Cơ sở dự trữ khí đốt tại Zsana, Hungary. Ảnh: THX/TTXVN
“Chúng tôi sẽ bảo vệ an ninh năng lượng của Hungary và duy trì giảm giá điện. Chúng tôi sẽ không cho phép EU áp đặt mức tăng giá điện mạnh đối với người dân Hungary. Chúng tôi sẽ không để người dân phải trả giá điện cao gấp nhiều lần so với hiện tại vì Ukraine. Do đó, chúng tôi đang sử dụng mọi biện pháp chính trị và pháp lý để ngăn chặn thông qua luật này”, Ngoại trưởng Peter Szijjarto phát biểu sau cuộc họp của các bộ trưởng ngoại giao EU ngày 20/10.
Trước đó cùng ngày, theo tuyên bố bằng văn bản của Hội đồng Liên minh châu Âu, các bộ trưởng năng lượng đã nhất trí về lập trường đàm phán nhằm loại bỏ hoàn toàn việc nhập khẩu khí đốt tự nhiên từ Nga từ ngày 1/1/2028.
Văn bản quy định một lệnh cấm mang tính ràng buộc pháp lý, áp dụng từng bước đối với cả khí đốt đường ống và khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Nga.
Theo tờ Türkiye Today, quyết định này thể hiện tham vọng của EU trong chấm dứt phụ thuộc năng lượng Nga.
“Một châu Âu độc lập về năng lượng là một châu Âu mạnh mẽ và an toàn hơn. Mặc dù chúng tôi đã nỗ lực loại bỏ khí đốt và dầu mỏ của Nga khỏi châu Âu trong những năm gần đây, nhưng vẫn chưa đạt được điều đó. Vì vậy, điều quan trọng là luật pháp phải cấm hoàn toàn khí đốt Nga vào EU”, Bộ trưởng Khí hậu, Năng lượng và Tiện ích Đan Mạch Lars Aagaard nhấn mạnh.
Văn bản mới của EU giữ cách tiếp cận theo từng giai đoạn, với ba mốc thời gian cụ thể: Từ 1/1/2026 cấm ký hợp đồng mới mua khí đốt Nga; từ 17/6/2026: các hợp đồng ngắn hạn ký trước 17/6/2025 được phép kéo dài tối đa đến thời điểm này; từ 1/1/2028: tất cả hợp đồng dài hạn hết hiệu lực, lệnh cấm hoàn toàn có hiệu lực.
Các quốc gia thành viên EU không giáp biển chịu ảnh hưởng bởi thay đổi tuyến cung cấp sẽ được hưởng ưu đãi riêng.
Tất cả các nước EU phải nộp kế hoạch đa dạng hóa nguồn cung trước ngày 1/1/2028, nêu rõ các biện pháp và thách thức trong việc thay thế khí đốt Nga. Những nước chứng minh không còn nhập khẩu khí đốt trực tiếp hoặc gián tiếp từ Nga sẽ được miễn trừ nghĩa vụ này.
Tính đến năm 2025, khí đốt Nga vẫn chiếm 13% tổng lượng nhập khẩu khí đốt của EU, tương đương hơn 15 tỷ euro/năm. Việc cắt giảm hoàn toàn nguồn cung này được cho là gây rủi ro lớn về an ninh năng lượng và thương mại nếu EU hành động quá đột ngột.
Trước khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra, Nga cung cấp 45% lượng khí đốt tự nhiên của EU vào năm 2021. Con số này đã giảm xuống 19% vào năm ngoái, khi EU đẩy mạnh nỗ lực giảm phụ thuộc vào năng lượng Nga.
Thoả thuận vừa đạt được là trụ cột trong lộ trình REPowerEU, được Ủy ban châu Âu thông qua từ tháng 5/2025 nhằm chấm dứt sự phụ thuộc năng lượng vào Nga.
Văn bản sẽ có hiệu lực sau khi được Hội đồng EU và Nghị viện châu Âu phê chuẩn. Chủ tịch Hội đồng sẽ bắt đầu đàm phán với Nghị viện để thống nhất nội dung cuối cùng.