Tổng thống Mỹ Donald Trump vẫy tay chào ttại Sân bay khu vực Tuscaloosa ở Alabama. Ảnh: Reuters
Trang Nikkei Asia đưa tin Tổng thống Trump cũng có thể bị mất quyền tranh cử một lần nữa trong tương lai nếu bị phế truất bằng hình thức luận tội. Đây cũng là một trong những lý do mà đảng Dân chủ muốn theo đuổi luận tội Tổng thống Trump, ngay cả khi chắc chắn quá trình luận tội và phán xử sẽ không thể kết thúc trong 9 ngày còn lại của nhiệm kỳ.
Tuy nhiên, tính chất chưa từng có của một phiên luận tội trước khi tổng thống mãn nhiệm khiến nhiều khía cạnh vẫn còn rất mơ hồ. Đối với Tổng thống đắc cử Joe Biden, điều này làm dấy lên lo ngại rằng phiên tòa luận tội kéo dài tại Thượng viện trong nhiệm kỳ của ông có thể khiến việc bổ nhiệm các quan chức chủ chốt bị trì hoãn.
Luật Cựu Tổng thống năm 1958 quy định rằng các cựu tổng thống Mỹ sẽ nhận được những quyền lợi, bao gồm lương hưu hàng tháng với mức "ngang với người đứng đầu bộ phận hành pháp", trên 200.000 USD/năm; được hỗ trợ 96.000 USD mỗi năm để thuê các trợ lý và được cấp "không gian văn phòng được trang bị và trang bị phù hợp."
Các cựu tổng thống cũng được hưởng các đặc quyền như bảo vệ an ninh và các chi phí đi lại, trị giá tối đa 1 triệu USD/năm, trừ khi cựu tổng thống đã được Sở Mật vụ bảo vệ suốt đời. Khi một cựu tổng thống qua đời, người vợ hoặc chồng của cựu tổng thống sẽ được nhận 20.000 USD lương hưu hàng năm.
”Luật Cựu Tổng thống quy định lương hưu và tiền trợ cấp sẽ áp dụng cho tất cả cựu tổng thống, trừ khi thời gian tại vị của họ bị chấm dứt do 'bị phế truất theo mục 4, điều II của Hiến pháp Mỹ' - nghĩa là luận tội", ông Josh Blackman, Giáo sư Luật hiến pháp tại Đại học Luật Nam Texas, Houston, nói
Ông Blackman cho biết ông Trump sẽ bị mất lương hưu và các quyền lợi văn phòng và nhân viên. Tuy nhiên, có lẽ ông không bị tước đi mật vụ bảo vệ.
Trong trường hợp ông Trump bị luận tội, nhưng chưa bị kết tội và phế truất trước ngày 20/1, ngày ông Biden nhậm chức, ông sẽ vẫn là "cựu tổng thống" theo Luật Cựu Tổng thống. Ông Blackman cho rằng nếu ông Trump bị kết tội sau ngày 20/1, ảnh hưởng duy nhất đối với quyền lợi của ông Trump có thể chỉ là không được tranh cử tổng thống trong tương lai.
Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi (trái) quyết tâm luận tội Tổng thống Donald Trump (phải). Ảnh: CNN
Sau khi một tổng thống bị Hạ viện luận tội, Thượng viện sẽ tiến hành một phiên tòa xét xử, trong đó phải cần có 2/3 số phiếu tán thành tại đây để kết án ông Trump. Nếu ông bị kết tội, Thượng viện cũng có thể tiếp tục bỏ phiếu để quyết định xem có cấm ông tranh cử một lần nữa hay không.
Lãnh đạo phe đa số tại Hạ viện Steny Hoyer nói với các thành viên Đảng Dân chủ rằng Hạ viện sẽ bắt đầu thủ tục luận tội vào ngày 13/1 nếu Phó Tổng thống Mike Pence không chấp nhận đề nghị kích hoạt Tu chính án thứ 25 của Hiến pháp để phế truất ông Trump.
Ông Biden cho biết hôm 11/1 rằng ông đã thảo luận với một số đại diện và thượng nghị sĩ về việc luận tội. Câu hỏi đặt ra là liệu một phiên luận tội có thể được tổ chức cùng lúc với các thủ tục khác của Quốc hội hay không.
Sự thận trọng của ông Biden xuất phát từ lo ngại rằng thủ tục luận tội có thể kéo dài đến những ngày đầu tiên tại nhiệm của ông. Một phiên tòa luận tội được ưu tiên hàng đầu tại Thượng viện có thể trì hoãn đáng kể việc bổ nhiệm các vị trí lãnh đạo chủ chốt, bao gồm cả nội các.
“Liệu có thể dành nửa ngày để luận tội và nửa ngày để chấp thuận những người mà tôi đề cử, và thúc đẩy gói cứu trợ hay không. Tôi hy vọng như vậy”, ông Biden phát biểu trước các phóng viên ở Delaware.
Một số thành viên Đảng Cộng hòa đã công khai tố cáo ông Trump. Song, nhiều người vẫn đứng về phía Tổng thống Mỹ. Một cuộc thăm dò của PBS NewsHour-Marist College cho thấy 18% thành viên đảng Cộng hòa ủng hộ cuộc bạo loạn tại Điện Capitol, 69% nói rằng Trump không đáng phải chịu trách nhiệm cho những hành động bạo lực của họ. Hơn nữa, ông Trump vẫn nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của những người trung thành với ông và nhận được trên 74 triệu phiếu bầu trong cuộc bầu cử.
Mốc thời gian do thành viên cấp cao đảng Cộng hòa Mitch McConnell, lãnh đạo phe đa số sắp mãn nhiệm của Thượng viện, đặt ra là một phiên tòa luận tội Trump có khả năng không thể kết thúc trước ngày nhậm chức của ông Biden. Một số thành viên đảng Dân chủ đang thúc đẩy việc gửi yêu cầu luận tội lên Thượng viện sau 100 ngày tại vị đầu tiên của ông Biden - một giai đoạn quan trọng đối với bất kỳ nhiệm kỳ tổng thống mới nào. Song, các chuyên gia nhận định rằng cuộc tranh luận về thời gian chính xác của quá trình luận tội Tổng thống Trump dự kiến sẽ ngày càng căng thẳng.