Cảnh đổ nát sau cuộc không kích của Israel tại Beirut, Liban, ngày 23/11/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Tờ New York Times dẫn nguồn tin từ hai quan chức Israel cho biết, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã chỉ ra rằng ông sẵn sàng ngừng bắn trong cuộc xung đột kéo dài một năm qua với Hezbollah khi các quan chức Mỹ gây sức ép buộc ông phải hoàn tất một thỏa thuận trước Lễ Tạ ơn.
Ông Netanyahu đã lên lịch họp với nội các của mình vào ngày 26/11 để thảo luận về một thỏa thuận được đề xuất nhằm chấm dứt chiến tranh ở Liban (Lebanon) - theo hai quan chức Israel khác.
Các quan chức này cho biết, các nhà hòa giải đã đạt được tiến triển đáng kể hướng tới lệnh ngừng bắn trong tuần qua, nhưng một điểm mấu chốt gây tranh cãi là việc ông Netanyahu khăng khăng cho rằng Israel có thể tiếp tục giao tranh nếu Hezbollah phá vỡ lệnh ngừng bắn.
Đề xuất mới nhất được coi là cơ hội tốt nhất để chấm dứt giao tranh đã giết chết hàng nghìn người ở Liban, khoảng 100 thường dân và binh lính Israel, đồng thời khiến khoảng 60.000 người ở Israel và khoảng một triệu người ở Liban phải di dời. Nhưng các cuộc đàm phán đã nhiều lần bắt đầu rồi dừng lại chỉ trong vài tuần khi hai bên không đạt được nhất trí về các điều khoản.
Văn phòng của ông Netanyahu hiện vẫn từ chối bình luận về ý định nói trên.
Theo các nguồn tin, thỏa thuận ngừng bắn được đề xuất yêu cầu lực lượng Israel sẽ rút khỏi Liban trong vòng 60 ngày, trong khi lực lượng chiến binh Hezbollah sẽ di chuyển lên phía bắc, ra xa hơn biên giới Israel.
Các quan chức cho biết, quân đội Liban sẽ triển khai đến miền nam nước này để đảm bảo Hezbollah ở lại phía bắc sông Litani, trên thực tế là tạo ra một vùng đệm dọc theo biên giới Israel.
Lệnh ngừng bắn nếu được thực thi sẽ chính thức là một thỏa thuận giữa Israel, Liban và các quốc gia trung gian, bao gồm cả Mỹ. Một nhà lập pháp hàng đầu của Liban đã hoạt động như một đầu mối liên lạc với Hezbollah, lực lượng mà chính phủ nước này không kiểm soát, và bất kỳ thỏa thuận nào cũng sẽ bao gồm sự chấp thuận không chính thức của nhóm này. Hezbollah được Mỹ xếp vào danh sách các tổ chức khủng bố.
Trong khi đó, Iran, đồng minh và người ủng hộ chính của Hezbollah, đã thúc giục nhóm này chấp nhận lệnh ngừng bắn vào đầu tháng 11. Tuần trước, thủ lĩnh mới của Hezbollah, Naim Qassem, đã gợi ý trong một video rằng nhóm sẽ đồng ý ngừng bắn nếu Israel chấm dứt các cuộc tấn công vào Liban và Beirut vẫn giữ được chủ quyền.
Nếu tất cả các bên đồng ý, thỏa thuận này sẽ là lệnh ngừng bắn đầu tiên ở Liban và Dải Gaza, nơi Israel đang vướng vào xung đột, trong gần một năm qua. Tháng 11 năm ngoái, Israel và Hamas đã tuân thủ lệnh ngừng bắn kéo dài một tuần ở Gaza trong khi họ trao đổi một số con tin và tù nhân. Israel và Hezbollah cũng đã thông báo ngừng bắn trong tuần đó, mặc dù họ chưa đồng ý ký kết một hiệp ước chính thức.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Ảnh: THX/TTXVN
Tuy nhiên, sau khoảng dừng ngắn ngủi đó, giao tranh trên cả hai mặt trận lại bùng nổ. Chiến sự trở nên dữ dội hơn ở Liban trong hai tháng qua, khi Israel đẩy mạnh chiến dịch ném bom và tiến hành đưa bộ binh vào lãnh thổ nước láng giềng.
Hơn 44.000 người Palestine đã thiệt mạng ở Gaza kể từ khi bắt đầu cuộc chiến Israel-Hamas vào tháng 10/2023, khi Hamas tấn công miền nam Israel tàn sát khoảng 1.200 người và bắt cóc hàng trăm con tin.
Israel đề phòng bài học Cuộc chiến Liban 2006
Một trọng tâm của các cuộc đàm phán là làm thế nào và liệu lực lượng Israel có thể tái triển khai bên trong lãnh thổ Liban hay không nếu Hezbollah xây dựng lại sức mạnh quân sự của mình dọc theo biên giới Israel-Liban.
Hai quan chức cho biết Israel lo ngại rằng lần gần đây nhất họ đồng ý với một lệnh ngừng bắn như vậy, để chấm dứt cuộc Chiến tranh Liban năm 2006, Beirut đã không giữ được Hezbollah tránh xa biên giới phía nam với Israel. Đề xuất ngừng bắn hiện tại được mô phỏng theo thỏa thuận năm 2006, vì vậy lần này, các quan chức cho biết, Israel muốn có sự chấp thuận rõ ràng để duy trì thỏa thuận bằng vũ lực.
Israel muốn có quyền thực hiện hành động quân sự chống lại các chiến binh Hezbollah nếu họ vẫn ở gần biên giới hoặc quay trở lại đó. Họ cũng đang tìm kiếm sự chấp thuận chính thức từ Mỹ - thông qua thỏa thuận hoặc trong một tài liệu đi kèm - rằng Israel có thể tái triển khai lực lượng trong kịch bản đó.
Ông Netanyahu có vẻ cởi mở hơn với một thỏa thuận với Hezbollah ở Liban so với Hamas ở Gaza, phần lớn là vì ông có ý định phá hủy hoàn toàn Hamas hơn là Hezbollah. Tuy nhiên, các phe phái cứng rắn đóng vai trò quan trọng đối với liên minh chính trị của ông đã phản đối bất kỳ lệnh ngừng bắn nào. Hôm 25/11, Bộ trưởng An ninh quốc gia Israel, Itamar Ben-Gvir, đã công khai thúc giục ông Netanyahu từ chối đề xuất này.
"Một thỏa thuận với Liban là một sai lầm lớn. Một cơ hội lịch sử bị bỏ lỡ để xóa sổ Hezbollah", ông Ben-Gvir nói. "Như tôi đã cảnh báo trước đây ở Gaza, tôi cũng cảnh báo bây giờ: Thưa Thủ tướng, vẫn chưa quá muộn để dừng thỏa thuận này! Chúng ta phải tiếp tục cho đến khi giành chiến thắng tuyệt đối!"
Về phần Hezbollah, có vẻ như nhóm này đã sẵn sàng chấp nhận một thỏa thuận. Người bảo trợ của họ, Iran, đã được thông báo vào ngày 25/11 rằng lệnh ngừng bắn sắp xảy ra – theo tiết lộ từ hai thành viên Iran của Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Hồi giáo.