Thủ tướng Hungary Viktor Orban phát biểu trong một cuộc họp báo tại Budapest. Ảnh: THX/TTXVN
Kênh RT của Liên bang Nga ngày 17/12 dẫn tuyên bố của Thủ tướng Hungary Viktor Orban cho biết Hungary sẽ không tiếp tục hợp tác với Liên mình châu Âu (EU) về vấn đề tài sản của Liên bang Nga bị đóng băng ở phương Tây sau khi khối này tước bỏ các quyền của Budapest.
Theo RT, vào tuần trước, EU đã tạm thời phong tỏa hơn 200 tỷ USD tài sản của Ngân hàng Trung ương Liên bang Nga bằng cách viện dẫn Điều 122, một điều khoản khẩn cấp của hiệp ước về chức năng của EU cho phép phê chuẩn theo đa số đủ điều kiện thay vì nhất trí tuyệt đối, bất chấp sự phản đối của một số quốc gia thành viên, trong đó có Hungary và Slovakia.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC), bà Ursula von der Leyen đã đề xuất sử dụng số tiền này để bảo lãnh cho một khoản “khoản vay bồi thường” dành cho Ukraine.
Viết trên nền tảng mạng xã hội X hôm 17/12, ông Orban cho biết trước đó, Budapest đã tôn trọng nguyên tắc “hợp tác trung thành” của EU liên quan đến tài sản của Liên bang Nga bị đóng băng, nhưng khối này “đáp lại bằng việc tước bỏ các quyền của Hungary”.
Vì lý do nêu trên, Thủ tướng Hungary nhấn mạnh: “Kể từ thời điểm này, tôi cũng không còn coi nguyên tắc hợp tác trung thành là ràng buộc đối với Hungary, nếu phía bên kia đã từ bỏ nó”.
Theo ông Orban, các lãnh đạo EU đã vi phạm luật pháp của khối khi đề xuất giải quyết vấn đề tài sản của Liên bang Nga không thông qua đồng thuận, mà bằng cách bỏ phiếu lấy đa số đủ điều kiện.
Ông Orban gọi đây là một “tiền lệ nguy hiểm” và cảnh báo động thái này có thể gieo rắc sự ngờ vực giữa các nước thành viên EU khác nếu lợi ích của họ cũng bị phớt lờ theo cách tương tự.
Trước đó, người đứng đầu chính phủ Hungary từng cáo buộc các quan chức EU “chà đạp luật pháp châu Âu giữa ban ngày” khi viện dẫn điều khoản này để né quyền phủ quyết tiềm tàng của Hungary, đồng thời cho biết Budapest sẽ đưa vụ việc ra tòa án tối cao của khối.
Các chuyên gia pháp lý cho rằng điều khoản này được thiết kế cho các tình huống khẩn cấp kinh tế nội bộ trong EU, chứ không nhằm tài trợ cho chiến tranh hay tịch thu tài sản nước ngoài.
Tuần trước, Ngân hàng Trung ương Liên bang Nga đã đệ đơn kiện tổ chức thanh toán bù trừ của Bỉ Euroclear, nơi đang nắm giữ hơn 200 tỷ USD tài sản của Liên bang Nga bị đóng băng.
Tuy nhiên, EC đã bác bỏ vụ kiện mà Ngân hàng Trung ương Liên bang Nga, gọi đó là hành động “mang tính đầu cơ” và vô căn cứ.
EU khẳng định việc phong tỏa phù hợp với luật pháp quốc tế, nhưng Thủ tướng Bỉ Bart De Wever cảnh báo rằng việc sử dụng số tiền này để bảo lãnh cho một khoản vay dành cho Kiev sẽ làm suy giảm niềm tin vào hệ thống tài chính EU và khiến Bỉ đối mặt với các rủi ro pháp lý.
Các tổ chức tài chính quốc tế, trong đó có Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), cũng đã cảnh báo rằng việc triển khai các tài sản bị phong tỏa có thể làm xói mòn niềm tin vào đồng euro.
Moskva đã lên án việc phong tỏa là bất hợp pháp và gọi mọi hành vi sử dụng số tiền này là “trộm cắp”, đồng thời cảnh báo về những hệ quả kinh tế và pháp lý.
Trụ sở Ngân hàng trung ương Liên bang Nga ở Moskva. Ảnh minh họa: Shutterstock/TTXVN
Trước những lo ngại về rủi ro dùng tài sản Liên bang Nga bị phong toả, kênh Euronews chiều 12/12 cho biết trong phát biểu đưa ra cùng ngày, Ủy viên Kinh tế châu Âu Valdis Dombrovskis nhấn mạnh: “Đề xuất của chúng tôi có cơ sở pháp lý vững chắc và hoàn toàn phù hợp với luật pháp EU và luật pháp quốc tế. Tài sản không bị tịch thu, và nguyên tắc miễn trừ chủ quyền được tôn trọng”.
Ông Dombrovskis cho biết thêm: “Chúng tôi lường trước rằng Liên bang Nga sẽ tiếp tục khởi xướng các thủ tục pháp lý mang tính đầu cơ nhằm ngăn EU thực thi luật pháp quốc tế và thực hiện nghĩa vụ pháp lý buộc Liên bang Nga phải bồi thường cho Ukraine về những thiệt hại mà họ đã gây ra”.
Theo ông Dombrovskis, tất cả các tổ chức châu Âu có nắm giữ tài sản của Liên bang Nga, từ Euroclear đến các ngân hàng tư nhân, sẽ được “bảo vệ hoàn toàn” trước các biện pháp trả đũa của Moskva.
Kể từ tháng 2/2022, thời điểm Moskva triển khai chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine, EU đã kiểm soát 210 tỷ euro tài sản của Ngân hàng Trung ương Liên bang Nga.
Ông Dombrovskis cho biết chế độ trừng phạt hiện tại cho phép Euroclear “bù trừ” bất kỳ thiệt hại tiềm tàng nào.
Ví dụ, nếu một tòa án Liên bang Nga ra lệnh tịch thu 17 tỷ euro mà Euroclear có trên lãnh thổ Liên bang Nga, Euroclear sẽ được phép bù trừ khoản thiệt hại này bằng cách sử dụng 30 tỷ euro mà đối tác Liên bang Nga của họ - Trung tâm Lưu ký Thanh toán Quốc gia - đang giữ trong EU.
Ngoài ra, nếu được thông qua, khoản vay bồi thường sẽ đưa ra một cơ chế mới để xử lý các tranh chấp giữa các quốc gia.
Nếu Liên bang Nga tịch thu tài sản thuộc chủ quyền của Bỉ để trả đũa, Bỉ sẽ được phép “bù trừ” khoản thiệt hại từ 210 tỷ euro, trong khi Liên bang Nga sẽ không thể thu hồi khoản họ đã tịch thu khi tài sản được giải phóng.