Thống đốc New York: Từ người hùng chống COVID-19 đến bê bối quấy rối tình dục

Chris Cuomo, người dẫn chương trình giờ vàng trên CNN, từng có một câu hỏi dành cho anh trai của mình: “Với tất cả những lời ca tụng về công việc ông đang làm, ông có nghĩ đến việc tranh cử tổng thống không?”

Đáp lại, Andrew Cuomo, Thống đốc bang New York, nơi các cuộc thăm dò cho thấy 87% người dân tán thành phản ứng của ông đối với đại dịch COVID, đã khẳng định sẽ không tranh cử. Nhưng câu hỏi đó vẫn được đặt ra khi Cuomo trở thành tiếng nói nổi bật và đáng tin cậy nhất của đảng Dân chủ trong cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng khiến Tổng thống Mỹ khi đó là Donald Trump phải điêu đứng.

Đó là vào tháng 3/2020. Mười tám tháng sau, Andrew Cuomo, 63 tuổi, chắc chắn không tranh cử tổng thống, thậm chí là chức thống đốc. Hôm 10/8 vừa qua, một sự sụp đổ nhanh chóng và giận dữ đã hoàn tất khi ông tuyên bố từ chức sau những cáo buộc quấy rối tình dục từ 11 phụ nữ, kèm theo một lời xin lỗi "như không xin lỗi".

Kết cục đó giống như một trừng phạt cho vị thống đốc từng viết sách về chủ nghĩa anh hùng trong đại dịch COVID-19 của mình - và là bằng chứng về sự thay đổi ngày càng rõ từ nền chính trị nam giới và cứng rắn khét tiếng ở New York, trở thành nơi ngày càng có nhiều phụ nữ trẻ giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử. Người thay thế ông Cuomo, bà Kathy Hochul, sẽ là thống đốc New York thứ 57 và là người phụ nữ đầu tiên giữ chức vụ này.

Nhiệm vụ lâu dài của ông Cuomo để thoát ra khỏi cái bóng của người cha mình, giờ đã thất bại. Ông Mario Cuomo, xuất thân từ một gia đình người Mỹ gốc Ý, đã giữ chức thống đốc bang ba nhiệm kỳ từ năm 1983 đến năm 1994 và từng cân nhắc tranh cử tổng thống.

Andrew Cuomo đã bắt đầu sự nghiệp chính trị với tư cách là cố vấn chiến dịch cứng rắn cho cha mình, sau một thời gian làm công tố viên và luật sư. Ông gia nhập Nhà Trắng thời Tổng thống Bill Clinton và sau đó trở thành Bộ trưởng Nhà ở.

Năm 1990, ông Cuomo gia nhập một gia đình chính trị còn “danh gia vọng tộc” hơn khi kết hôn với Kerry Kennedy, con gái của cựu Bộ trưởng Tư pháp Robert F Kennedy, dù họ ly hôn 15 năm sau đó.

Cuomo để mất đề cử Thống đốc New York của đảng Dân chủ vào năm 2002 nhưng đã tranh cử thành công chức tổng chưởng lý bang vào năm 2006. Ông tiếp bước cha mình khi trở thành Thống đốc New York vào năm 2011. Cuomo đã giúp thúc đẩy thông qua luật hợp pháp hóa hôn nhân đồng tính, bắt đầu nâng mức lương tối thiểu lên 15 USD/giờ và tăng cường bảo vệ chống quấy rối tình dục phụ nữ tại nơi làm việc.

Không giống như người cha nổi tiếng là “vua triết lý”, Cuomo được biết đến như một chiến binh chính trị đầy tham vọng và quyết liệt. Ông thường xung đột với thị trưởng thành phố New York Bill de Blasio, thậm chí có lần hai bên xung đột cả về số phận một con nai đi lạc vào khu Manhattan.

Nhưng đại dịch COVID-19 đã ập tới, trở thành bối cảnh để Andrew Cuomo vượt qua cha mình và đưa ông trở thành một ứng cử viên tiềm năng cho ghế tổng thống. Các cuộc họp giao ban hàng ngày trên truyền hình của ông, kèm theo bản trình chiếu PowerPoint, đã mê hoặc khán giả truyền hình và còn giành được giải Emmy quốc tế. Đội ngũ của ông thể hiện hình ảnh hoàn toàn trái ngược với những nỗ lực khó hiểu của Tổng thống Trump khi đó với việc đánh giá thấp đại dịch và suy đoán về những phương pháp chữa bệnh “thần kỳ” như dùng thuốc khử trùng.

Cuomo đã gần như nắm chắc nhiệm kỳ thống đốc New York thứ tư vào năm 2022. Nhưng tính kiêu ngạo của ông đã bộc lộ khi ông ra một cuốn sách về vai trò lãnh đạo trong khủng hoảng. Tổng chưởng lý New York, Letitia James hiện đang xem xét liệu ông Cuomo có phạm luật hay không khi sử dụng các nhân viên của mình tham gia viết và quảng bá cuốn sách.

Thành tích chống dịch của Andrew Cuomo cũng không phải đều được ca tụng. Danh tiếng của ông trong vai trò lãnh đạo chống COVID-19 phần nào bị hoen ố bởi những câu hỏi về sự lây lan dịch trong các viện dưỡng lão và sự chậm trễ của chính quyền bang trong công bố dữ liệu về ca tử vong tại các cơ sở dưỡng lão.

Trong lúc đó, mầm mống của sự huỷ hoại chính trị nhằm vào ông càng lúc càng bùng phát. Vào tháng 2 năm nay, hai cựu trợ lý cáo buộc Thống đốc Cuomo quấy rối tình dục họ. Ngay sau đó, một số phụ nữ khác mạnh dạn đưa ra những cáo buộc tương tự. Một báo cáo do Tổng chưởng lý Letitia James ủy quyền thực hiện đã “đóng đinh” số phận của Cuomo, với phát hiện rằng ông đã quấy rối tình dục 11 phụ nữ và còn có hành động trả thù sau khi một số người “có ý kiến”.

Các nhà điều tra của Tổng chưởng lý James cho biết Cuomo đã ép buộc các nạn nhân phải hôn ông ngoài ý muốn, sờ mó ngực hoặc mông của họ, hay đưa ra những nhận xét bóng gió về ngoại hình và đời sống tình dục của họ, và tạo ra một môi trường làm việc “đầy sự sợ hãi và đe dọa”.

Những tiếng nói từng kêu gọi Andrew Cuomo ra tranh cử tổng thống giờ quay sang thúc giục ông từ chức thống đốc và cơ quan lập pháp bang New York đang lập các hồ sơ luận tội. Lần đầu tiên, Cuomo không thể tung “cú đấm” theo cách của mình. Hôm 10/8, ông ta đã cúi đầu trước điều không thể tránh khỏi nhưng, nhiều người vẫn cảm thấy ông làm điều đó không phải với sự ăn năn.

Trong bài phát biểu hôm 10/8, Cuomo đã không nhắc đến thông tin về việc từ chức của mình, và cho biết động lực duy nhất của ông là tình yêu dành cho New York. Ông vẫn phủ nhận không bao giờ động chạm vào bất cứ ai một cách không thích hợp. “Trong tâm trí mình, tôi chưa bao giờ vượt qua ranh giới với bất kỳ ai. Nhưng tôi không nhận ra giới hạn mà đường ranh giới đã được vẽ lại", Cuomo biện minh.

Một nhà lãnh đạo, chỉ một thời gian ngắn trước đây dường như đang viết ra các quy tắc chính trị của riêng mình ở thời điểm sự nghiệp đang lên như diều, đã bị chính những khiếm khuyết bản thân làm gục ngã. Cuomo để lại bài học như một lời cảnh báo cho các thống đốc khác, những người đã tin tưởng quá nhiều vào quyền lực của mình và nghĩ rằng họ được quyền viết ra các quy tắc của riêng mình.

Sự kiện ông Cuomo từ chức cũng đánh dấu lần thứ hai trong 13 năm qua một thống đốc New York ra đi vì bê bối. Năm 2008, thống đốc New York khi đó là Eliot Spitzer đã phải từ chức sau khi dính bê bối bảo kê đường dây gái mại dâm.