Góc nhìn tổng thể từ câu chuyện chống ngập lụt ở Singapore

Trong cuộc trao đổi với phóng viên TTXVN tại Singapore mới đây, ông Nguyễn Đỗ Dũng- Tổng Giám đốc Công ty enCity Urban Solutions (Singapore) - nhấn mạnh kinh nghiệm chống ngập lụt của Singapore là một câu chuyện xuất phát từ góc nhìn tổng thể, chú trọng giải pháp tích hợp, cả công nghệ và tự nhiên để tối ưu hóa hiệu quả.

Theo ông Nguyễn Đỗ Dũng, quy trình chống ngập của Singapore gồm 3 giai đoạn: chống ngập tại nguồn, chú trọng hệ thống cống thoát nước, chống ngập cuối nguồn. Cụ thể, đối với nước mưa tại nguồn, hiện Singapore có những chính sách để tất cả các công trình xây dựng ở đây đều “đảm bảo nguyên trạng” về khả năng thẩm thấu nước mưa, bằng bất kỳ hình thức nào, so với trước khi phát triển đô thị. Đây chính là giải quyết vấn đề từ gốc.

Bước tiếp theo, ngoài việc đơn giản là mở rộng, khơi thông cống rãnh, Singapore còn mở rộng khả năng chứa lũ của các sông ngòi và giảm tốc dòng chảy. Dự án rất nổi tiếng ở Singapore là Bishan Park, nơi có sông Kallang chảy qua. Khu vực sông này từng được nắn dòng thẳng và bê tông hóa, sau đó Singapore đã tự nhiên hóa lại dòng sông, làm dòng sông uốn khúc, mở rộng lòng sông, giải quyết cùng lúc 3 bài toán: nâng cao sức chứa trong lòng sông, giảm tốc dòng chảy và lọc nước tự nhiên nâng cao chất lượng nước khi đổ về hạ nguồn.

Cuối cùng, ở những vùng có địa hình thấp, nguy cơ ngập lụt cao, Singapore đã có các biện pháp hỗ trợ, như nâng độ cao tiêu chuẩn sàn cửa nhà ga tàu điện từ 1m lên thành 1,3m, hay chính phủ có phương án di chuyển xe cộ, bơm nước giảm ngập, phân phát thiết bị chống lũ cho người dân…, tất cả để đảm bảo kể cả khi xảy ra ngập lụt thì rủi ro là thấp nhất có thể.

Tầm nhìn tổng thể của Singapore cũng nằm ở chỗ vừa chống ngập vừa giải quyết được thách thức lớn nhất của nước này là thiếu nguồn nước ngọt tự nhiên. Dự án đập Marina Barrage khởi công năm 2005 và đi vào hoạt động từ tháng 10/2008 là một thành công vang dội, đã ngăn nước biển ngay ở cửa Vịnh Maria và tạo thành hồ chứa nước ngọt nhân tạo ngay giữa trung tâm thành phố. Khi xây đập này, Singapore giải quyết được 3 bài toán: chứa nước ngọt, chống ngập và ngăn nước biển đang dâng cao. Không chỉ vậy, đây cũng là một trong những điểm du lịch, nơi tổ chức sự kiện, picnic, chèo thuyền, đạp xe… nổi tiếng tại Singapore.

Theo ông Nguyễn Đỗ Dũng, Việt Nam cũng có thể học hỏi kinh nghiệm về bài toán phân chia trách nhiệm của Singapore. Tại Singapore, tất cả các dự án có diện tích từ 0,2ha (2.000 m2) trở lên thì phải đạt được tiêu chuẩn là xây dựng dự án trữ lại nước tương đương khi chưa xây dựng. Họ có bộ tiêu chuẩn hướng dẫn rất kỹ lưỡng, như phải làm vườn trên mái, bể ngầm, hồ trong khu đất, bể bơi… Đó là mô hình để nhà nước giải quyết bài toán phân chia trách nhiệm. Trên thực tế, việc phân chia trách nhiệm này không ảnh hưởng quá lớn đến tổng đầu tư dự án, nhưng việc hài hòa với hệ thống tổng thể của nhà nước giúp giải quyết hiệu quả vấn đề chống ngập lụt từ nguồn.

Singapore có hệ thống cảnh báo ngập lụt rất hiệu quả. Cơ quan Quản lý Nước Quốc gia (PUB) hiện vận hành hơn 300 cảm biến và camera theo dõi mực nước, cùng với hệ thống cảnh báo sớm gửi trực tiếp đến người dân qua ứng dụng MyENV, theo đó hiển thị thông tin mưa, chất lượng không khí, bản đồ vùng ngập. Cùng lúc, kênh Gov.sg phát đi thông điệp khẩn bằng SMS, ứng dụng, mạng xã hội và thư điện tử. Theo ông Nguyễn Đỗ Dũng, hiện công nghệ đã phát triển, nhất là ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), hoàn toàn có thể lập mô phỏng và dự báo nguy cơ ngập lụt ở các thành phố để có phương án chủ động ứng phó. Việt Nam có nhiều chuyên gia có thể làm được và nhà nước cần tận dụng hiệu quả nguồn lực xã hội này.