Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu. Ảnh: AP
"Nếu cuộc rút quân bị trì hoãn với những lý do lố bịch không phản ánh thực tế, chúng tôi sẽ thực thi quyết định này", ông Cavusoglu phát biểu trên kênh truyền hình NTV ngày 10/1.
Quan chức cấp cao Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định chiến dịch quân sự nhằm vào lực lượng Các đơn vị bảo vệ nhân dân người Kurd (YPG) được Mỹ hậu thuẫn, mà Ankara đã chuẩn bị thực hiện ở vùng đông bắc Syria, sẽ không phụ thuộc vào việc Mỹ rút quân hay không.
"Chúng tôi quyết định trên chiến trường và trên bàn đàm phán. Chúng tôi sẽ quyết định thời điểm và sẽ không cần xin phép bất kỳ ai", ông Cavusoglu nói.
Thổ Nhĩ Kỳ từ lâu đã lên án Mỹ hậu thuẫn quân sự cho các chiến binh người Kurd, mà Ankara coi là tổ chức khủng bố, có liên quan đến Đảng Công nhân người Kurd (PKK).
Xe tăng và binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ trên lãnh thổ Syria. Ảnh: Getty
Kế hoạch rút quân "mơ hồ" của Mỹ
Tháng trước, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ rút ngay toàn bộ lực lượng Mỹ, với khoảng 2.000 quân tại Syria, trong một động thái gây bất ngờ với ngay cả các chính trị gia ở Washington và các nước phương Tây cũng như chính YPG, đồng minh đã sát cánh với Mỹ chiến đấu chống IS tại Syria. Các đồng minh của Mỹ như Pháp, Anh đều cảnh báo IS chưa bị đánh bại và việc Mỹ rút quân sớm có thể là cơ hội để nhóm khủng bố này hồi sinh.
Quyết định rút quân của ông Trump ban đầu được cho là sẽ diễn ra nhanh chóng, song thời điểm cho hoạt động rút quân sau đó trở nên mơ hồ với những phát ngôn tiếp theo của nhà lãnh đạo Mỹ. Hôm 2/1, ông Trump cho biết Mỹ sẽ từng bước rút khỏi Syria và sẽ bảo vệ lực lượng người Kurd. Sau đó trước chuyến thăm Trung Đông, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo khẳng định: "Chúng tôi chưa có kế hoạch cụ thể cho việc rút khỏi Syria của Mỹ. Điều đó sẽ phải làm theo cách mà chúng tôi, đồng minh và đối tác của chúng tôi vẫn duy trì sức ép vào khủng bố IS và chúng tôi chắc chắn sẽ không để bất kỳ khoảng trống nào cho khủng bố".
Mới đây nhất, hôm 6/1, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton đã nêu các điều kiện tiên quyết cho việc Mỹ rút khỏi Syria, trong đó bao gồm việc Thổ Nhĩ Kỳ phải bảo đảm an toàn cho YPG. Ankara đã lập tức bác bỏ điều kiện này và coi lời kêu gọi bảo vệ chiến binh Kurd là "một sự nhầm lẫn nghiêm trọng".
Hôm 9/1, Ngoại trưởng Cavusoglu đã thẳng thắn chỉ trích Mỹ đang đối mặt với những khó khăn trong giải quyết mối quan hệ với chiến binh Kurd. "Rất khó để chia tay với một tổ chức khủng bố sau khi đã dính líu đến chúng ở mức độ này", ông Cavugoslu nói.
Và chuyến đi bẽ bàng của ông Bolton
Những lời cảnh báo gay gắt của Thổ Nhĩ Kỳ cho thấy chuyến thăm vừa diễn ra của Cố vấn An ninh Quốc gia Bolton đã không đạt mục đích. Không gặp được Tổng thống nước chủ nhà, không thể đảm bảo an toàn cho người Kurd Syria, chuyến thăm Thổ Nhĩ Kỳ của ông John Bolton cơ bản là thất bại.
Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton tới Thổ Nhĩ Kỳ hòng tìm kiếm một cam kết bảo đảm an toàn cho người Kurd.
Ông John Bolton đã yêu cầu gặp Tổng thống E. Erdogan khi đến thủ đô Ankara. Tuy nhiên, những phát biểu của ông tại Israel trước đó, rằng Mỹ sẽ chỉ rút quân ra khỏi Syria khi người Kurd được đảm bảo an toàn, đã khiến giới chức Thổ Nhĩ Kỳ tức giận, khước từ yêu cầu gặp tổng thống của ông này.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan hôm 8/1 tuyên bố nước này không thể “chấp nhận” những phát biểu gần đây của ông John Bolton, đồng thời cho rằng quan chức Mỹ này đã phạm một “sai lầm nghiêm trọng” khi ra điều kiện với Thổ Nhĩ Kỳ về người Kurd Syria.
Ông Erdogan nói: “Liên quan đến vấn đề người Kurd, ông John Bolton đã phạm một sai lầm nghiêm trọng và bất cứ ai có ý nghĩ như vậy cũng đều phạm sai lầm. Thổ Nhĩ Kỳ không thể thỏa hiệp về vấn đề này. Những kẻ khủng bố ở Syria cần nhận được một bài học cần thiết. Không có sự khác biệt giữa tổ chức khủng bố (PKK) ở Thổ Nhĩ Kỳ, các lực lượng vũ trang người Kurd Syria hay tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng”.
Xem video xe quân sự Thổ Nhĩ Kỳ rầm rập tiến vào Manbij, thủ phủ người Kurd ở đông bắc Syria sau khi Mỹ tuyên bố rút quân:
Thay vì gặp được tổng thống nước chủ nhà, ông John Bolton chỉ có thể gặp được người phát ngôn của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ là Ibrahim Kalin. Tuy nhiên, ngay cả vậy, thì cuộc gặp này cũng đã diễn ra không hề “suôn sẻ”.
Phát biểu sau cuộc gặp, người phát ngôn Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Ibrahim Kalin tuyên bố: “Chúng tôi không cho phép thêm thời gian rút quân nhằm tạo ra các cơ hội mới cho các tổ chức khủng bố khác nhau, bao gồm các lực lượng vũ trang người Kurd Syria. Chúng tôi sẽ phối hợp với các đồng minh của Mỹ về vấn đề này. Về việc Mỹ rút quân, chúng tôi tập trung vào khu vực phía Đông sông Euphrates. Thỏa thuận Mỹ – Thổ về khu vực Manbij cũng cần thực hiện nhanh. Chúng tôi đã thông báo với giới chức Mỹ, không thể kéo dài thời gian hơn nữa”.
Theo ông Kalin, Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã đề nghị Mỹ thu hồi toàn bộ vũ khí mà Washington từng cung cấp cho lực lượng người Kurd Syria trước đây, đồng thời cho biết Thổ Nhĩ Kỳ cũng đang rất quan tâm đến những căn cứ của Mỹ tại Syria sau khi Washington rút quân.