Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đứng trước máy bay chiến đấu F-16 do phương Tây tài trợ tại một địa điểm không được tiết lộ ở Ukraine, ngày 4/8. Ảnh cắt từ video của AP
Theo tờ Wall Street Journal (WSJ), cuộc tranh luận kéo dài về việc điều chuyên gia Mỹ đến Ukraine để bảo dưỡng vũ khí do các nhà tài trợ nước ngoài cung cấp cho Kiev đã trở nên gay gắt hơn kể từ khi lô 6 máy bay F-16 đầu tiên được chuyển giao cho Ukraine vào cuối tháng 7.
Các quan chức quen thuộc với cuộc thảo luận cho biết Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng đã xem xét đề xuất này từ quân đội, nhưng cho rằng đề xuất này quá rủi ro. Một trong những nguồn tin cho hay cộng đồng tình báo đã bày tỏ mối lo ngại về kịch bản Nga nhắm vào các nhà thầu Mỹ tại Ukraine.
Một nguồn tin tiết lộ Chính quyền Tổng thống Biden không loại trừ hoàn toàn việc đưa các nhà thầu Mỹ đến Ukraine, song điều đó sẽ không xảy ra trong tương lai gần. Hiện tại, Washington kỳ vọng các thành viên NATO ở châu Âu sẽ chịu trách nhiệm bảo dưỡng các chiến đấu cơ do nước này sản xuất.
Hà Lan, cùng Na Uy, Đan Mạch và Bỉ - những nước cam kết cung cấp cho Kiev hơn 80 chiến đấu cơ F-16 - đã tuyên bố sẽ tài trợ cho một hợp đồng tư nhân giữa công ty bảo dưỡng dân sự và Không quân Ukraine.
Tướng Onno Eichelsheim, Bộ trưởng Quốc phòng Hà Lan, tuyên bố: “Chúng tôi đang hỗ trợ chính phủ Ukraine về mặt tài chính để thực hiện các hợp đồng đó với các đối tác tư nhân, để xem liệu họ có thể duy trì hoạt động của những chiếc chiến đấu cơ này trong tương lai hay không”.
Tờ WSJ lưu ý rằng trước đây, Ukraine cũng từng phải vật lộn để bảo dưỡng các loại vũ khí khác do Mỹ viện trợ - chẳng hạn xe tăng Abrams M1 phải vận chuyển ra nước ngoài để sửa chữa. Tờ báo cũng chỉ ra rằng một chiếc F-16 cần nhiều giờ phục vụ cho mỗi giờ bay, với hàng chục nhân viên hỗ trợ làm việc cho mỗi chuyến bay.
Ukraine đã nhận được những chiếc chiến đấu cơ F-16 đầu tiên vào một năm sau khi các đồng minh của nước này thành lập liên minh máy bay chiến đấu để cung cấp máy bay và đào tạo phi công cho Kiev.
Đầu tuần này, Bộ Tổng tham mưu Ukraine xác nhận Kiev đã mất chiếc F-16 đầu tiên, được cho là bị rơi khi đang đẩy lùi một cuộc tấn công ồ ạt của các lực lượng Liên bang Nga hôm 26/8, khiến phi công thiệt mạng. Truyền thông Ukraine cho biết các nhà điều tra đang xem xét các vấn đề kỹ thuật và lỗi của phi công – một những lý do có thể gây ra vụ tai nạn.
Tuy nhiên, nghị sĩ Mariana Bezuglaya tuyên bố rằng chiếc chiến đấu cơ này có thể đã bị bắn hạ khi một trong những hệ thống phòng không Patriot do Mỹ tài trợ cho Ukraine bắn nhầm. Các thông tin của Nga cũng cho biết chiếc F-16 có thể đã bị phá hủy trên mặt đất bởi tên lửa Iskander trong cuộc tấn công vào một sân bay ở phía tây Ukraine.
Hồi tháng 3, Tổng thống Nga Vladimir Putin cảnh báo việc Ukraine sử dụng F-16 trong cuộc xung đột sẽ biến những chiếc chiến đấu cơ này thành “mục tiêu hợp pháp” của các lực lượng Nga. Đồng thời, ông cho hay những chiếc máy bay này sẽ bị tấn công ngay cả tại các sân bay bên trong các nước NATO nếu chúng hoạt động từ đó.