Thép đồng hồ Big Ben tại thủ đô London, Anh. Ảnh: THX/TTXVN
Việc thay đổi giờ này đã được áp dụng từ năm 1976 nhằm tiết kiệm năng lượng. Tuy nhiên, dù nhỏ bé nhưng sự thay đổi này lại gây ra những ảnh hưởng đáng kể đối với sức khỏe và sinh hoạt của con người, giống như một cú “lệch múi giờ” nhẹ.
Cơ thể con người hoạt động theo nhịp sinh học khoảng 24 giờ, điều chỉnh các hoạt động như giấc ngủ, ăn uống dựa chủ yếu vào ánh sáng tự nhiên. Theo Viện Nghiên cứu Y học Pháp (Inserm), đồng hồ sinh học nằm trong vùng hạ đồi của não, gồm các tế bào thần kinh dao động theo chu kỳ ngày – đêm và được điều khiển bởi khoảng 15 gene "đồng hồ". Nhờ cơ chế này, hormone melatonin giúp duy trì giấc ngủ sâu, được tiết ra vào cuối ngày. Khi có sự thay đổi về giờ, nhịp sinh học bị xáo trộn tạm thời, gây ra cảm giác mệt mỏi, rối loạn giấc ngủ, giảm khả năng tập trung.
Việc chuyển đổi giờ có thể làm melatonin tiết ra không đúng thời điểm, gây khó ngủ, khó thức dậy hoặc giấc ngủ không chất lượng. Các nghiên cứu chỉ ra rằng sau khi đổi giờ, số vụ tai nạn giao thông và tai nạn lao động đều có xu hướng gia tăng do giảm sự tỉnh táo. Trên thực tế, đồng hồ sinh học của con người chậm khoảng 10 phút mỗi ngày, khiến việc điều chỉnh đồng hồ nhanh 1 giờ đòi hỏi cơ thể phải thích nghi mạnh mẽ, dẫn đến thiếu năng lượng, mệt mỏi và giảm hiệu suất làm việc. Một số người cũng có thể gặp rối loạn chú ý và giảm trí nhớ trong vài ngày đầu sau khi đổi giờ.
Thiếu ngủ hoặc rối loạn nhịp sinh học còn ảnh hưởng tiêu cực đến tâm trạng, dễ gây cáu gắt, buồn bã hoặc cảm xúc thất thường. Thời gian thích nghi thường kéo dài từ 1 đến 7 ngày và mức độ tác động còn phụ thuộc vào từng cá nhân. Các nhóm dễ bị ảnh hưởng bao gồm trẻ nhỏ, người cao tuổi, thanh thiếu niên, những người làm việc ca đêm và người mắc các rối loạn về giấc ngủ. Các nhà khoa học cảnh báo rằng sự thay đổi giờ còn có thể làm tăng nguy cơ trầm cảm, bệnh tim mạch như nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ.
Dù Liên minh châu Âu đã đề xuất bãi bỏ việc chuyển đổi giờ từ năm 2018 và Nghị viện châu Âu đã ủng hộ điều này vào năm 2021, các nước trong khối vẫn duy trì việc điều chỉnh đồng hồ 2 lần mỗi năm để phù hợp với truyền thống và các quy định nội bộ. Hiện tại, chuyển sang giờ mùa đông giúp người dân được ngủ thêm 1 giờ, ít gây rối loạn hơn so với giờ mùa hè, khi phải mất 1 giờ để thay đổi.