Cựu Tổng thống Donald Trump trên xe ô tô đến Mar-a-Lago ngày 20/1. Ảnh: AP
Hãng thông tấn AP (Mỹ) đánh giá rằng trong 4 năm qua, dưới sự lãnh đạo của cựu Tổng thống Donald Trump đảng Cộng hòa đã chuyển từ cam kết lâu dài với chính sách ngoại giao mạnh mẽ, quy định luật pháp và kỷ luật tài khóa để đi theo chủ nghĩa dân túy nhiều mâu thuẫn. Như vậy, đảng Dân chủ hiện nay phải đưa ra quyết định liệu có tiếp tục đi theo con đường cựu Tổng thống Trump đã vạch ra hay thay đổi hướng đi mới.
Thống đốc Maryland Larry Hogan, nhân vật được cho là ứng cử viên tiềm năng của đảng Cộng hòa cho cuộc tranh cử năm 2024, chia sẻ trong phỏng vấn: “Chúng ta phải quyết định liệu có tiếp tục đi theo con đường của ngài Trump hoặc quay trở lại với đúng cội rễ của đảng”.
Theo AP, hướng đi tiếp theo của đảng Cộng hòa sẽ dựa vào động thái của những thành viên như thượng nghị sĩ Ted Cruz. Chính ông Ted Cruz trong nhiều tuần đã “nhại lại” cáo buộc không có cơ sở của Tổng thống Trump về gian lận bầu cử. Nhưng nhiều quan chức là thành viên đảng Cộng hòa phụ trách bầu cử tại một số bang chiến địa đã lên tiếng nhận định Tổng thống đắc cử Joe Biden tham gia cuộc bầu cử với sự công bằng.
Đến ngày 20/1, ông Cruz đã thừa nhận chiến thắng của Tổng thống đắc cử Biden: “Ông ấy chiến thắng cuộc bầu cử. Ông ấy là Tổng thống. Tôi mới tham dự lễ tuyên thệ”.
Thượng nghị sĩ Cruz cũng đề cập rằng cựu Tổng thống Trump vẫn giữ phần đáng kể trong đối thoại chính trị nhưng đảng Cộng hòa nên xa rời “giọng điệu và ngôn ngữ gây chia rẽ” trong những cuộc bầu cử gần đây. Ông Cruz nói: “Tổng thống Trump duy trì quảng bá quan điểm riêng và chúng sẽ có ảnh hưởng thật sự. Nhưng tôi cho rằng nước Mỹ muốn những chính sách hiệu quả và với tư cách là một đảng phái chính trị, chúng ta cần nhận được thêm cảm tình”.
Thượng nghị sĩ Ted Cruz. Ảnh: Reuters
Sau vụ bạo loạn tại Tòa nhà Quốc hội ngày 6/1 do người ủng hộ ông Trump gây ra, một số thành viên cấp cao đảng Dân chủ đã thể hiện lập trường phản đối mạnh mẽ hơn hoặc thậm chí tự tạo khoảng cách với cựu Tổng thống.
Thượng nghị sĩ Mitch McConnell trong tối 20/1 nhận định rằng việc người ủng hộ ông Trump gây bạo loạn tại tòa nhà Quốc hội là bắt nguồn từ “sự kích động của ngài cựu Tổng thống”. Trong khi đó, cựu Phó Tổng thống Mike Pence đã không tham dự lễ chia tay ông Trump nhưng lại xuất hiện ở lễ tuyên thệ nhậm chức của tân Tổng thống Joe Biden.
Một số cá nhân tại các bang Michigan, Pennsylvania và Wyoming trung thành với ông Trump đã tỏ ra giận dữ trước việc 10 thành viên đảng Cộng hòa bỏ phiếu thuận trong sự kiện Hạ viện Mỹ thông qua điều khoản luận tội ông Trump vào chiều 13/1. Trong số này có nghị sĩ Pete Meijer, ông chia sẻ rằng bản thân phải mua áo chống đạn sau khi vấp phải hàng loạt đe dọa từ người ủng hộ cựu Tổng thống Trump.
Cựu Tổng thống Trump vào ngày 20/1 đã lui về Florida và thuê một nhóm nhỏ cựu nhân viên từ Nhà Trắng làm việc cho ông tại Mar-a-Lago. AP dẫn nguồn tin thân cận với cựu Tổng thống Trump cho biết trong thời gian tới ông sẽ tập trung vào phiên tòa luận tội liên quan đến vụ bạo động ở tòa nhà Quốc hội. Sau đó, ông dự kiến tái xuất, tham gia các cuộc phỏng vấn truyền thông và tìm “ngôi nhà mới” trên mạng xã hội. Ngoài ra, ông Trump vẫn để ngỏ khả năng tái tranh cử vào năm 2024.
Ông Trump rời nhiệm sở với tỷ lệ ủng hộ thấp nhất trong quãng thời gian nắm quyền. Theo thống kê của Gallup, tỷ lệ ủng hộ ông Trump trong giai đoạn cuối nhiệm kỳ chỉ là 34%. Tuy nhiên, đa số thành viên đảng Cộng hòa, với 82% người được hỏi, đã ủng hộ hiệu suất công việc của ông Trump trong 4 năm qua.
Mặc dù còn đối mặt với nhiều thách thức nhưng đảng Cộng hòa vẫn có cơ hội lấy lại quyền kiểm soát Hạ viện hoặc Thượng viện trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ.
Điều đáng lưu tâm ở thời điểm hiện tại với đảng Cộng hòa là các thành viên của đảng này tại Thượng viện sẽ ra quyết định nào đối với phiên tòa luận tội ông Trump. Nghị sĩ Cruz cho rằng đảng Cộng hòa không nên tham gia vào “cuộc tấn công trực diện cuối cùng” vào cựu Tổng thống Trump và nên “hướng tới tương lai”.