Hiện trường vụ máy bay F-16 của Israel bị tên lửa từ Syria bắn rơi ở Harduf, Israel ngày 10/2. Ảnh: AFP/TTXVN |
Việc lần đầu tiên quân đội Israel công khai mục tiêu tấn công của họ bao gồm các vị trí của Iran tại Syria kể từ khi bắt đầu cuộc xung đột vào năm 2011 có thể kéo cả khu vực vào một vòng xoáy bạo lực mới.
Sự việc xảy ra khi lực lượng phòng không Syria ngày 10/2 thông báo đã bắn rơi chiến đấu cơ F-16 của Israel sau khi Israel tấn công một máy bay không người lái (UAV) của Iran được phóng từ không phận Syria. Đây là vụ việc nghiêm trọng nhất liên quan tới Israel, Iran và Syria kể từ khi cuộc nội chiến ở Syria bùng phát cách đây 7 năm.
Cuộc xung đột nhiều năm qua tại Syria hiện có quá nhiều nước can dự và hành động không kích của Israel vào lãnh thổ Syria giống như "đổ thêm dầu vào lửa". Tình hình chiến sự tại Syria đang trở nên khó lường sau khi liên minh quân sự do Mỹ dẫn đầu tại miền Đông nước này tấn công lực lượng được Chính phủ Syria hậu thuẫn trong khi Thổ Nhĩ Kỳ vẫn đang đẩy mạnh chiến dịch quân sự tại vùng Afrin của Syria. Sau khi tổ chức "Nhà nước Hồi giáo " (IS) tự xưng bị đánh bại tại Syria, tình hình quốc gia Trung Đông này dường như đang trở nên phức tạp khi các lực lượng bên ngoài tìm mọi cớ để tấn công lẫn nhau trên lãnh thổ Syria.
Phía Israel cho rằng việc bắn hạ máy bay chiến đấu của nước này là một sự tuyên chiến. Thủ tướng Benjamin Netanyahu tuyên bố "sẽ tiếp chống lại bất kỳ cuộc tấn công hoặc bất kỳ nỗ lực nào của Iran nhằm vào Israel ở Syria”. Trong khi đó, người phát ngôn Lầu Năm Góc Adrian Rankine-Galloway cho biết Bộ Quốc phòng Mỹ "không tham gia vào chiến dịch quân sự này", đề cập đến các cuộc tấn công gần đây nhất của quân đội Israel vào các mục tiêu của Iran và Syria ở Syria, bao gồm cả hệ thống phòng không của quốc gia Trung Đông này.
Trong khi đó, các lực lượng đồng minh của Chính phủ Syria cảnh báo rằng các cuộc tấn công của Israel nhằm vào hệ thống phòng không Syria và các mục tiêu Iran tại Syria sẽ "không được dung thứ", thậm chí phải đối mặt với sự phản kháng mạnh mẽ và quyết liệt. Truyền hình Iran dẫn lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Bahram Ghasemi khẳng định những báo cáo của Israel về việc bắn hạ máy bay của Iran đang bay trên không phận của Israel cũng như sự can dự của Tehran nhằm tấn công máy bay của Israel là "lố bịch" và “dối trá”. Theo ông Ghasemi, Iran chỉ đưa ra tham vấn quân sự cho Syria. Đại diện Iran cũng cho rằng Syria có quyền tự vệ hợp pháp nhằm đáp lại các cuộc không kích mà Israel tiến hành.
Từ Moskva, Điện Kremlin ra tuyên bố nhấn mạnh: "Phía Nga bày tỏ ủng hộ việc tránh bất cứ bước đi nào có thể dẫn đễn một vòng đối đầu nguy hiểm mới trong khu vực". Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres kêu gọi các bên liên quan tại Syria và trong khu vực cần tuân thủ luật pháp quốc tế. Ông cũng hối thúc các bên cùng nỗ lực để giảm căng thẳng một cách vô điều kiện và thể hiện sự kiềm chế tối đa.
Những sự kiện bất ngờ liên tiếp xảy ra trong những tháng qua tại Trung Đông đang là hệ quả từ những thay đổi chiến lược của Mỹ trong bối cảnh các nước lớn trong khu vực đang ra sức tranh giành ảnh hưởng. Ban đầu là Thủ tướng Liban Saad al-Hariri đưa ra quyết định từ chức một cách khó hiểu từ Riyadh vào ngày 7/11 năm ngoái, cùng với việc chính quyền Riyadh bắt giữ hàng loạt thành viên Hoàng gia, quan chức cao cấp và các nhà tài phiệt. Sau đó, Saudi Arabia cáo buộc Iran về hành động “xâm lược” ở Yemen thông qua việc cung cấp tên lửa cho các tay súng Houthi chống lại Saudi Arabia và Các Tiểu Vương quốc Arab Thống nhất (UAE).
Căng thẳng gia tăng lên mức mới vào ngày 6/12 vừa qua khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel, đồng thời quyết định cắt bớt viện trợ nhân đạo cho Palestine... Từ những diễn biến trên, một số chuyên gia cho rằng Israel, Saudi Arabia và Mỹ đang âm mưu bắt đầu một cuộc chiến tranh mới trong khu vực.
Chính quyền Mỹ khẳng định chống khủng bố và duy trì một lực lượng chống Iran tại Trung Đông là ưu tiên số một và chính sách ủng hộ Israel chính là hệ quả của chiến lược đối đầu với Iran. Việc Mỹ ủng hộ Israel không kích vào lãnh thổ Syria có thể dẫn tới “một cuộc chiến tranh lạnh mới”, thậm chí có thể là một cuộc chiến tranh “nóng” ở Trung Đông nhằm kiềm chế ảnh hưởng của Iran và sự lớn mạnh gần đây của phong trào Hezbollah.