Hình ảnh các hạt virus đậu mùa khỉ (màu cam) trong tế bào bệnh nhân nhiễm bệnh. Ảnh: DW
Theo kênh CNN, tính từ đầu tháng 1 đến nay, toàn thế giới đã ghi nhận trên 31.000 trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ, trong số đó có 10.000 trường hợp ở Mỹ. Hầu hết các ca bệnh đều hồi phục tại nhà mà không gặp các vấn đề sức kéo dài. Tuy nhiên, các bác sĩ đang chạy đua để tìm hiểu lý do tại sao một số ca bệnh đậu mùa khỉ hiếm gặp diễn biến nặng và gây tử vong.
Theo số liệu mới nhất của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đã có 2 ca tử vong vì bệnh đậu mùa khỉ ở Tây Ban Nha, 1 ca ở Brazil, 1 ca ở Ecuador và 1 ca ở Ấn Độ. Đây đều là các quốc gia chưa từng ghi nhận ca bệnh. Cho đến nay, Mỹ chưa ghi nhận trường hợp tử vong nào vì căn bệnh này.
Trong cuộc phỏng vấn gần đây, Tiến sĩ Rosamund Lewis, Trưởng nhóm kỹ thuật của WHO về ứng phó với bệnh đậu mùa khỉ, cho rằng thiếu hiểu biết rõ ràng về mức độ nghiêm trọng của bệnh là một trong những lý do khiến các căn bệnh truyền nhiễm trở thành thách thức.
“Khi mọi người tiếp xúc với các tác nhân lây nhiễm, cơ thể mỗi người sẽ phản ứng theo những cách khác nhau. Một số sẽ không phát triển bất kỳ triệu chứng nào, hoặc chỉ gặp các triệu chứng nhẹ như sốt. Sau đó, họ bình phục và tiếp tục cuộc sống. Tuy nhiên, những người khác lại phát triển các biến chứng rất nghiêm trọng. Và giờ đây, chúng ta đang chứng kiến các trường hợp đó”, bà nói.
Bà Lewis cho biết WHO đã yêu cầu các quốc gia cung cấp thêm thông tin về hoàn cảnh xung quanh các trường hợp tử vong do bệnh đậu mùa khỉ.
Hai người đàn ông khỏe mạnh tử vong ở Tây Ban Nha
Ảnh minh hoạ: Getty Images
Đặc biệt, hai trường hợp tử vong gần đây đã trở thành hồi chuông cảnh báo. Báo cáo từ Tiến sĩ Isabel Jado, Giám đốc Viện Vi sinh vật Quốc gia Tây Ban Nha, cho biết 2 trường hợp tử vong ở Tây Ban Nha là ở nam giới 44 và 31 tuổi. Các ca bệnh dường không liên quan đến nhau. Những người đàn ông này không biết nhau và không sống cùng khu vực. Trước khi mắc bệnh đậu mùa khỉ, họ khỏe mạnh, không có các nguy cơ tiềm ẩn mắc bệnh nặng, như hệ miễn dịch suy giảm.
Tuy nhiên, hai người đàn ông này đều bị viêm não, phù não, có thể do nhiễm virus. Cuối cùng họ rơi vào trạng thái hôn mê và tử vong.
Bà Andrea McCollum - nhà dịch tễ học, chuyên gia về virus đậu mùa khỉ tại Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ - cho biết viêm não là tình trạng rất hiếm liên quan đến bệnh đậu mùa khỉ. Song trường hợp này đã được báo cáo ở những người mắc bệnh đậu mùa khỉ ở Tây Phi và một bệnh nhân ở Mỹ vào năm 2003 trong một đợt bùng phát nhỏ liên quan đến chó đồng cỏ nhập khẩu. Bà McCollum nói với CNN: “Tại sao một số bệnh nhân này bị viêm não là điều chúng tôi chưa tìm ra”.
Mức độ nghiêm trọng của bệnh đậu mùa khỉ có thể phụ thuộc vào sức khỏe cơ bản của người bệnh, nguồn lực chăm sóc mà họ có thể tiếp cận và chủng virus họ mắc phải. Chuyên gia McCollum cho biết tại lưu vực Congo của Trung Phi, có khoảng 11% trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ đã tử vong, phần lớn là do dân số chưa được tiêm phòng bệnh đậu mùa - loại vaccine có khả năng bảo vệ cơ thể khỏi bệnh đậu mùa khỉ.
Theo dữ liệu từ Nigeria, bệnh đậu mùa khỉ khiến khoảng 1% người bệnh tử vong ở Tây Phi. Dữ liệu cũng cho thấy những người tử vong thường có hệ miễn dịch suy giảm, như nhiễm HIV không được kiểm soát.
Bà McCollum cho biết trẻ sơ sinh có nguy cơ mắc bệnh nặng cao hơn vì chức năng của hệ miễn dịch chưa hoàn thiện đầy đủ. Phụ nữ mang thai cũng bị suy giảm khả năng miễn dịch và có nguy cơ cao mắc bệnh đậu mùa khỉ.
Chủng virus lưu hành ở Tây Phi - cũng là chủng virus đang lưu hành ở Mỹ và các quốc gia chưa từng bùng phát dịch - được cho là gây bệnh nhẹ hơn chủng virus xuất hiện ở lưu vực Congo.
Bên ngoài những môi trường này, không có nhiều thông tin về cách thức và lý do khiến một số ca bệnh đậu mùa khỉ diễn biến nghiêm trọng. Giới chức y tế công cộng cho biết họ đang nhanh chóng nghiên cứu các trường hợp này.
Bệnh nặng nhưng không gây tử vong ở Mỹ
Người đàn ông tiêm phòng bệnh đậu mùa khỉ ở London. Ảnh: Getty Images
Trong số 954 ca đậu mùa khỉ đầu tiên ở Mỹ, có 8% ca bệnh phải nhập viện. Chuyên gia McCollum nói: “Chúng tôi chứng kiến rất nhiều người phải nhập viện. Các bác sĩ đã ghi nhận một số biến chứng mà họ đang điều trị - gồm biến chứng niệu sinh dục hoặc nhiễm trùng lây lan đến mắt. Vì vậy đây là một căn bệnh rất nghiêm trọng”.
Vị chuyên gia này cũng cho biết giới chức đã nhận được thông tin một số bệnh nhân cần phải nhập viện để kiểm soát cơn đau. Một số trường hợp khác có khả năng miễn dịch suy giảm cần nhập viện để bác sĩ có thể theo dõi chặt chẽ. Đáng chú ý, một ca đậu mùa khỉ đã xuất hiện triệu chứng phát ban lan rộng khắp một vùng trên cơ thể. Điều này có thể khiến người bệnh mất nước nghiêm trọng và phải được điều trị gần như một bệnh nhân bỏng cho đến khi da lành lại.
Những người có nguy cơ mắc bệnh đậu mùa khỉ nặng hơn bao gồm người nhiễm HIV giai đoạn cuối vì chức năng miễn dịch bị tổn hại, phụ nữ đang mang thai, trẻ em và trẻ sơ sinh, những người bị bệnh chàm hoặc viêm da dị ứng vì bị tổn thương nhiều chỗ trên da - có thể khiến triệu chứng phát ban nghiêm trọng hơn khi mắc bệnh, những người gặp ít nhất một biến chứng khác - chẳng hạn buồn nôn và nôn mửa nghiêm trọng, tiêu chảy và mất nước, viêm phổi, nhiễm trùng da thứ phát hoặc mắc bệnh khác cùng lúc.
CDC khuyến cáo những người thuộc các nhóm này nên cân nhắc sử dụng các liệu pháp kháng virus, bao gồm thuốc điều trị thử nghiệm Tpoxx, đang được áp dụng cho bệnh nhân đậu mùa khỉ trong thử nghiệm lâm sàng.