Trụ sở công ty Kenvue ở New Jersey. Ảnh: kenvue.com
Theo tờ The New York Times ngày 22/9, thuốc giảm đau Tylenol là thương hiệu cổ điển của Mỹ, có hàng chục triệu người dùng và lịch sử 70 năm. Công ty đứng sau thương hiệu này là Kenvue mới chỉ thành lập hai năm và hầu hết người Mỹ chưa từng biết đến.
Tuy nhiên vào ngày 22/9, Tổng thống Trump đã thổi bùng cơn ác mộng quan hệ công chúng cho công ty này. Trong những phát biểu bất thường đưa lời khuyên y tế trực tiếp, ông khẳng định có mối liên hệ giữa việc dùng Tylenol khi mang thai và tự kỷ, dù đây là liên hệ vẫn chưa được chứng minh. Ông Trump nói nhiều lần tại một cuộc họp báo ở Nhà Trắng: “Tôi nhắc lại, nếu đang mang thai, đừng dùng Tylenol”.
Các quan chức Mỹ cho biết họ sẽ tìm cách cập nhật nhãn thuốc Tylenol và cảnh báo các bác sĩ không sử dụng thuốc này cho phụ nữ mang thai để hạ sốt thông thường.
Tylenol từng vượt qua nhiều khủng hoảng trước đây. Trong những năm 1980, Tylenol trở thành ví dụ kinh điển về cách xử lý khủng hoảng doanh nghiệp, sau khi sản phẩm bị can thiệp và khiến bảy người chết, gây hoảng loạn trên toàn quốc. Tập đoàn Johnson & Johnson khi đó đã vượt qua giai đoạn đầy biến cố đó, cứu vãn sản phẩm mà họ đã sản xuất hàng thập kỷ.
Nhưng vào năm 2023, hướng tới các mảng kinh doanh y tế sinh lời cao hơn, công ty đã tách Tylenol cùng các thương hiệu tiêu dùng khác thành một doanh nghiệp mới là Kenvue. Có trụ sở tại Summit (New Jersey), Kenvue còn sở hữu nhiều thương hiệu quen thuộc khác như Band-Aid, Listerine, Neutrogena và Johnson’s Baby Shampoo.
Tylenol lại bị chú ý từ đầu tháng này, khi tờ The Wall Street Journal đưa tin về kế hoạch của chính quyền Tổng thống Trump công bố một báo cáo gắn việc dùng Tylenol khi mang thai với tự kỷ. Kể từ đó, cổ phiếu công ty đã giảm 17% giá trị và đóng cửa giảm 7% vào ngày 22/9.
Vào tối 22/9, bà Melissa Witt, phát ngôn viên Kenvue, phát biểu trong một tuyên bố: “Chúng tôi tin rằng các nghiên cứu khoa học độc lập và đáng tin cậy đã chỉ ra rõ ràng rằng dùng acetaminophen không gây ra tự kỷ. Chúng tôi hoàn toàn phản đối mọi điều ngược lại và rất quan ngại về rủi ro sức khỏe mà điều này gây ra cho các bà mẹ mang thai và cha mẹ”.
Các nhà nghiên cứu đã nhiều năm nghiên cứu khả năng tồn tại mối liên hệ này, nhưng đến nay vẫn chưa chứng minh được rằng dùng Tylenol ở phụ nữ mang thai gây tự kỷ.
Kenvue đã nhiều lần tìm cách ngăn chặn thông báo vừa được ông Trump đưa ra và trấn an khách hàng. Giám đốc điều hành tạm quyền của công ty, ông Kirk Perry, đã gặp Bộ trưởng Y tế Robert F. Kennedy Jr. hồi đầu tháng để trình bày rằng không có mối liên hệ giữa Tylenol và tự kỷ và sản phẩm này là cách giảm sốt an toàn và quan trọng cho phụ nữ mang thai.
Bà Witt xác nhận rằng công ty đã tham gia trao đổi khoa học với Bộ trưởng Y tế Mỹ và các thành viên trong đội ngũ của ông liên quan đến độ an toàn của sản phẩm.
Trong tháng này, công ty Kenvue cũng bổ sung phần câu hỏi thường gặp trên trang web nhằm trấn an người tiêu dùng rằng họ không nên lo ngại về acetaminophen và tự kỷ.
Tylenol là sản phẩm nổi tiếng nhất trong khoảng 600 sản phẩm chứa thành phần hoạt chất acetaminophen, một loại thuốc giảm đau. Theo một hiệp hội ngành hàng chăm sóc sức khỏe tiêu dùng, mỗi tuần, gần 1/4 người trưởng thành ở Mỹ dùng thuốc chứa acetaminophen.
Dù bị cạnh tranh nhưng Tylenol vẫn tạo ra khoảng 1 tỷ USD doanh thu hàng năm cho Kenvue.
Ông Keonhee Kim, nhà phân tích tại công ty Morningstar, viết trong một ghi chú gửi nhà đầu tư: “Bất kỳ mối đe dọa tiềm tàng nào đối với sản phẩm này có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng sinh lời của công ty”.
Ngay cả trước khi các quan chức Tổng thống Trump nhấn mạnh vấn đề này, Tylenol đã bị các gia đình kiện vì cho rằng con họ được chẩn đoán tự kỷ hoặc rối loạn tăng động giảm chú ý sau khi dùng Tylenol khi mang thai.
Kenvue, cùng các nhà bán lẻ lớn bán các phiên bản thuốc gốc, bị đưa vào danh sách bị đơn trong vụ kiện. Nhưng một thẩm phán liên bang đã bác các yêu cầu này, cho rằng thiếu bằng chứng khoa học đáng tin cậy. Các gia đình đang kháng cáo quyết định này.
Ngoài Tylenol, Kenvue cũng đang gặp khó khăn trong định hướng khi doanh số sụt giảm. Tháng 7 vừa qua, công ty sa thải Giám đốc điều hành Thibaut Mongon và thay bằng ông Perry, một người kỳ cựu trong ngành hàng tiêu dùng. Trong vài tháng gần đây, công ty thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư, thúc đẩy việc mua lại công ty hoặc bán một số mảng kinh doanh.
Acetaminophen được phát hiện từ thế kỷ 19, nhưng phải đến cuối những năm 1940, các nhà nghiên cứu mới chứng minh hoạt chất này có thể giảm đau và hạ sốt.
Khi đó, các nghiên cứu bắt đầu chỉ ra rủi ro khi dùng quá nhiều aspirin, thuốc giảm đau phổ biến nhất trên thị trường. McNeil Laboratories, một công ty gia đình ở Philadelphia, đã thấy cơ hội tiếp thị acetaminophen để làm lựa chọn an toàn hơn.
Năm 1955, McNeil Laboratories ra mắt sản phẩm Tylenol đầu tiên là Elixir Tylenol dạng lỏng dành cho trẻ em. McNeil Laboratories đóng gói sản phẩm giống xe cứu hỏa hoạt hình và quảng cáo là dành cho những đứa trẻ dễ nóng nảy.
Năm 1959, Johnson & Johnson mua lại McNeil Laboratories. Năm sau, Tylenol được bán không cần đơn.
Thỉnh thoảng Tylenol bị thu hồi do vấn đề kiểm soát chất lượng. Sản phẩm này cũng trải qua nhiều cuộc tranh luận trong cộng đồng y tế và các đề xuất quy định về tác dụng phụ đã biết, như tổn thương gan khi dùng liều cao.
Năm 2013, tổ chức ProPublica điều tra phát hiện rằng trong ba thập kỷ, bộ phận McNeil của Johnson & Johnson liên tục phản đối cảnh báo an toàn, hạn chế liều lượng và các biện pháp khác nhằm bảo vệ người dùng thuốc.
Mối đe dọa lớn nhất với sản phẩm này xảy ra năm 1982, khi có người cho xyanua vào viên Tylenol Extra-Strength khiến bảy người chết tại khu vực Chicago. Chưa ai bị truy tố về các cái chết này, dù một nghi phạm bị kết tội tống tiền vì gửi thư cho Johnson & Johnson nói rằng sẽ ngừng các vụ việc để đổi 1 triệu USD.
Johnson & Johnson lập tức ứng phó, lấy lại niềm tin công chúng bằng cách nhanh chóng rút Tylenol khỏi các kệ hàng Mỹ và giới thiệu bao bì chống giả mạo mới.