Sau khi Ủy ban bầu cử quốc gia Campuchia (NEC) công bố kết quả tạm thời của cuộc bầu cử Quốc hội khóa V, diễn ra vào ngày 28/7 vừa qua, phóng viên TTXVN đã có cuộc phỏng vấn Quốc vụ khanh Nhà nước, Người phát ngôn Văn phòng Chính phủ Campuchia Phay Siphan về tình hình hậu bầu cử.
Ngày 12/8, Ủy ban bầu cử quốc gia Campuchia (NEC), đã công bố kết quả tạm thời cuộc bầu cử Quốc hội khóa V. Ông bình luận như thế nào về sự kiện này?
Trước hết, việc công bố kết quả bầu cử tạm thời là việc làm theo trình tự pháp luật. Đó là thủ tục mở đường cho các đảng chạy đua trong cuộc bầu cử Quốc hội lần này thực hiện quyền khiếu nại về những gì mà họ coi là không hợp lý.
Ông Phay Siphan: Với những người anh em Việt Nam đã sống nhiều đời ở đây cùng với con cháu, có đầy đủ giấy tờ thì họ đã trở thành công dân Campuchia. Chúng tôi đã coi họ thực sự hoàn toàn là người Campuchia. Ảnh: Xuân Khu |
Mặt khác, việc công bố kết quả tạm thời của NEC còn nhằm bảo đảm trật tự, an ninh trong Vương quốc Campuchia. Như chúng ta đã thấy trong thời gian qua, khi Chủ tịch đảng Cứu nguy dân tộc Campuchia (CNRP) tự mình tuyên bố họ đã thắng cử (chỉ mấy giờ sau khi kết thúc bỏ phiếu) thì ngay lập tức dấy lên tình trạng xáo động, hoang mang khắp Vương quốc Campuchia. Tình hình chỉ yên tĩnh trở lại sau khi Bộ trưởng Thông tin Khieu Kanharith (Người phát ngôn đảng Nhân dân Campuchia CPP) tuyên bố rằng theo nguồn tổng hợp từ hệ thống cán bộ của mình đã cho thấy đảng CPP đã dẫn đầu. Chỉ với những lời ngắn gọn như vậy nhưng đã làm cho tình hình xã hội lắng dịu lại. Bởi vì những lời của đảng CNRP không chỉ mang tính chất cạnh tranh trong chiến dịch tranh cử, mà là chiến dịch kích động tưởng chừng như đang làm một cuộc cách mạng!
Xin ông cho biết ý kiến về tuyên bố phản đối kết quả bầu cử và lời kêu gọi cộng đồng quốc tế không công nhận kết quả bầu cử mà ông Kem Sokha, Phó Chủ tịch đảng CNRP đưa ra?
Phản ứng của ông Kem Sokha không có gì đáng ngạc nhiên đối với với dư luận Campuchia và cộng đồng quốc tế. Bởi vì ông Kem Sokha đã phản đối kết quả bầu cử kể từ khi đăng ký cử tri, trong chiến dịch vận động bầu cử, cho đến cả trong ngày bỏ phiếu. Thậm chí, khi có ý kiến trong cộng đồng quốc tế hỏi rằng nếu đảng CNRP dẫn đầu trong cuộc bầu cử thì ông tính sao, ông ta đã lẩn tránh trả lời.
Vì vậy, thứ nhất, hành động không công nhận kết quả bầu cử của CNRP là không có gì lạ đối với chúng tôi và cộng đồng quốc tế.
Thứ hai, chúng ta thấy hành động không công nhận kết quả bầu cử lâm thời do NEC công bố chỉ là bước khởi đầu để cho đảng ông ta khiếu nại đối với NEC hoặc có thể lên đến Hội đồng Hiến pháp, là cơ quan tối cao trong việc xem xét hoặc chấm dứt việc khiếu nại.
Trong khi đó, chúng ta thấy đến nay, hầu hết bạn bè Campuchia, trong đó có Việt Nam, đã kiên quyết ủng hộ, công nhận kết quả bầu cử. Chúng tôi xin cảm ơn những người anh em Việt Nam, lãnh đạo cấp cao Việt Nam cũng như Liên minh châu Âu, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và nhiều tổ chức quốc tế khác, đã đánh giá cao cuộc bầu cử vì tiến trình đã diễn ra suôn sẻ, thể hiện quan điểm chính trị của người dân, ngược lại với những phản ứng của đảng đối lập.
Trong quá trình vận động tranh cử, lãnh đạo đảng đối lập, đặc biệt là thủ lĩnh Sam Rainsy, đã có nhiều phát biểu về người Việt ở Campuchia, về Việt Nam nói chung. Ông nghĩ như thế nào về những phát biểu này?
Chúng tôi rất lấy làm tiếc. Bởi vì ông ta đã dùng những lời lẽ gây nên tình trạng mơ hồ lẫn lộn, phân biệt chủng tộc giữa Campuchia với Việt Nam. Việt Nam và Campuchia là những người bạn, cùng sống chan hòa với nhau, hiện nay đang có sự hợp tác, cả về chính trị và phát triển.
Với những người anh em Việt Nam đã sống nhiều đời ở đây cùng với con cháu, có đầy đủ giấy tờ thì họ đã trở thành công dân Campuchia. Chúng tôi đã coi họ thực sự hoàn toàn là người Campuchia.
Chiến dịch tranh cử của đảng đối lập đã gây nên tình trạng phân biệt chủng tộc. Chúng ta biết rằng lịch sử quan hệ Campuchia và Việt Nam đã có nhiều bài học đau đớn do sự phân biệt chủng tộc. Nhưng kể từ năm 1979, người Campuchia hiểu rằng Việt Nam là một người bạn rất tốt. Việt Nam đã giúp giải phóng Campuchia thoát khỏi cái chết do chế độ diệt chủng. Sau đó, Việt Nam trở thành đối tác trong việc giữ gìn hòa bình, phát triển đất nước.
Chính vì vậy, những gì ông Sam Rainsy nêu lên đã chống lại sự cùng tồn tại truyền thống giữa Campuchia và Việt Nam.
Việt Nam là một trong những người bạn tốt nhất của Campuchia, Việt Nam và Campuchia không thể trở thành kẻ thù, mà chúng ta là đối tác trong việc giữ gìn hòa bình, phát triển, tôn trọng lẫn nhau trên cơ sở pháp luật hiện hành.
Mặt khác, ông Sam Rainsy đã vi phạm công ước của Liên hợp quốc, trong đó họ cấm sự phân biệt chủng tộc, việc bài xích Việt Nam nằm trong những gì mà nhân loại cấm. Hành động của ông Sam Rainsy cũng đã chống lại những ý nguyện căn bản của cộng đồng quốc tế thể hiện tại Tòa án xét xử Khmer Đỏ đang tiến hành tại Campuchia. Trong đó có việc xét xử tội ác diệt chủng của Khmer Đỏ, đối với cả những người anh em Việt Nam.
Là một quan chức cấp cao của Chính phủ Hoàng gia, đồng thời là một trí thức theo dõi sát chính trường Campuchia, ông đánh giá tình hình tiếp theo sẽ như thế nào?
Campuchia là một vương quốc có chủ quyền, trung lập, tự quyết vận mệnh của mình. Campuchia không còn nằm trong thời kỳ UNTAC (Phái bộ thực hiện chuyển giao quyền lực của Liên hợp quốc ở Campuchia năm 1993) do Liên hợp quốc phái đến để tổ chức bầu cử. Kể từ đó, Campuchia đã có Hiến pháp riêng của mình, Campuchia có luật pháp, có NEC, có các cơ quan luật pháp tối cao như Quốc hội, có Quốc vương trị vì để tự quyết vận mệnh của mình. Vì vậy, tôi tin chắc rằng kết quả bầu cử tạm thời do NEC công bố đã phản ánh ý chí của quảng đại quần chúng nhân dân Campuchia. Không có bất kỳ ai, quốc gia nào, không có nhóm người nào có thể đánh cắp được việc thể hiện ý chí và nguyện vọng của đại đa số nhân dân Campuchia. Campuchia sẽ tiếp tục tiến trình nhà nước pháp quyền của mình. Cho dù hiện nay nhóm đối lập đã có một số hành vi phạm pháp nhưng chúng tôi vẫn nhẫn nại, nhằm để cho đảng đối lập học tập được bài học sâu sắc trong việc thực thi một nhà nước pháp quyền, học cách chung sống với các nước láng giềng, đặc biệt là đối với Việt Nam.
Chúng tôi tin tưởng trong những ngày tới, sau khi hết những mánh khóe, âm mưu trong việc lừa dối nhân dân Khmer, chống lại chủng tộc, chống lại cuộc sống yên lành của quần chúng nhân dân, chống lại luật pháp Campuchia, đối lập sẽ học được những bài học để cùng chung sống với chúng tôi. Đây là sự cạnh tranh trên cơ sở thể hiện đạo đức. Chúng tôi phải hàn gắn, hòa hợp dân tộc, không chấp nhận sự chia rẽ, tôn trọng những người xung quanh, coi họ là những người bạn bè, không phải là kẻ thù, làm việc phù hợp với luật pháp, tôn trọng chủ quyền Campuchia.
Tuy nhiên, đảng đối lập vẫn kêu gọi biểu tình toàn quốc để phản đối kết quả bầu cử. Trong tình huống đó, theo ý kiến của riêng ông sẽ phải xử lý như thế nào?
Sau khi tuyên bố kết quả tạm thời đảng đối lập đi tìm lý do để khiếu nại NEC hoặc kiện lên Hội đồng Hiến pháp. Chúng ta không thể tìm chiến thắng thông qua biểu tình. Chúng tôi không cho phép họ liều lĩnh để đất nước lâm vào tình trạng hỗn loạn. Chúng tôi cũng không cho phép sự can thiệp từ những người ở bên ngoài. Đây là Vương quốc Campuchia. Đây là quyền quyết định của người Campuchia, là sự lựa chọn của ý chí của quảng đại quần chúng nhân dân Campuchia. Chúng tôi không cho phép Vương quốc Campuchia rơi vào thảm cảnh như thời Pôn Pốt một lần nữa.
Đánh giá một cách tổng quát, cho đến lúc này cuộc bầu cử đã diễn ra như thế nào?
Rất tốt. Chúng ta thấy rõ sự tự do trong việc bày tỏ chính kiến của công dân, sự trưởng thành về chính trị của người dân Campuchia, của đảng Nhân dân Campuchia. Ai nói gì thì cứ nói, thậm chí dùng những từ độc địa, phân biệt chủng tộc, nhưng chúng tôi vẫn kiên nhẫn dành quyền quyết định cho người dân. Đây không phải là quyết định của đảng Nhân dân cũng không phải của Chính phủ Hoàng gia mà là lựa chọn của quần chúng nhân dân. Vì thế chúng tôi đánh giá cao sự trưởng thành chính trị của đảng Nhân dân Campuchia, có khả năng trong việc kiểm soát tình hình và sự phát triển của Campuchia trong thời gian tới. Qua đây, đảng Nhân dân cũng sẽ thấy rằng những thành quả trong thời gian qua là chưa đủ, mà phải thấy được những gì người dân cần để có thể đáp ứng trong vai trò lãnh đạo đất nước trong nhiệm kỳ này.
Xin cảm ơn ông!
Trần Chí Hùng - Nguyễn Xuân Khu
(P/v TTXVN tại Campuchia)