Ước tính 990.000 người dân Nam Phi và gần 100 lãnh đạo thế giới ngày 10/12 đã có mặt tại sân vận động FNB (Soccer City) ở thành phố Johannesburg tham dự lễ truy điệu chính thức dành cho ông Nelson Mandela, vị tổng thống da đen đầu tiên của đất nước, người có công loại bỏ chế độ phân biệt chủng tộc hà khắc và là biểu tượng của tự do trên toàn thế giới (Video) . Đây có thể được coi là sự kiện lớn nhất trong lịch sử của Nam Phi, được hàng triệu người trên thế giới dõi theo.
Bạn cài Flash Player để xem được Clip này.
Ngợi ca biểu tượng Mandela
Các lãnh đạo thế giới tham gia lễ truy điệu với số lượng nhiều chưa từng có, trong đó có Tổng thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon, Tổng thống Mỹ Barack Obama cùng Đệ nhất Phu nhân Michelle Obama, ba cựu tổng thống Mỹ gồm George W Bush, Bill Clinton và Jimmy Carter, Thủ tướng Anh David Cameron… Ngoài các lãnh đạo từ phương Tây, lễ truy điệu còn có Chủ tịch Cuba Raul Castro, Tổng thống Iran Hassan Rouhani, các nguyên thủ quốc gia châu Phi cùng với các lãnh đạo và thành viên hoàng gia trên toàn thế giới.
Tổng thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon phát biểu tại lễ tang. Ảnh: AFP/TTXVN |
Lễ truy điệu diễn ra lúc 17 giờ (giờ Việt Nam), chậm hơn một tiếng so với kế hoạch. Quốc ca của Nam Phi vang lên mở đầu cho buổi lễ. Phó Chủ tịch ACN Cyril Ramaphosa đã lên phát biểu, trong đó ca ngợi rằng ông Mandela mang trong mình những gì tốt đẹp nhất của nhân loại và cuộc đời ông dành trọn để quan tâm tới hàng triệu người dân Nam Phi bị áp bức, coi nỗi đau và sự khổ nhục của họ là nỗi đau của chính mình.
Sau lời tưởng niệm từ người bạn tù của ông Mandela là lời ai điếu của đại diện gia đình và họ hàng của ông Mandela, General Thanduxolo Mandela. General Thanduxolo Mandela, người gọi Mandela là chú, cho biết gia tộc Mandela sẽ cố gắng củng cố di sản của ông và kêu gọi mọi người cùng chung tay. Ông nói: “Ông Mandela đã khuất khỏi tầm mắt của chúng ta nhưng không bao giờ khuất trong trái tim và tâm trí chúng ta”.
Tổng thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon đã xúc động nói trước đám đông: “Nam Phi đã mất một anh hùng, họ đã mất một người cha. Thế giới đã mất một người bạn và một người thầy đáng kính. Nelson Mandela không chỉ là một trong những lãnh tụ vĩ đại nhất thời đại. Ông còn là một trong những người thầy vĩ đại nhất”.
Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Barack Obama cũng dành cho ông Mandela những lời tôn vinh cao quý nhất như “nhà giải phóng vĩ đại cuối cùng của thế kỷ 20”, “người khổng lồ của lịch sử”. Ông Obama là người đầu tiên trong sáu quan khách nước ngoài phát biểu ca ngợi ông Mandela. Tiếp theo là Tổng thống Brazil, Phó Chủ tịch Trung Quốc, Tổng thống Namibia, Tổng thống Ấn Độ và Chủ tịch Cuba Raul Castro.
Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma là người lên sân khấu gần cuối cùng. Ông nghẹn ngào: “Hôm nay Madiba không còn nữa. Ông đã để lại sau lưng một dân tộc yêu quý ông vô ngần và một châu lục tự hào gọi ông là một người châu Phi”. Ông thay mặt cho người dân cam kết tiếp tục xây dựng đất nước được tạo dựng từ những giá trị tốt đẹp của ông Mandela về tự do, nhân quyền, dân chủ.
Niềm tự hào của Nam PhiTrước đó từ tờ mờ sáng, dù trời mưa nhưng người dân Nam Phi đã đổ về khu vực này rất đông để xếp hàng chờ vào sân FNB. Nhiều người đã bỏ cả việc, chờ vài tiếng đồng hồ mong tìm được một chỗ trong sân vận động để tưởng nhớ ông Mandela. Bất chấp nỗi đau buồn sâu sắc của toàn dân tộc sau khi ông Mandela ra đi, tâm trạng trong lễ truy điệu ngày 10/12 lại khác hẳn. Mọi người đều vui vẻ, mang theo niềm tự hào, sự kính trọng dành cho ông Mandela - một trong những nhân vật chính trị nổi bật nhất thế kỷ 20.
Người dân Nam Phi mang ảnh cố Tổng thống Nelson Mandela tới dự lễ tang. Ảnh: AFP/TTXVN |
Họ cùng hát vang những bài hát ca ngợi Madiba của họ: “Đây là Mandela, người nổi tiếng, họ chưa từng gặp bất kỳ ai giống ông”. Đám đông sau đó vỗ tay, huýt sáo, cùng nhau nhảy múa theo nhịp bài hát. Nhiều người đội tóc giả theo các màu trên quốc kỳ Nam Phi. Có người mặc áo phông của đảng Đại hội Dân tộc Phi (ANC), quấn cờ ANC hoặc mang theo ảnh của vị “cha già dân tộc”.
Một người dân tên là Shahim Ismail phát biểu cảm tưởng: “Chúa đã ban ông cho chúng ta và Chúa đã đưa ông đi. Chúng ta sẽ không bao giờ ngừng kính trọng ông”. Một người khác tên Noma Kova cho biết anh không muốn bỏ lỡ sự kiện lịch sử này và muốn đến tận nơi để tưởng niệm ông Mandela.
Phát biểu bên lề lễ truy điệu, người phát ngôn ANC cho rằng ngày 10/12 là một ngày quan trọng với Nam Phi, châu Phi và cả thế giới: “Đây là một ngày để ngợi ca một cuộc đời đã được sống trọn vẹn, là cơ hội để cùng nhau làm theo những giá trị mà Madiba đã ủng hộ”.
An ninh thắt chặtVới gần 100 nguyên thủ quốc gia tham dự, Nam Phi đã thắt chặt an ninh cho lễ truy điệu. Chính phủ nước này đã huy động một đội đặc nhiệm quân đội tinh nhuệ, các đội bắn tỉa và cả chó nghiệp vụ để tăng cường an ninh cho sân vận động. Trực thăng và máy bay quân sự thường xuyên bay phía trên khu vực tổ chức lễ truy điệu.
Chuẩn tướng Xolani Mabanga ngày 9/12 tuyên bố: “Bất kỳ người nào hoặc cái gì dám cản trở hay gián đoạn buổi lễ truy điệu và đưa tiễn cựu tổng thống về nơi yên nghỉ cuối cùng sẽ bị trừng trị”.
An ninh cũng được tăng cường bên ngoài nhà của ông Mandela khi có rất nhiều người đến đây để thể hiện sự kính trọng đối với ông.
Tuy nhiên, các quan chức Nam Phi không cung cấp chi tiết về số lượng cảnh sát, binh sĩ được huy động cũng như các biện pháp để đảm bảo sân vận động không có vũ khí và thuốc nổ.
Sau lễ truy điệu, thi hài ông Mandela sẽ được quàn ba ngày ở thủ đô Pretoria trước khi mai táng tại ngôi làng Qunu ở tỉnh Đông Cape, nơi ông đã sống những ngày thơ ấu.
Trước đó, vào lúc 20 giờ 50 ngày 5/12, ông Mandela đã qua đời trong vòng tay của gia đình tại nhà riêng ở Johannesburg lúc 95 tuổi.
Thùy Dương