Một góc thành phố Sweida ở miền Nam Syria. Ảnh: THX/TTXVN
Mối quan hệ Nga - Syria đang bước vào một giai đoạn mới đầy hứa hẹn nhưng cũng không ít thách thức. Sau những biến động chính trị gần đây tại quốc gia Trung Đông này, cả Moskva và Damascus đều bày tỏ mong muốn tái khởi động, thậm chí là sửa đổi các khuôn khổ hợp tác hiện có để phù hợp với tình hình mới, từ kinh tế, kỹ thuật cho đến an ninh.
Theo báo Izvestia (Nga) ngày 15/8, Điện Kremlin sẵn sàng xem xét lại tất cả các thỏa thuận và hợp đồng hiện có với Syria. Đây được xem là một bước đi cần thiết để duy trì và phát triển mối quan hệ song phương trong bối cảnh chính quyền tại Damascus đã thay đổi. Hiện tại, Nga đang chờ Syria bổ nhiệm đồng Chủ tịch Ủy ban liên chính phủ Nga - Syria, người sẽ làm việc với Bộ trưởng Xây dựng Liên bang Nga Irek Fayzullin. Hai bên cũng sẽ tiếp tục thảo luận về hợp tác quân sự và kỹ thuật, trong đó có cả việc duy trì các cơ sở quân sự của Nga tại Syria, một yếu tố then chốt trong chính sách đối ngoại của Moskva ở Trung Đông.
Chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Nga, ông Vladimir Akhmedov, nhấn mạnh về sự cần thiết của việc sửa đổi các thỏa thuận cũ giữa hai bên, cho rằng nếu không cập nhật các văn kiện lỗi thời, nhiều dự án sẽ không thể hoạt động hiệu quả. "Quan hệ kinh tế và quân sự-kỹ thuật vẫn là nền tảng của quan hệ Nga-Syria", ông Akhmedovnói với Izvestia. Tuy nhiên, chuyên gia này cũng chỉ ra một thực tế đầy thách thức: nền kinh tế Syria đang ở trong tình trạng "cực kỳ khó khăn" và phương Tây không mấy mặn mà trong việc đầu tư khôi phục nước này. Một mình Nga sẽ rất khó để gánh vác toàn bộ nhiệm vụ đó.
Ông Akhmedov gợi ý rằng, "lối thoát duy nhất là đưa thêm các đối tác vào khuôn khổ hệ thống quan hệ quốc tế đa cực đang nổi lên ở Trung Đông". Điều này không chỉ giúp Syria có thêm nguồn lực mà còn củng cố vị thế của Nga trong khu vực.
Izvestia lưu ý, cuộc họp sắp tới của Ủy ban liên chính phủ Nga - Syria được kỳ vọng sẽ là một bước đi quan trọng để chuẩn bị cho việc tái khởi động toàn diện khuôn khổ hợp tác. Moskva hy vọng rằng giới lãnh đạo Syria sẽ quan tâm đến việc tăng cường hợp tác kinh tế và khởi động các dự án mới, nhằm đẩy nhanh quá trình phục hồi các lĩnh vực then chốt của họ.
Trong một động thái tương tự, Bộ trưởng Ngoại giao Syria, Asaad al-Shaibani, đã bày tỏ mong muốn thiết lập sự hợp tác mang tính xây dựng với Nga, dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau và quan hệ đối tác. Theo hãng tin TASS, trong cuộc hội đàm gần đây với Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov, ông al-Shaibani khẳng định Syria "mới" đang nỗ lực lấp đầy "khoảng trống chính trị và an ninh" sau những sự kiện xảy ra vào tháng 12 năm ngoái.
Ông al-Shaibani nhấn mạnh rằng chính quyền mới của Syria đã đảm bảo hệ thống nhà nước hoạt động liên tục và duy trì sự ổn định của các dịch vụ an ninh. "Chúng tôi đang nỗ lực khắc phục những khó khăn mà chính quyền Syria đang phải đối mặt trước những diễn biến gần đây ở đất nước chúng tôi và tình hình khu vực nói chung", ông al-Shaibani nói.
Sự thay đổi chính quyền cũng mang đến những thách thức và đe dọa mới, nhưng theo ông al-Shaibani, đây cũng là "cơ hội để xây dựng một Syria thống nhất và vững mạnh". Bộ trưởng ngoại giao Syria kết luận, "Chúng tôi mong muốn có Nga đồng hành trên con đường này".
Lời khẳng định từ cả hai phía cho thấy mối quan hệ chiến lược Nga - Syria không hề suy yếu mà đang được tái cấu trúc để thích nghi với bối cảnh mới. Đây không chỉ là câu chuyện của hai quốc gia mà còn là một phần của bức tranh địa chính trị rộng lớn hơn ở khu vực Trung Đông, nơi các cường quốc đang tìm cách định hình lại trật tự thế giới đa cực.