Trụ sở Ngân hàng Thế giới (WB) ở Washington, Mỹ. Ảnh: IRNA/TTXVN
Trong Báo cáo nợ quốc tế thường niên, WB cho biết khoảng cách giữa nghĩa vụ trả nợ và nguồn vốn mới của các nước đang phát triển đã nới rộng lên 741 tỷ USD trong giai đoạn 2022–2024, mức cao nhất trong hơn 50 năm qua. Tổng tiền lãi phải trả đạt mức kỷ lục 415,4 tỷ USD trong năm 2024, bất chấp tác động tích cực từ việc lãi suất toàn cầu giảm nhẹ.
Chuyên gia kinh tế trưởng của WB, ông Indermit Gill, cảnh báo rằng dù điều kiện tài chính quốc tế đang cải thiện, nợ tại các nền kinh tế đang phát triển vẫn tiếp tục gia tăng, “thậm chí dưới những hình thức mới mang tính rủi ro”.
WB cho biết thị trường trái phiếu đã mở cửa trở lại cho hầu hết quốc gia sau khi chu kỳ tăng lãi suất toàn cầu kết thúc, cho phép họ phát hành trở lại hàng tỷ USD trái phiếu. Tuy nhiên, chi phí vay đã tăng đáng kể: lãi suất trái phiếu hiện ở gần 10%, gấp 2 lần mức trước năm 2020, trong khi các lựa chọn vay rẻ ngày càng hạn chế.
Nhiều nước đang phát triển cũng ngày càng dựa vào thị trường nợ trong nước. Tại 50 quốc gia, tốc độ tăng nợ nội địa năm ngoái đã vượt nợ nước ngoài. WB nhận định xu hướng này phản ánh sự phát triển của thị trường tài chính nội địa, nhưng cảnh báo nó có thể hạn chế tín dụng cho khu vực tư nhân và làm tăng chi phí tái cấp vốn do kỳ hạn ngắn hơn.
Năm 2024, các thị trường mới nổi đã tái cơ cấu gần 90 tỷ USD nợ nước ngoài - mức cao nhất trong 14 năm. Trong khi đó, dòng cho vay song phương ròng giảm 76%, chỉ còn 4,5 tỷ USD, mức thấp nhất kể từ khủng hoảng tài chính 2008, buộc các nước phải tìm đến nguồn vốn tư nhân đắt đỏ hơn. Vốn vay đa phương tăng lên, riêng WB đã cho vay kỷ lục 36 tỷ USD, nhưng 54% các quốc gia thu nhập thấp hiện trong tình trạng căng thẳng nợ hoặc có nguy cơ cao.
Ông Gill nhấn mạnh: “Các nhà hoạch định chính sách cần tận dụng khoảng thời gian ‘dễ thở’ hiện nay để củng cố tài khóa, thay vì quay lại thị trường nợ quốc tế quá sớm”.