Trụ sở Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) ở La Haye, Hà Lan. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo Liên hợp quốc, biện pháp trừng phạt cá nhân đối với các nhân viên của ICC có thể ảnh hưởng đến hoạt động của cơ quan tư pháp quốc tế, vốn được thành lập nhằm thực thi công lý và bảo vệ quyền lợi của các nạn nhân trên toàn thế giới.
Theo sắc lệnh hành pháp do Tổng thống Trump ký, Mỹ sẽ áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với ICC - bao gồm phong tỏa tài sản và hạn chế đi lại đối với các quan chức của tòa án này. Washington cho rằng ICC đã vượt quá thẩm quyền khi tiến hành các cuộc điều tra liên quan đến quân đội Mỹ tại Afghanistan và các cáo buộc nhằm vào Israel. Nhà Trắng khẳng định không chấp nhận những hành động có thể gây tổn hại đến chủ quyền quốc gia hay ảnh hưởng đến các đồng minh của Mỹ.
Ngay sau khi sắc lệnh được công bố, ICC ra tuyên bố phản đối và khẳng định sẽ tiếp tục thực hiện nhiệm vụ theo quy định của luật pháp quốc tế. Đồng thời, tòa án nhấn mạnh rằng các biện pháp trừng phạt của Mỹ sẽ không làm suy giảm cam kết trong việc mang lại công lý cho các nạn nhân của tội ác chiến tranh và các hành vi vi phạm nhân quyền.
Bà Ravina Shamdasani - người phát ngôn của Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc, cho biết tổ chức này rất tiếc về quyết định của Mỹ và kêu gọi Washington đảo ngược lệnh trừng phạt. Theo bà, các biện pháp nhắm vào ICC có thể làm suy yếu hệ thống tư pháp quốc tế và ảnh hưởng đến các nỗ lực chung nhằm đảm bảo trách nhiệm giải trình đối với các hành vi vi phạm nghiêm trọng.
Mỹ và ICC có nhiều khác biệt trong cách tiếp cận các vấn đề pháp lý quốc tế. Washington chưa phê chuẩn Quy chế Rome - văn kiện thành lập ICC - và luôn duy trì lập trường thận trọng đối với quyền tài phán của tòa án này. Chính quyền Mỹ nhiều lần bày tỏ quan ngại về việc ICC tiến hành các cuộc điều tra liên quan đến quân đội Mỹ và các đồng minh và cho rằng điều này không phù hợp với lợi ích quốc gia Mỹ.
Quyết định của Tổng thống Donald Trump đã gây ra nhiều phản ứng từ cộng đồng quốc tế. Một số tổ chức nhân quyền cho rằng việc áp đặt lệnh trừng phạt đối với ICC có thể tạo ra tiền lệ, ảnh hưởng đến tính độc lập của cơ quan tư pháp quốc tế và làm suy yếu các cơ chế nhằm đảm bảo công lý cho các nạn nhân của xung đột và vi phạm nhân quyền.
Hiện chưa có thông tin về khả năng Washington điều chỉnh chính sách này, song diễn biến mới đang đặt ra thách thức đối với quan hệ giữa Mỹ và ICC, đồng thời có thể ảnh hưởng đến sự phối hợp giữa các bên trong các vấn đề pháp lý quốc tế.