Các cuộc tấn công mới của Nga vào hạ tầng năng lượng Ukraine đang trở nên dày đặc, tinh vi và khó đánh chặn hơn bao giờ hết, mở màn cho một mùa đông đầy rủi ro cho Kiev. Ảnh: TASS
Theo trang tin RBC-Ukraine ngày 7/10, chiến thuật tấn công các cơ sở năng lượng của Nga đã thay đổi đáng kể, mở ra một làn sóng mới và dày đặc hơn nhằm vào cơ sở hạ tầng thiết yếu của Ukraine ngay trước thềm mùa đông. Cụ thể trong 2 tháng qua, Nga đã gia tăng các cuộc tấn công tổng lực, không chỉ thay đổi phương tiện mà còn cả mục tiêu nhắm đến, gây ra thiệt hại nghiêm trọng và bộc lộ những lỗ hổng mới trong hệ thống phòng thủ của Ukraine.
Chiến thuật tấn công hỗn hợp và dày đặc
Theo phân tích của ông Anatolii Khrapchynskyi, Phó Tổng Giám đốc một công ty sản xuất thiết bị tác chiến điện tử, hiện nay các cuộc tấn công của Nga không chỉ được kết hợp các phương tiện mà còn gia tăng mật độ. Ông nói với RBC-Ukraine: “Giờ đây, nhiều tên lửa và thiết bị bay không người lái (UAV) bay đến các mục tiêu cùng lúc, từ nhiều hướng khác nhau, tập trung vào nhiều trục chính”.
Thay đổi chiến thuật này cho thấy hiệu quả ngày càng rõ rệt. Dựa trên dữ liệu tình báo về các hệ thống phòng không gần mục tiêu và nắm được thời gian nạp đạn, phía Nga đã tính toán thời điểm tấn công sao cho số lượng vũ khí được sử dụng vượt xa khả năng của các hệ thống phòng không.
Nga cũng tích cực sử dụng UAV mồi nhử để đánh lạc hướng lực lượng phòng không Ukraine, đồng thời triển khai tên lửa có các quỹ đạo bay theo những hướng khác nhau. Ông Khrapchynskyi lưu ý điều này "làm phức tạp quá trình đánh chặn và có thể gây ra những hậu quả không mong muốn trong quá trình đánh chặn".
Chuyển hướng mục tiêu: Từ truyền tải sang phân phối
Một thay đổi chiến thuật đáng chú ý khác là việc Nga thay đổi lựa chọn mục tiêu. Nếu trước đây, họ chủ yếu tấn công các cơ sở hệ thống truyền tải điện lớn (do Ukrenergo vận hành) và các nhà máy điện, thì giờ đây, các cuộc tấn công chủ yếu nhắm vào các cơ sở hệ thống phân phối – tức là các công ty điện lực khu vực và các nhà khai thác cung cấp điện cho người tiêu dùng cuối.
Sự chuyển hướng này đặc biệt nguy hiểm. Hennadii Riabtsev, Giám đốc Trung tâm Psychea, giải thích rằng tất cả các chương trình bảo vệ kỹ thuật và công trình trước đây đều được triển khai tập trung và chủ yếu nhắm vào các công ty năng lượng lớn nhất như Ukrenergo và Naftogaz.
Các công ty cung ứng địa phương chịu trách nhiệm về an toàn của mình, nhưng do thiếu kinh phí, mức độ bảo vệ cần thiết chưa được đảm bảo ở mọi nơi. Ông Riabtsev tin rằng nhờ có thông tin chi tiết hơn về các khu vực, Nga đang xây dựng chiến thuật phù hợp, dẫn đến việc chuyển hướng tập trung sang tấn công thiết bị của các nhà điều hành địa phương Ukraine.
Làn sóng tấn công mới đã gây ra thiệt hại đáng kể. Đầu tháng 8, kho dầu SOCAR ở khu vực Odessa bị tấn công. Ngày 8/9, nhà máy nhiệt điện Trypilska bị tấn công, gây mất điện ở các khu dân cư lân cận và một số khu vực ở Kiev.
Đầu tháng 10, cơ sở sản xuất khí đốt ở vùng Kharkov và Poltava hứng chịu cuộc tấn công mạnh mẽ nhất kể từ khi bắt đầu cuộc chiến toàn diện. Ông Sergii Koretskyi, Giám đốc Naftogaz Ukraine, mô tả đây là “cuộc tấn công lớn nhất vào cơ sở hạ tầng sản xuất khí đốt của chúng tôi”. Cuộc tấn công này thậm chí còn gây ra hậu quả nghiêm trọng hơn so với vụ tấn công lớn diễn ra vào tháng 2/2025, khi thiệt hại lên tới khoảng 40% sản lượng hàng ngày.
Ukraine tăng cường phòng thủ
Các chuyên gia Ukraine kêu gọi cần tăng cường phòng thủ tích cực cho các cơ sở. Ông Riabtsev lưu ý rằng hướng Bắc, đặc biệt là khu vực Chernihiv, hiện là hướng ít được bảo vệ nhất. Ông Khrapchynskyi cũng nhấn mạnh cần tăng cường các yếu tố phòng không, xây dựng các hệ thống phòng thủ chủ động gần các cơ sở chiến lược, và trong số các hệ thống phòng thủ khác, biện pháp hiệu quả là bố trí cơ sở dưới lòng đất.
Ủy viên Ủy ban Năng lượng Quốc hội Ukraine Serhii Nahorniak thậm chí đề xuất tăng cường sử dụng trực thăng để bắn hạ UAV. Tổng Tư lệnh Lực lượng Vũ trang nước này Oleksandr Syrskyi xác nhận trực thăng cho thấy hiệu quả cao và đôi khi có thể bắn hạ tới 40% số UAV trong khu vực hoạt động.
Về bảo vệ kỹ thuật, Ukrenergo đang nỗ lực lắp đặt các công trình bảo vệ cấp hai (công trình bê tông) cho các máy biến áp trọng yếu. Tổng Giám đốc điều hành Ukrenergo Vitalii Zaichenko cho biết hệ thống bảo vệ cấp hai đã được lắp đặt cho mỗi máy biến áp và giai đoạn thứ hai dự kiến hoàn thành vào nửa đầu năm 2026. Việc ngắt kết nối để lắp đặt bảo vệ phải được chia thành hai giai đoạn để tránh mất điện kéo dài trên diện rộng.
Việc tăng cường bảo vệ các cơ sở chiến lược là vô cùng quan trọng với Ukraine vì khó có thể kỳ vọng vào một giải pháp thỏa hiệp giảm cường độ tấn công. Ông Riabtsev không loại trừ khả năng các mục tiêu tiếp theo của Nga có thể bao gồm năng lực nhập khẩu khí đốt, cơ sở lưu trữ khí đốt, hoặc sản xuất điện. Tổng thống Volodymyr Zelensky từng tuyên bố Nga sẽ làm mọi cách để ngăn chặn Ukraine sản xuất khí đốt.
Trong bối cảnh rủi ro cao, Thứ trưởng Bộ Năng lượng Mykola Kolesnyk cho biết Ukraine đang đàm phán với các đối tác quốc tế để thu hút nguồn quỹ nhập khẩu thêm khí đốt. Bộ trưởng Năng lượng Svitlana Hrynchuk tiết lộ cuộc thảo luận liên quan đến việc nhập khẩu thêm khoảng 1,5 tỷ mét khối khí đốt.
Theo dự báo không chính thức, trong kịch bản tiêu cực, Ukraine có thể cần thêm 2–2,4 tỷ mét khối khí đốt, ngoài 13,2 tỷ mét khối dự kiến được tích trữ. Tính đến ngày 6/10, Ukraine đã tích lũy được 12,83 tỷ mét khối; tuy nhiên, tốc độ tích tụ khí đã giảm từ 38 triệu mét khối/ngày xuống còn 17 triệu mét khối/ngày do thời tiết lạnh hơn và cơ sở hạ tầng bị hư hại. Việc bảo vệ toàn bộ mọi thứ sẽ là một thách thức lớn.