Quần đảo tranh chấp do Nga kiểm soát và gọi là Nam Kuril, trong khi Nhật Bản gọi là Vùng lãnh thổ phương Bắc. Ảnh: Shutterstock/TTXVN
Thông báo ngày 11/8 của Bộ Ngoại giao Nga nêu rõ đây là cuộc điện đàm đầu tiên kể từ tháng 10/2020 giữa giới chức hai nước. Trong cuộc điện đàm kéo dài 1 giờ đồng hồ này, hai ngoại trưởng cũng khẳng định tầm quan trọng của việc thúc đẩy hợp tác song phương trong nhiều lĩnh vực, trong đó có kinh tế và các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu. Hai bên nhất trí tăng cường nỗ lực ở nhiều cấp nhằm cải thiện quan hệ Nga - Nhật.
Ít lâu sau khi nhậm chức hồi tháng 9/2020, Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có cuộc điện đàm và nhất trí rằng hai nước sẽ thúc đẩy các cuộc đàm phán về vấn đề lãnh thổ dựa trên tuyên bố chung năm 1956 giữa Nhật Bản và Liên Xô. Tuyên bố nêu rõ hai nhóm hòn đảo nhỏ trong số 4 nhóm đảo đang tranh chấp sẽ được trao trả cho Nhật Bản sau khi ký kết một hiệp định hòa bình. Mới đây, Tổng thống Putin tuyên bố Nga có kế hoạch thúc đẩy quan hệ với Nhật Bản, nhưng sẽ không thực hiện bất kỳ bước đi nào trái với hiến pháp quốc gia.
Bất đồng giữa Nga và Nhật Bản đã kéo dài suốt nhiều thập kỷ liên quan tới 4 hòn đảo thuộc quần đảo Nam Kuril/ Vùng Lãnh thổ phương Bắc. Tranh chấp lãnh thổ tại đây đã khiến hai nước không thể ký hiệp ước hòa bình sau Chiến tranh Thế giới thứ hai.
Tháng 11/2018, Thủ tướng Nhật Bản khi đó là ông Shinzo Abe và Tổng thống Nga Putin đã nhất trí tăng cường các nỗ lực nhằm giải quyết tranh chấp dựa trên Tuyên bố chung năm 1956 giữa Nhật Bản và Liên Xô trước đây. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán tới nay vẫn chưa đạt được tiến triển cụ thể nào.
Hiến pháp Nga sửa đổi được thông qua vào tháng 7/2020 đã quy định cấm chuyển nhượng lãnh thổ, một động thái thể hiện thái độ không nhượng bộ của Moskva xung quanh vấn đề này, khiến cho triển vọng giải quyết tranh chấp giữa Nga và Nhật Bản càng trở nên khó khăn.