Lực lượng NATO tham dự cuộc tập trận “Mùa Đông” gần Tapa, Estonia. Ảnh: Getty Images
Theo dự thảo Sách Trắng về quốc phòng do Ủy viên Quốc phòng EU Andrius Kubilius và Đại diện cấp cao EU Kaja Kallas soạn thảo, EU sẽ cần một khoản đầu tư dài hạn để đảm bảo an ninh của khối.
Một trong những ưu tiên trọng tâm là đẩy mạnh sản xuất vũ khí nội khối, thúc đẩy mua sắm chung, đơn giản hóa thủ tục tài trợ quốc phòng và cải thiện năng lực quân sự trong các lĩnh vực như phòng không và cơ động quân đội.
Dự thảo nhấn mạnh rằng Nga vẫn là "mối đe dọa hiện hữu" đối với EU. Tài liệu khẳng định, ngay cả khi một thỏa thuận hòa bình lâu dài với Ukraine được thiết lập, nhu cầu ngăn chặn Nga vẫn tồn tại. EU đặt mục tiêu tiếp tục viện trợ quân sự cho Ukraine, bao gồm cung cấp 1,5 triệu quả đạn pháo, hệ thống phòng không và huấn luyện quân đội.
Bối cảnh địa chính trị thay đổi và sự điều chỉnh chính sách của Mỹ đối với NATO là những yếu tố quan trọng trong định hướng chiến lược của EU. Dự thảo lưu ý rằng EU không thể "coi nhẹ" vai trò bảo đảm an ninh của Mỹ, đồng thời phải tăng cường đóng góp để củng cố khả năng phòng thủ tập thể của NATO. Tuy nhiên, tài liệu khẳng định NATO vẫn là nền tảng an ninh chính của châu Âu.
EU cũng đặt mục tiêu xây dựng lại tổ hợp công nghiệp và quân sự, trong đó các chính sách mua sắm quốc phòng sẽ ưu tiên các ngành và công nghệ chiến lược của khối. Việc hợp tác mua sắm sẽ giúp các nước thành viên có thêm nguồn lực tài chính để đạt được thỏa thuận vũ khí quy mô lớn, trong khi Ủy ban châu Âu có thể đóng vai trò là cơ quan mua sắm trung tâm thay mặt cho các nước.
Dự thảo đề xuất 7 lĩnh vực ưu tiên đầu tư gồm: phòng không và tên lửa, hệ thống pháo binh, đạn dược và tên lửa, máy bay không người lái và hệ thống chống UAV, khả năng cơ động quân đội, công nghệ AI - lượng tử - chiến tranh mạng và bảo vệ cơ sở hạ tầng quan trọng.
Tài liệu nhấn mạnh rằng các quốc gia thành viên vẫn giữ quyền kiểm soát lực lượng vũ trang của mình, từ phát triển học thuyết đến triển khai quân đội. Tuy nhiên, tình hình hiện nay đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa các nước nhằm xây dựng lại năng lực phòng thủ.
Những bước đầu tiên trong kế hoạch này bao gồm việc các nước thành viên chấp thuận đề xuất nới lỏng quy tắc tài chính để thúc đẩy chi tiêu quốc phòng, đồng ý hợp tác trong 35% ngân sách quốc phòng, phê duyệt Chương trình Công nghiệp Quốc phòng châu Âu trị giá 1,5 tỷ euro và phối hợp với NATO trong các lĩnh vực năng lực trọng yếu.
Dự thảo cũng đề xuất một loạt biện pháp hỗ trợ Ukraine, như cung cấp khí tài quân sự, tiếp tục huấn luyện quân đội, thúc đẩy hợp tác giữa ngành công nghiệp quốc phòng EU và Ukraine, cũng như mở rộng hành lang vận chuyển quân sự của khối để tích hợp với Ukraine.