Nông dân thu hoạch lúa mì trên cánh đồng gần Kramatorsk, Ukraine ngày 4/8/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Quyết định trên được các nhà lập pháp EU đưa ra sau nhiều tuần tranh luận về các giới hạn đối với nông sản miễn thuế từ Ukraine. Nông dân tại nhiều nước thành viên đã biểu tình để yêu cầu tái áp đặt thuế hải quan đối với việc nhập khẩu nông sản từ Ukraine, vốn được miễn trừ sau khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt tại quốc gia này hồi đầu năm 2022. Những người biểu tình cho rằng nông sản Ukraine đang tràn ngập châu Âu nhờ giá nhập khẩu rẻ khiến các nhà sản xuất EU không thể cạnh tranh nổi.
Hồi đầu năm nay, Ủy ban châu Âu (EC) đã đề xuất gia hạn miễn thuế đối với nông sản Ukraine cho tới tháng 6/2025 và chỉ áp thuế “khẩn cấp” đối với gia cầm, trứng và đường khi hạn ngạch nhập khẩu vượt quá mức trung bình của năm 2022 và 2023.
Tuy nhiên, sau nhiều tháng nông dân biểu tình, các nhà lập pháp của EU đã mở rộng danh sách áp thuế khẩn cấp trên để bao gồm cả yến mạch, ngô, ngũ cốc và mật ong, đồng thời bổ sung 6 tháng cuối năm 2021 vào khoảng thời gian tham chiếu để so sánh. Như vậy, mức giới hạn hàng nhập khẩu được miễn thuế từ Ukraine sẽ xuống thấp hơn, vì năm 2021 là thời điểm hàng xuất khẩu từ Ukraine sang EU vẫn bị áp thuế và hạn ngạch nên lượng xuất khẩu thấp.
Ngày 20/3, các nhà đàm phán của Nghị viện châu Âu và nước Chủ tịch EU là Bỉ đã nhất trí thêm yến mạch, ngô, ngũ cốc và mật ong vào danh sách áp thuế khẩn cấp, nhưng vẫn giữ mức giới hạn là lượng nhập khẩu trung bình của hai năm 2022 và 2023. Các nhà đàm phán đảm bảo EC sẽ hành động trong vòng 14 ngày, thay vì 21 ngày như đề xuất ban đầu, nếu lượng hàng nhập khẩu từ Ukraine đạt đến mức giới hạn. EC cũng cam kết sẽ theo dõi hàng lúa mỳ và các loại ngũ cốc khác nhập khẩu từ Ukraine để hành động nếu chúng gây gián đoạn thị trường EU.
Trong cuộc họp ngày 8/4, EP và đại diện các nước thành viên EU đã nhất trí về điều khoản bổ sung trong thỏa thuận trên. Một ủy ban của EP sẽ tiến hành họp thảo luận về vấn đề này trong ngày 9/3 trước khi đưa ra quyết định phê duyệt chính thức.
Các nhà ngoại giao trước đó dự tính mức trần kim ngạch nhập khẩu sẽ được cắt giảm khoảng 240 triệu euro (260 triệu USD) từ lượng hàng nông sản Ukraine xuất sang EU, so với năm 2023. Việc gia hạn nhập khẩu miễn thuế các sản phẩm nông nghiệp Ukraine sẽ có hiệu lực trước khi giai đoạn miễn thuế hiện tại kết thúc vào ngày 5/6 tới.