Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung (phải) trong cuộc gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Gyeongju, ngày 1/11/2025. Ảnh: THX/TTXVN
Trong cuộc gặp Bộ trưởng Thương mại, Công nghiệp và Năng lượng Hàn Quốc Kim Jung-kwan bên lề Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) cuối tuần qua, Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Văn Đào khẳng định Bắc Kinh sẽ thúc đẩy nối lại đàm phán FTA ba bên giữa Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc. Bên cạnh đó, ông Vương cho biết Trung Quốc và Hàn Quốc sẽ tăng cường trao đổi qua các cơ chế kiểm soát xuất khẩu và chuỗi cung ứng hiện có để đảm bảo hoạt động thương mại song phương diễn ra ổn định.
Các cuộc đàm phán về FTA ba bên được khởi động chính thức từ năm 2012, nhưng bị đình trệ nhiều năm do đại dịch COVID-19 và các yếu tố địa chính trị. Dù cả ba nước đều là thành viên Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), nhưng ý tưởng về một FTA riêng vẫn được xem là bước tiến sâu hơn trong hội nhập khu vực.
Tuy nhiên, triển vọng đạt được thỏa thuận này đang gặp trở ngại bởi bối cảnh chính trị mới. Cả Nhật Bản và Hàn Quốc đều vừa có chính phủ mới và Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi có thể sẽ duy trì lập trường gần gũi với Mỹ. Bà Alicia Garcia-Herrero, chuyên gia kinh tế của tổ chức Natixis, nhận định khả năng đạt được FTA là rất thấp do Thủ tướng Sanae Takaichi có lập trường thân thiện với Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhiều khả năng sẽ không ủng hộ sáng kiến này.
Trái lại, ông Lian Degui, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Nhật Bản thuộc Đại học Ngoại ngữ Thượng Hải, cho rằng dù chính phủ mới ở Tokyo có xu hướng bảo thủ, Nhật Bản khó có thể đứng ngoài tiến trình hợp tác khu vực. Ông nhận định ba nước đều có lợi ích chung trong việc thúc đẩy hội nhập và cho rằng triển vọng hợp tác vẫn tích cực, dù cần thêm thời gian để đạt được tiến triển thực chất.
Bà Su Yue, chuyên gia kinh tế phụ trách Trung Quốc tại tổ chức Economist Intelligence Unit, nhận định chính phủ của bà Takaichi có thể sẽ thực dụng hơn trong quan hệ với Bắc Kinh nếu chịu sức ép từ các biện pháp thuế quan của Mỹ. Tuy nhiên, bà cho rằng không gian để tiến thêm bước mới là khá hạn chế, bởi cả ba nước đã cùng nằm trong khuôn khổ RCEP. Những lĩnh vực có thể tạo điểm nhấn cho FTA mới có thể là dịch vụ và thương mại số.
Song song với các nỗ lực đa phương, Bắc Kinh và Seoul tiếp tục tăng cường hợp tác tài chính. Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc ngày 4/11 thông báo gia hạn thỏa thuận hoán đổi tiền tệ song phương trị giá 400 tỷ nhân dân tệ (tương đương 56,2 tỷ USD) với Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc, có hiệu lực 5 năm. Trung Quốc cho rằng việc gia hạn sẽ góp phần củng cố hợp tác tài chính, thúc đẩy thương mại song phương và ổn định thị trường tiền tệ khu vực. Cũng tại APEC, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình kêu gọi đẩy nhanh giai đoạn hai đàm phán FTA song phương Trung - Hàn.
Trong khi đó, ông Vương Văn Đào gặp Bộ trưởng Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản Akazawa Ryosei, đề nghị Tokyo sớm gỡ tên các doanh nghiệp Trung Quốc khỏi danh sách kiểm soát xuất khẩu. Trong cuộc gặp này, phía Nhật Bản bày tỏ lo ngại về chính sách kiểm soát xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc, nguồn nguyên liệu then chốt cho ngành công nghệ cao.
Nhật Bản thời gian qua siết chặt quy định xuất khẩu thiết bị sản xuất chip tiên tiến, trong đó nhiều doanh nghiệp Trung Quốc là mục tiêu chính.