Ngoại trưởng Ba Lan Zbigniew Rau. Ảnh: AFP
“Mối quan hệ giữa hai nước láng giềng đang bước vào thời kỳ xuống dốc và sự vắng mặt của tôi một phần là biểu hiện của điều này”, ông Rau nói với đài truyền hình Polsat, khi được hỏi lý do Thứ trưởng Ngoại giao Wojciech Gerwel thay ông tới dự cuộc họp cấp bộ trưởng EU ở thủ đô Ukraine.
Ông Rau giải thích mối quan hệ giữa Warsaw với Kiev phụ thuộc vào “ba khía cạnh” – gồm địa chính trị, lợi ích quốc gia và sự hỗ trợ trong nước. Trong khi Ba Lan liên kết với Ukraine về mặt địa chính trị liên quan đến cuộc xung đột với Nga, Warsaw và Kiev lại có những lợi ích quốc gia khác nhau khi nói đến việc nhập khẩu và quá cảnh nông sản Ukraine.
Theo nhà ngoại giao hàng đầu của Ba Lan, việc Ukraine chọn cách làm leo thang căng thẳng trong vụ tranh chấp thương mại liên quan đến nông sản giữa hai nước lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và Đại hội đồng Liên hợp quốc đã làm lung lay lòng tin của dư luận Ba Lan đối với chính sách hiện tại của Chính phủ Ukraine.
“Sau những sự việc đã xảy ra, quay trở lại trạng thái ban đầu sẽ đòi hỏi những nỗ lực to lớn”, Ngoại trưởng Ba Lan nhấn mạnh.
Căng thẳng ngoại giao giữa Kiev và Warsaw đã nóng lên trong những tháng gần đây, sau hàng loạt tranh chấp về nhập khẩu ngũ cốc và các sản phẩm nông nghiệp khác.
Tháng 5 năm ngoái, EU đã đình chỉ thuế quan đối với tất cả các sản phẩm nông nghiệp từ Ukraine trong một năm để hỗ trợ nền kinh tế nước này. Tuy nhiên, tình trạng dư thừa ngũ cốc giá rẻ khiến các nhà sản xuất châu Âu phải vật lộn chống lại điều mà họ coi là cạnh tranh không lành mạnh.
Brussels đã phản ứng bằng cách chỉ cho phép quá cảnh hàng hóa Ukraine qua Ba Lan, Hungary, Slovakia và Romania. Nhưng ngay sau khi lệnh cấm hết hạn vào ngày 15/9, các quốc gia này đã ngay lập tức phản ứng bằng cách áp đặt lại các hạn chế của riêng họ.
Sau đó, Ukraine đã gửi đơn khiếu nại lên WTO. Trong bài phát biểu ngày 22/9 tại Đại hội đồng Liên hợp quốc, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói rằng trong khi Ukraine đang nỗ lực duy trì các tuyến đường xuất khẩu ngũ cốc thì một số nước châu Âu đang giả vờ đoàn kết và gián tiếp ủng hộ Nga.
Bài phát biểu của Zelensky đã gây phẫn nộ ở Ba Lan và bị các chính trị gia hàng đầu nước này chỉ trích.
Trong cuộc phỏng vấn với đài Polsat hôm 2/10, ông Rau nhấn mạnh rằng Warsaw đang thực hiện tất cả các nghĩa vụ “quân sự và chính trị” đối với Kiev - bao gồm cả những nghĩa vụ mà thành viên NATO yêu cầu. Ông nói thêm Ba Lan không yêu cầu Ukraine phải làm gì, nhưng mong đợi nhận được sự tôn trọng đáp lại.