Bất cứ diễn biến bất ổn nào xảy ra tại “chảo lửa” Trung Đông đều khiến chính quyền của Tổng thống Mỹ Barack Obama phải “giật mình thon thót”, tuy vậy Iraq lại là một ngoại lệ. Kể từ khi đoàn lính Mỹ cuối cùng rút về nước cách đây 19 tháng, tình hình Iraq -“cơn ác mộng thời Tổng thống Bush” - nhìn chung vẫn ổn định. Tuy nơi đây chắc chắn không thể là chốn vô lo vô nghĩ như công viên giải trí Disneyland nhưng trong một quãng thời gian dài qua, nội bộ đất nước Iraq đã dịch chuyển theo hướng tích cực, tránh xa được mối lo tuột dốc quay về thời kỳ hỗn loạn vô chính phủ trước đây.
Bất thình lình, “cơn ác mộng mang tên Al-Qaeda ở Iraq” lại trỗi dậy sau những giấc ngủ dài. Đêm ngày 21/7 theo giờ địa phương, các phần tử Al-Qaeda được trang bị nhiều thiết bị nổ cùng với bom tự sát đã tấn công nhằm vào nhà tù có hệ thống an ninh nghiêm ngặt Abu Ghraib ở ngoại ô Iraq để giải cứu cho gần 500 tù nhân, hầu hết là những trùm sò của tổ chức khủng bố khét tiếng này. Trước khi trực thăng quân chính phủ tái kiểm soát được tình hình, ít nhất 20 cảnh sát đã thiệt mạng trong vụ tấn công kinh hoàng.
Nhà tù Abu Ghraib vốn nổi tiếng có hệ thống an ninh nghiêm ngặt cũng đã bị hạ gục trong vụ đánh bom khủng bố bất ngờ đêm 21/7. Ảnh: Internet. |
Những tay súng thuộc tổ chức Hồi giáo do Osama bin Laden thành lập nay đã lên tới 2.000-3.000 người, ngày càng lớn mạnh sau 12 năm chiến đấu với các lực lượng chống khủng bố quốc tế. Tất cả đều được tôi luyện với tôn chỉ chiến đấu để thanh lọc sự ảnh hưởng của phương Tây và gây bất hòa giữa hai dòng Hồi giáo Sunni và Shi’ite. Xung đột giữa hai giáo phái này đã xẻ đôi đất nước Iraq giữa những năm 2000 và “nhen lửa” cho cuộc nội chiến tại Syria sau này. Ví dụ, nhánh Al-Qaeda ở Bắc Phi đã dính líu vào các cuộc tấn công nhằm vào người phương Tây, trong đó có vụ tấn công lãnh sự quán Mỹ tại Benghazi làm Đại sứ Mỹ ở Libya thiệt mạng, trong khi Al-Qaeda trên bán đảo Arập (đặt tại Yemen) vẫn được Mỹ xác định là mối đe dọa rất hiện hữu đối với an ninh phương Tây.
“Cánh buồm Al-Qaeda đã nhận được làn gió tiếp sức từ phiến quân Syria”, nơi những người Hồi giáo dòng Sunni đang chiến đấu chống lại chính quyền do người Shi’ite đứng đầu, theo như lời nhận định của chuyên gia phân tích Kenneth Katzman. “Mục tiêu của Al-Qaeda là nhằm gây khó dễ và lật đổ chính quyền Tổng thống Iraq al-Makili nên chúng không ngừng công kích gây xung đột giữa các giáo phái”.
Bức tranh tươi sáng về Iraq sớm sụp đổ nhanh chóng nếu các phần tử Al-Qaeda tạo ra một đợt “chọc ngoáy” mới nhằm vào mối quan hệ vốn căng thẳng giữa hai dòng người Sunni và Shi’ite ở Iraq. “Nhóm khủng bố này đang kích động dân thường Shi’ite. Chúng tôi nhận thấy người Shi’ite đang hình thành quân đội riêng”, bà Jessica Lewis, một cựu tình báo quân đội Mỹ tại Iraq, nay làm việc tại Viện Nghiên cứu chiến tranh Mỹ cho hay.
Bà Lewis gọi vụ đánh bom, giải cứu tù nhân nhà tù Abu Ghraib đêm ngày 21/7 là một điều đáng buồn có thể dự đoán trước. “Al-Qaeda từng nhắc tới việc cướp ngục là một mục tiêu chính kể cả trước khi lính Mỹ rút quân về nước. Abu Ghraib nghiễm nhiên trở thành đối tượng tấn công trước tiên vì nơi đây giam giữ những tên trùm của Al-Qaeda”, bà Lewis phân tích.
Khi làn sóng bạo lực lại tiếp diễn, một số quan chức Iraq, những người đã hợp tác tốt với Mỹ vào thời điểm cuối năm 2011, đang lên tiếng xin hỗ trợ từ phía Washington. “Người dân Iraq từng hất cẳng chúng tôi. Nhưng nay khi nhiều chương trình an ninh không còn hoạt động và lực lượng Al-Qaeda đang âm mưu trở lại, họ lại muốn chúng tôi quay về”, một quan chức Mỹ có tên Katzman cho biết.
Liệu lính Mỹ có quay trở lại để bảo vệ người dân Iraq khỏi các tay súng khủng bố? Tháng trước, Tổng Tham mưu trưởng Mỹ Martin Dempsey đã gợi ý sẽ gửi các “đội đào tạo” để giúp chính quyền Iraq tự xây dựng được hàng rào bảo vệ chống lại cái gọi là “sự trở lại của bóng ma Al-Qaeda”. Tuy nhiên, Washington sẽ chỉ can thiệp ngoài lề và người Iraq không nên trông đợi nhiều vào phía Mỹ. Rút quân đội khỏi Iraq là một trong những chương trình đã đem lại thắng lợi cho cuộc tranh cử chức tổng thống của ông Obama, rõ ràng nhà lãnh đạo Mỹ không muốn rơi vào tình huống này thêm một lần nữa, ngay cả khi phải đứng nhìn Iraq trượt sâu vào hỗn loạn.
Hoàng Trang (theo Time)