Bên trong một cơ sở hạt nhân của Iran. Ảnh: IRNA/TTXVN
Ngày 21/8 Bộ ngoại giao Nga đã đưa ra tuyên bố về "các hành động bất hợp pháp" của Mỹ khôi phục các biện pháp trừng phạt vốn đã được dỡ bỏ đối với Iran, trong đó nhấn mạnh Mỹ tiếp tục các bước đi "nguy hiểm" tại Hội đồng Bảo an (HĐBA) LHQ với hy vọng hiện thực hóa các kế hoạch chống Iran của riêng mình.
Tuyên bố nêu rõ tất cả những điều này xảy ra sau khi chính quyền Mỹ đã chính thức rút khỏi thỏa thuận hạt nhân, còn gọi là Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA). Tuyên bố khẳng định: "Mỹ đã tự loại mình khỏi tư cách thành viên JCPOA và do đó tự tước bỏ các quyền và cơ hội sử dụng các cơ chế được quy định trong thỏa thuận cũng như Nghị quyết 2231 của HĐBA LHQ". Nga kêu gọi Mỹ lựa chọn đưa ra các quyết định hợp lý, không tự tước đi cơ hội đạt được các thỏa thuận với Iran.
Trước đó, ngày 20/8, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã tới trụ sở LHQ để chính thức kích hoạt “quy trình đảo ngược” nhằm tái áp đặt các lệnh trừng phạt của LHQ đối với Iran, một bước đi được cho là có thể phá hủy hoàn toàn thỏa thuận hạt nhân do Iran và Nhóm P5+1 ký kết năm 2015.
Quy trình này cho phép bất kỳ nước nào trong nhóm P5+1 đề xuất tái áp đặt các lệnh trừng phạt của LHQ đối với Iran nếu Tehran không tuân thủ các điều khoản trong thỏa thuận. Sau khi nhận đề nghị chính thức của Mỹ, các nước thành viên còn lại trong HĐBA có 10 ngày để đưa ra quyết định có chấp thuận hay không. Trong trường hợp các bên không nhất trí được, các lệnh trừng phạt Iran sẽ tự động được kích hoạt sau 30 ngày kể từ khi Mỹ chính thức đưa ra đề nghị.
Mỹ quyết định tiến hành bước đi trên sau khi HĐBA không thông qua nghị quyết kéo dài lệnh cấm vận vũ khí đối với Iran trong cuộc họp ngày 14/8 vừa qua. Lệnh cấm vận này sẽ hết hiệu lực vào ngày 18/10 tới. Lý do Mỹ đưa ra để khởi động “quy trình đảo ngược" là Iran không tuân thủ các điều khoản của thỏa thuận JCPOA. Dù Mỹ đã đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2018, nhưng chính quyền của Tổng thống Donald Trump vẫn cho rằng Washington có quyền khởi động cơ chế này.