Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị (phải) và Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo trong cuộc gặp tại thủ đô Bắc Kinh, Trung Quốc ngày 8/10/2018. Ảnh: THX/TTXVN
Theo thông báo ngày 5/10 của Bộ Ngoại giao Mỹ, vòng đối thoại an ninh và ngoại giao Mỹ - Trung lần thứ 2 này sẽ là nơi gặp gỡ giữa ông Mattis, ông Pompeo, Ủy viên Bộ Chính trị Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, Chủ nhiệm Văn phòng Ủy ban Công tác đối ngoại thuộc Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc Dương Khiết Trì và Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa.
Cuộc đối thoại này là dấu hiệu mới nhất về việc bình thường hóa quan hệ an ninh Mỹ - Trung, sau khi quan hệ giữa hai nước đột ngột xấu đi trong bối cảnh căng thẳng về thương mại và vấn đề Biển Đông. Trước đó, vòng đối thoại đầu tiên giữa hai nước được tổ chức vào tháng 6/2017.
Nếu diễn ra theo đúng kế hoạch, đây sẽ lần hội đàm thứ hai trong một tháng qua giữa Ngoại trưởng Mỹ Pompeo và các lãnh đạo cấp cao của Trung Quốc. Trước đó, trong khuôn khổ chuyến thăm Trung Quốc đầu tháng 10 vừa qua, quan chức ngoại giao Mỹ đã có cuộc gặp lần lượt với ông Dương Khiết Trì và Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị tại thủ đô Bắc Kinh.
Tuy nhiên, nội dung các cuộc làm việc khi đó chủ yếu tập trung vào vấn đề phi hạt nhân hóa hoàn toàn Triều Tiên theo thỏa thuận đạt được giữa nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại cuộc gặp lịch sử ở Singapore hồi tháng 6 vừa qua.
Quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc đang có nhiều căng thẳng, đặc biệt liên quan tới vấn đề thương mại khi hai nước lần lượt áp thuế trả đũa lẫn nhau. Trong cuộc gặp Ngoại trưởng Pompeo bên lề Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN (AMM) lần thứ 51 và các hội nghị liên quan tại Singapore hồi tháng 8 vừa qua, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị khẳng định việc hợp tác giữa Trung Quốc và Mỹ là lựa chọn đúng đắn duy nhất và Bắc Kinh sẵn sàng giải quyết bất đồng giữa hai nước trên nguyên tắc bình đẳng.
Căng thẳng thương mại Mỹ -Trung hiện đã bị đẩy lên nấc thang mới khi Bộ Thương mại Trung Quốc ngày 18/9 thông báo sẽ đệ đơn kiện Mỹ lên Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) liên quan đến việc Washington chính thức áp thuế 10% với các hàng hóa trị giá 200 tỷ USD nhập khẩu từ Trung Quốc, dẫn đến việc Bắc Kinh cũng đáp trả với việc áp mức thuế tương ứng lên 60 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ.
Việc Mỹ tăng thuế là một trong những giải pháp của chính quyền Tổng thống Donald Trump nhằm giảm thâm hụt thương mại với Trung Quốc. Năm 2017, mức thâm hụt thương mại này là 376 tỷ USD. Gần đây, ông Trump dọa sẽ tăng thuế quan đối với tất cả hàng hóa Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ với tổng giá trị lên tới hơn 500 tỷ USD vào năm 2017.