benz và MAN đặt tại Istanbul và Ankara. Volvo đã chuyển dây chuyền sang Ba Lan, hợp tác với đối tác Ai Cập chế tạo thân xe buýt đô thị, trong khi Tata (Ấn Độ) đang xúc tiến mua lại hãng Iveco của Italy. Giới chuyên môn đánh giá đây là xu thế tất yếu của ngành trong quá trình toàn cầu hóa sâu rộng.
Nếu tại các kỳ triển lãm trước, xe buýt điện còn hiếm hoi, thì năm 2025 chứng kiến sự bùng nổ thực sự. Gần như toàn bộ không gian triển lãm đều được bao phủ bởi các mẫu xe điện, xe hỗn hợp (hybrid) và công nghệ giao thông xanh.
Trong đó, VinFast thu hút sự quan tâm đặc biệt với hai mẫu xe buýt điện EB8 và EB12, được thiết kế cho đô thị châu Âu, có khả năng hoạt động linh hoạt, không phát thải và tiết kiệm chi phí vận hành. Việc VinFast công bố hợp đồng cung cấp xe cho thị trường Bỉ là dấu mốc quan trọng, khẳng định năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trên sân chơi toàn cầu.
Bên cạnh VinFast, nhiều tập đoàn quốc tế như ZF, Solaris, Ventura Systems, MAN hay Daimler cũng trình làng các giải pháp công nghệ mới về điều khiển thông minh, quản lý năng lượng và tối ưu tổng chi phí vận hành (TCO).
Chia sẻ với phóng viên TTXVN, ông Cyril Carpenter, phụ trách kinh doanh Công ty Mona Energy nhấn mạnh: “Xe điện giờ là xu hướng không thể đảo ngược. Hầu hết khách hàng châu Âu đều yêu cầu giải pháp phát thải thấp. Ai muốn trúng thầu ở các đô thị lớn đều phải có phương án xe điện”.Theo ông Carpenter, việc chuyển đổi sang xe điện giờ không chỉ vì môi trường mà còn vì hiệu quả kinh tế: “Chi phí đầu tư ban đầu có thể cao hơn, nhưng được bù lại nhanh nhờ chi phí vận hành thấp. Xe buýt điện giờ đã sinh lợi thực sự”.
Một xu hướng đáng chú ý khác là giải pháp “retrofit” – chuyển đổi xe diesel cũ sang chạy điện - đang được nhiều doanh nghiệp xem như phương án trung gian tiết kiệm, giúp đẩy nhanh tiến trình điện hóa giao thông công cộng.
Ông Jeffrey Verboon, Giám đốc Công ty kỹ thuật Verboon, nhận xét: hầu như không còn thấy xe diesel tại triển lãm năm nay. Đây là bước chuyển hợp lý, và điều đáng mừng là chất lượng xe điện ngày càng tốt hơn.
Trong khi đó, lái xe Dylan Bellier cho biết, xe buýt điện hiện phù hợp nhất cho các tuyến ngắn hoặc xe đưa đón học sinh, nơi có điều kiện sạc điện thuận lợi. Theo ông, Solaris và Iveco đang nổi bật về thiết kế và hiệu suất vận hành.
Đại diện Hãng DAF Components, ông Theo Koert, nhận định: “Làn sóng xe điện đang phát triển nhanh hơn dự đoán. Tất cả các hãng lớn giờ đều có dòng sản phẩm điện riêng, điều đó thật đáng mừng”.
Song song với xe điện, công nghệ sử dụng nhiên liệu hydro cũng nhận được sự quan tâm đặc biệt. Hydro được xem là giải pháp tiềm năng cho các tuyến đường dài, dù vẫn còn hạn chế về hạ tầng nạp và chi phí lưu trữ. Một số hãng còn phát triển động cơ đốt trong chạy hydro, hướng đi có thể giúp mở rộng lựa chọn năng lượng sạch cho xe tải và xe buýt cỡ lớn.
Bên cạnh cơ hội, an toàn vận hành vẫn là thách thức lớn. Một số vụ cháy xe điện gần đây khiến doanh nghiệp bảo hiểm thận trọng hơn trong việc cấp bảo hiểm cho phương tiện và cơ sở hạ tầng sạc. Ngoài ra, nhiều thành phố vẫn chưa đủ năng lực lưới điện để đáp ứng nhu cầu sạc ngày càng tăng.
Về xe buýt tự hành, dù đã có những bước thử nghiệm đầu tiên, giới chuyên gia cho rằng công nghệ này vẫn cần thời gian để hoàn thiện, đặc biệt là trong giao thông hỗn hợp, nơi yêu cầu mức độ an toàn gần như tuyệt đối.
Sự góp mặt của VinFast tại Busworld Europe 2025 được xem là bước tiến mới của ngành công nghiệp Việt Nam trong hành trình gia nhập chuỗi giá trị xe điện toàn cầu. Không chỉ là một thương hiệu mới nổi, VinFast đại diện cho tinh thần đổi mới, hội nhập và khát vọng xanh hóa giao thông, phù hợp với cam kết phát thải ròng bằng 0 mà Việt Nam đặt ra tại COP26.
Mẫu xe buýt điện EB8 của Vinfast tại triển lãm.
Với quy mô và tầm ảnh hưởng vượt ra ngoài khuôn khổ một triển lãm thương mại, Busworld Europe 2025 cho thấy tương lai của ngành xe buýt thế giới đang được định hình lại: điện hóa, kết nối thông minh và phát triển bền vững. Trong bức tranh ấy, sự hiện diện của doanh nghiệp Việt Nam mang ý nghĩa đặc biệt, minh chứng cho năng lực, tầm nhìn và khát vọng hội nhập sâu của Việt Nam trong cuộc cách mạng giao thông xanh toàn cầu.