Trang sức vàng được bày bán tại tiệm kim hoàn ở Ankara, Thổ Nhĩ Kỳ. Ảnh: THX/TTXVN
Tuy nhiên, theo kênh CNBC (Mỹ), trong cuộc cạnh tranh giữa các kênh trú ẩn an toàn, vàng đang tạm thời “giành phần thắng” khi nhà đầu tư xem xét lại chiến lược. Giới phân tích cho rằng điều này phản ánh mối lo ngại ngày càng lớn về chính sách tài khóa và tiền tệ ở các nền kinh tế lớn.
Tại Mỹ, vào ngày 3/9, lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 30 năm đã vượt mốc 5% lần đầu tiên kể từ tháng 7, trong khi lợi suất trái phiếu chính phủ cùng kỳ hạn của Nhật Bản lập kỷ lục mới, tăng 100 điểm cơ bản trong năm nay do lạm phát kéo dài, lãi suất thực âm và biến động chính trị.
Việc bán tháo trái phiếu làm tăng lợi suất trái phiếu, tức số tiền phải trả cho người nắm giữ trái phiếu hàng năm. Theo Guardian (Anh), lợi suất tăng cho thấy nhu cầu sở hữu nợ của các nhà đầu tư đang giảm dần.
Ở Anh trong tuần này, lợi suất trái phiếu 30 năm đã leo lên mức cao nhất kể từ năm 1998. Ngay cả trái phiếu chính phủ Đức, vốn hưởng lợi từ nhu cầu “trú ẩn an toàn” hồi đầu năm, cũng bị cuốn vào làn sóng bán tháo, khi lợi suất trái phiếu 30 năm đạt mức cao nhất trong 14 năm.
Thông thường, lợi suất trái phiếu tăng sẽ làm vàng kém hấp dẫn. Nhưng theo giới quan sát thị trường, vai trò phòng vệ lạm phát đang giúp vàng có sức hút đặc biệt. Giá vàng tiếp tục chuỗi tăng kỷ lục, đạt đỉnh mới 3.578,5 USD vào ngày 3/9.
Ông Ed Yardeni, lãnh đạo Yardeni Research, cảnh báo: “Có lo ngại về tình trạng lạm chi tài khóa và nguy cơ khủng hoảng nợ tại Nhật Bản, Pháp, Anh. Rõ ràng, ngày càng nhiều nhà đầu tư chọn bổ sung vàng vào danh mục với vai trò một kênh trú ẩn an toàn và biện pháp phòng ngừa bất ổn tài chính”
Một yếu tố khác tạo động lực cho vàng là việc chính trị hóa chính sách tiền tệ. Giảng viên Michael Ryan tại Trường Kế toán, Tài chính và Kinh tế, Đại học Waikato (New Zealand), nhận định: “Diễn biến quan trọng xoay quanh Tổng thống Trump và sự can thiệp của ông vào tính độc lập của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed)”. Nếu Fed mất đi tính độc lập, nỗ lực kiểm soát lạm phát có thể bị đe dọa.
Gần đây, Tổng thống Mỹ đã thực hiện bước đi chưa từng có tiền lệ khi sa thải Thống đốc Dự trữ Lisa Cook với cáo buộc gian lận thế chấp, đồng thời gây sức ép buộc Chủ tịch Fed Jerome Powell hạ lãi suất. Ông Ryan nhận định: “Đây là tình huống mà lạm phát đã trở thành rủi ro mới nổi… và vàng là kênh đầu tư duy nhất còn lại”.
Ông Yardeni đồng thời lưu ý rằng ngày càng nhiều nhà đầu tư rút khỏi trái phiếu chính phủ để chuyển sang vàng. Ông lập luận: “Nhà đầu tư thường chạy theo đà tăng, và lúc này, vàng có đà đó. Còn trái phiếu thì không”.
Các chuyên gia cho rằng một phần sức hút của vàng nằm ở tính độc lập của nó. Khác với trái phiếu – vốn cam kết hoàn trả khoản đầu tư gốc vào một thời điểm trong tương lai, đòi hỏi lợi suất cao hơn để bù đắp lo ngại lạm phát – vàng là một tài sản hữu hình, không bị giảm giá trị quản lý tài khóa yếu kém hay can thiệp chính trị.
Theo bà Angela Lan, chiến lược gia cấp cao tại State Street Global Advisor, dù cả hai thường được coi là tài sản trú ẩn an toàn, nhưng chúng khác nhau căn bản. Bà phân tích: “Trái phiếu kho bạc là khoản nợ tài chính. Người nắm giữ nhận cam kết về dòng tiền trong tương lai, được chính phủ bảo chứng giá trị. Trong khi đó, vàng không phải là khoản nợ. Đó là tài sản hữu hình, không xỉn màu, gỉ sét hay ăn mòn, là nguyên tố khan hiếm tự nhiên với giá trị vốn có, được nhiều ngân hàng trung ương và tổ chức toàn cầu công nhận là tài sản dự trữ”.
Ông Vishnu Varathan tại Ngân hàng Mizuho nhận định, vàng đang được săn đón như “nơi cất giữ giá trị tối thượng” khi các nhà đầu tư lo ngại về mất giá chưa từng có trong hệ thống tiền pháp định gắn với đồng USD.
Các nhà đầu tư dường như lo sợ rằng đồng USD và các loại tiền giấy khác đang suy yếu vì gánh nặng nợ công quá lớn, căng thẳng toàn cầu leo thang, cùng quan ngại rằng các ngân hàng trung ương có thể không còn duy trì được tính độc lập.