Một đề xuất mới sẽ áp phí rất cao đối với các tàu do Trung Quốc sản xuất cập cảng của Mỹ, đe dọa làm tăng chi phí nhập khẩu vào Mỹ cũng như làm xáo trộn hoạt động vận tải quốc tế. Ảnh minh họa: THX/TTXVN
Theo tờ New York Times, chính quyền Mỹ đã mở ra một mặt trận mới trong cuộc xung đột thương mại toàn cầu khi đề xuất áp phí lên tới 1,5 triệu USD đối với các tàu do Trung Quốc sản xuất mỗi khi cập cảng nước này. Thậm chí kế hoạch này còn phác thảo các khoản phí lên tới 1 triệu USD cho mỗi lần ghé cảng đối với các hãng vận tải có đơn đặt hàng tàu mới chủ yếu dựa vào các xưởng đóng tàu của Trung Quốc.
Khoản phí 1,5 triệu USD sẽ áp dụng ngay cả đối với các tàu được đóng ở nơi khác nếu chúng được vận hành bởi các hãng vận tải có đội tàu bao gồm tàu Trung Quốc. Cách tiếp cận này có nguy cơ làm tăng chi phí cho một loạt hàng hóa nhập khẩu, từ nguyên liệu thô đến hàng hóa nhà máy.
Với khả năng làm tăng giá tiêu dùng nội địa Mỹ, kế hoạch áp phí mới có thể xung đột với lời hứa của Tổng thống Trump về việc chống lạm phát. Gần 80% khối lượng thương mại nước ngoài của Mỹ được vận chuyển bằng tàu biển, nhưng chỉ có chưa đến 2% được vận chuyển trên các tàu treo cờ Mỹ - theo Gavekal Research.
Theo Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ, đề xuất này phản ánh khẩu hiệu "Nước Mỹ trên hết" mà chính quyền Tổng thống Trump thúc đẩy. Đề xuất mới được thiết kế để ngăn chặn sự phụ thuộc vào các tàu Trung Quốc trong việc cung cấp sản phẩm cho người Mỹ, đồng thời hướng đến mục tiêu thúc đẩy sự hồi sinh của ngành đóng tàu trong nước sau nửa thế kỷ thực sự ngủ đông.
Kết hợp với mức thuế quan mở rộng, đề xuất nói trên được cho là thúc đẩy việc kìm hãm Bắc Kinh, đồng thời làm giảm sự phụ thuộc của Mỹ vào ngành công nghiệp của Trung Quốc – một vấn đề hiếm hoi có được sự đồng thuận lưỡng đảng ở Washington D.C.
Theo tờ New York Times, kế hoạch này là kết quả của một cuộc điều tra, bắt đầu dưới thời chính quyền cựu Tổng thống Biden, về sự thống trị của ngành vận tải biển Trung Quốc, để đáp lại đơn thỉnh cầu do các công đoàn lao động Mỹ đệ trình.
Theo ING, một tập đoàn ngân hàng lớn của Hà Lan, gần 1/5 số tàu container cập cảng Mỹ được sản xuất tại Trung Quốc và một tỷ lệ cao hơn nhiều các tàu Trung Quốc di chuyển trên các tuyến giao dịch xuyên Thái Bình Dương.
"Một phần đáng kể hàng nhập khẩu vào Mỹ qua các cảng sẽ phải chịu những khoản phạt nặng", các nhà nghiên cứu của ngân hàng ING kết luận trong một báo cáo được công bố hôm 24/2. “Những khoản chi phí bổ sung này có thể sẽ được chuyển từ hãng vận tải sang chủ hàng và cuối cùng là sang các nhà nhập khẩu và xuất khẩu”.
Chính quyền Mỹ hiện đang tiếp nhận các ý kiến về đề xuất này cho đến ngày 24/3. Sau đó, Tổng thống Trump có thể áp dụng các khoản phí theo lệnh hành pháp.
Ngoài mức phí lên tới 1,5 triệu USD đối với các tàu do Trung Quốc đóng, kế hoạch này còn phác thảo các khoản phí lên tới 1 triệu USD cho mỗi lần ghé cảng đối với các hãng vận tải có đơn đặt hàng tàu mới chủ yếu dựa vào các xưởng đóng tàu của Trung Quốc.
Các hãng vận tải lớn thường dừng tại hai hoặc ba cảng của Mỹ trên mỗi tuyến đường, nghĩa là khoản thuế của họ có thể vượt quá 3 triệu USD cho các hành trình mang lại doanh thu từ 10 đến 15 triệu USD - theo ước tính của Ryan Petersen, giám đốc điều hành của Flexport, một công ty hậu cần toàn cầu.
Willy Shih, một chuyên gia thương mại quốc tế tại Trường Kinh doanh Harvard, cho biết: "Các khoản phí được đề xuất là rất lớn và chúng sẽ được đưa vào khoản phí mà các hãng vận chuyển phải trả, và sau đó là người tiêu dùng".
Biến động đó có thể phù hợp với các thiết kế chính sách của Tổng thống Trump, người đã tìm cách gây sức ép buộc các công ty sản xuất sản phẩm của họ tại Mỹ. Tuy nhiên, chi phí vận chuyển tăng có thể cản trở nỗ lực đó, vì hơn 1/4 lượng hàng nhập khẩu của Mỹ là linh kiện, phụ tùng hoặc nguyên liệu thô. Chi phí cao hơn đối với loại hàng hóa như vậy sẽ thách thức nền kinh tế sản xuất hàng thành phẩm tại nội địa Mỹ.
Đề xuất của ông Trump nhằm mục đích chống lại sự thống trị của ngành đóng tàu Trung Quốc, nơi sản xuất hơn một nửa số tàu chở hàng thương mại trên thế giới, tăng từ mức chỉ 5% vào năm 1999, theo Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ.
Ít nhất 15% hàng xuất khẩu của Mỹ sẽ phải được vận chuyển trên các tàu treo cờ Mỹ trong vòng 7 năm kể từ có chính sách mới và 5% đội tàu sẽ phải được đóng tại Mỹ.
Lars Jensen, Giám đốc điều hành của Vespucci Maritime, một công ty tư vấn vận chuyển container có trụ sở tại Copenhagen (Đan Mạch), cho biết: "Không có cách nào về mặt vật lý để các xưởng đóng tàu của Mỹ có thể làm được điều đó".
Ông Jensen nói rằng thời gian chờ đợi một tàu container mới từ một xưởng đóng tàu hiện có đã kéo dài hơn 3 năm. Một ngành công nghiệp của Mỹ sẽ phải bắt đầu gần như từ con số 0, đòi hỏi hàng tỷ đô la và thời gian nhiều năm.
Nỗ lực này cũng sẽ đòi hỏi thép - một mặt hàng đã trở nên đắt đỏ hơn do thuế quan của chính quyền Mỹ.
Trong khi đó, các khoản thuế sẽ tạo ra những cơ hội mới cho các xưởng đóng tàu đã thành lập ở Hàn Quốc và Nhật Bản.
Thêm nữa, nếu được ban hành, đề xuất mới về phí tàu biển Trung Quốc sẽ làm xáo trộn hoạt động vận tải quốc tế, đổ thêm sự bất ổn cho các doanh nghiệp đang phải vật lộn với các đề xuất thuế quan khác nhau của chính quyền Tổng thống Trump.
Các nhà nhập khẩu rất có thể sẽ giảm việc sử dụng các cảng của Mỹ bằng cách vận chuyển vào Mexico và Canada, sau đó sử dụng xe tải và đường sắt để giao hàng đến Mỹ.