Công tố viên đặc biệt Robert Mueller. Ảnh Getty Images
Đó là cuộc điều tra đã dẫn tới hàng chục bản cáo trạng, 7 người nhận tội và một người bị kết tội. Một số đồng minh thân cận nhất của Tổng thống Trump đã lĩnh án tù, ngay cả sau khi đã hợp tác với cơ quan điều tra, tố tội lãnh đạo cũ.
Tháng trước, ngày tuyên án cựu Cố vấn An ninh quốc gia Michael Flynn đã được lùi lại vài tháng vì ông này đang hợp tác với Công tố viên Mueller trong một cuộc điều tra hình sự khác. Cũng trong tháng 12, cựu luật sư riêng của Tổng thống Trump, Michael Cohen lĩnh án 3 năm tù vì bị kết nhiều tội danh bao gồm nói dối Quốc hội, gian lận ngân hàng, trốn thuế và vi phạm tài chính trong chiến dịch tranh cử. Cựu Phó Chủ tịch chiến dịch của ông Trump, Rick Gates, nhà vận động hành lang Sam Patten, cựu Cố vấn tranh cử George Papadopoulos và luật sư Alex Van der Zwaan cũng bị cáo buộc một loạt tội danh. Cựu Chủ tịch chiến dịch tranh cử Paul Manafort bị kết tội một loạt tội nặng.
Trong số này, ba nhân chứng quan trọng là Rick Gates, Michael Flynn và Michael Cohen, từng rất thân cận với ông Trump nhưng đã đồng ý hợp tác và làm chứng chống lại Tổng thống.
Cựu Cố vấn An ninh quốc gia Michael Flynn đến tòa án ở Washington, D.C., ngày 1/12/2017. Ảnh: Bloomberg
"Thòng lọng" đang siết
Công tố viên đặc biệt Robert Mueller được cho là đang đi tới giai đoạn cuối của cuộc điều tra xung quanh nghi vấn Nga gây ảnh hưởng tới cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016 và có thể sẽ đệ trình một báo cáo lên Bộ trưởng Tư pháp Mỹ vào đầu tháng 2 tới. Các cựu công tố viên liên bang, trong đó có người từng tham gia cuộc điều tra vụ Watergate, cho rằng hiện chưa rõ cuộc điều tra sẽ kéo dài đến khi nào, nhưng họ tin rằng những bản cáo trạng quan trọng nhất, gây ảnh hưởng lớn nhất vẫn chưa được công bố.
Nick Akerman, một cựu công tố viên trong vụ Watergate, nhận định với tờ Newsweek rằng, ông Mueller có thể chĩa “ống nhòm” vào một số cá nhân ở các cấp cao nhất của chính phủ Mỹ: Tổng thống Donald Trump và các thành viên gia đình ông.
Bắt đầu từ ngày 17/5/2017, với chi phí hàng triệu USD, cho tới nay cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt Mueller đã lật tẩy một loạt âm mưu nước ngoài nhằm gây ảnh hưởng tới cuộc bầu cử Mỹ thông qua những chiến dịch truyền thông xã hội phức tạp cũng như tấn công ảo nhằm vào các hệ thống bầu cử.
Cuộc điều tra của ông Mueller sẽ tiếp tục "xới" lại các tài liệu tòa án và đi xuyên khắp hệ thống tư pháp. Một cuộc điều tra nhánh tiến hành tại Quận Nam New York thậm chí đặt ra nghi vấn tổng thống đã vi phạm tài chính trong chiến dịch tranh cử, liên quan đến các khoản chi trước bầu cử cho hai người phụ nữ để bịt miệng họ xung quanh những lùm xùm quan hệ ngoài hôn nhân với người đứng đầu Nhà Trắng.
Chưa thể biết chính xác ông Mueller đang có trong tay những gì cho năm 2019. Tuy nhiên, nhìn vào những hồ sơ trình trước tòa trước đây và sức mạnh của ông khi buộc các cựu phụ tá của Tổng thống Trump phải hợp tác, có thể nhận định được điều gì chờ phía trước hành trình điều tra của công tố viên đặc biệt này.
Công tố viên Mueller (ảnh phải) đã theo đuổi cuộc điều tra kéo dài 1 năm rưỡi qua nhằm vào nghi vấn Nga can thiệp nhằm tạo lợi thế cho chiến dịch của ứng cử viên Donald Trump.
Điều sẽ tới trong năm 2019
Một điều chắc chắn sẽ tiếp diễn trong năm mới là luật sư riêng của Tổng thống Trump, ông Rudy Giuliani sẽ đóng vai trò người bảo vệ quyết liệt cho tổng thống trước truyền thông. Tuy nhiên, những bình luận của ông Giuliani dường như lại đặt thân chủ của ông vào những nguy cơ pháp lý khác, khi trái ngược với một số tuyên bố trước đây của tổng thống.
Cựu công tố viên Nick Akerman cho rằng các vi phạm tài chính trong chiến dịch tranh cử (mà cựu luật sư của Tổng thống Trump, Michael Cohen đã nhận tội) liên quan đến những khoản "tiền bịt miệng" nhân chứng có thể còn nghiêm trọng cả sự dính líu có thể có của Nga với chiến dịch tranh cử của ông Trump năm 2016. Ông Cohen từng thừa nhận những khoản thanh toán được tiến hành “có sự phối hợp và chỉ đạo” của ứng cử viên Trump “vì mục đích chính là gây ảnh hưởng tới cuộc bầu cử”.
“Vụ việc mà họ xem xét tại Quận Nam New York về vi phạm tài chính tranh cử là một vụ lớn, mà ít nhất nếu ở trong tình huống đó, tôi sẽ cáo buộc, truy tố ngay khi ông Trump rời nhiệm sở, theo quy chế miễn trừ”, ông Akerman nói. “Ông Mueller có trong tay tất cả những tuyên bố sai của ông Trump – ban đầu thì phủ nhận mọi chuyện, sau đó lại vài lần thay đổi câu chuyện. Tất cả điều đó có thể được sử dụng để chống lại ông ấy”.
Điều được dự đoán chắc chắn sẽ xảy đến tiếp theo là những nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm công khai hạ bệ cuộc điều tra của công tố viên Mueller khi liên tục gọi đây là một “cuộc săn phù thủy”. Ông Trump đã thay thế quyền Bộ trưởng Tư pháp Matthew Whitaker, người nhiều lần chỉ trích cuộc điều tra, và người thay thế là William Barr cũng có những tiếng nói chỉ trích cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt.
Quyền Bộ trưởng Tư pháp Matthew Whitaker chỉ trích cuộc điều tra của công tố viên Mueller Ảnh: Boston Globe
Nhiều người đã quan ngại rằng, Whitaker hoặc Barr có thể tìm cách gạt cuộc điều tra ra bên lề hoặc ngăn cản công bố báo cáo cuối cùng của công tố viên Mueller trước công chúng. “Ông Mueller nhiều khả năng sẽ tuân theo hướng dẫn (của Bộ Tư pháp) rằng một tổng thống đương nhiệm không thể bị truy tố”, bà Barbara McQuade, cựu công tố viên liên bang Quận Đông Michigan, phát biểu với Newsweek. “Thay vào đó ông có thể chuẩn bị một báo cáo, dù công bố trong tháng 2 hay một thời điểm nào đó, theo quy định - để đệ trình lên Bộ trưởng Tư pháp, sau đó ngài Bộ trưởng sẽ quyết định có công bố trước công chúng hay không”.
"Những con cá lớn"
“Chưa nắm được ông Mueller sẽ đi đến tận đâu. Nhưng ngay cả khi chỉ còn vài bước đi còn lại, có thể vẫn mất nhiều thời gian”, ông Harry Litman, một cựu Phó trợ lý Bộ trưởng Tư pháp cho biết. Ông Litman cho rằng không nhiều khả năng cuộc điều tra sớm khép lại vì có những dấu hiệu cho thấy công việc của công tố viên Mueller có thể còn kéo dài.
Tuy đã xong việc với Quận Nam New York trong vụ Cohen, ông Mueller có thể sẽ để các công tố viên khác xử lý những cáo buộc mới dựa trên cuộc điều tra của mình. Ngoài ra, bà Barbara McQuade tin rằng ông Mueller vẫn còn nhiều mục tiêu truy tố khác ngoài Tổng thống Trump, trong đó có cố vấn của ông Trump là Roger Stone và Jerome Corsi.
Hai người này đã hứng mũi dùi vì vai trò trong vụ WikiLeak công bố hàng ngàn email bị đánh cắp từ chiến dịch tranh cử của cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton và Ủy ban quốc gia đảng Dân chủ, mà Nga đã thu được.
Con trai cả của ông Trump, Donald Trump Jr. và con rể kiêm cố vấn cấp cao Jared Kushner cũng được cho có thể là những mục tiêu trong cuộc điều tra của công tố viên Mueller.
Tổng thống Mỹ và con trai cả Donald Trump Jr. Ảnh: Getty Images
Các quan chức tranh cử cao cấp, bao gồm Trump Jr, Kushner, cựu Chủ tịch chiến dịch Paul Manafort và cựu Cố vấn An ninh quốc gia Michael Flynn đã tham dự một cuộc họp tại Tháp Trump vào tháng 6/2016 với một luật sư Nga liên quan tới Điện Kremlin, người đã hứa sẽ tác động “bẩn” vào chiến dịch của bà Clinton. Sau đó ông Kushner được phát hiện đã nói với với đại sứ Nga rằng đội ngũ chuyển giao muốn thiết lập liên lạc với Điện Kremlin.
“Đã có báo cáo rằng Jared Kushner muốn thiết lập một kênh liên lạc với Nga. Và nếu vụ này có thật thì ta có thể chứng kiến những cáo buộc xuất phát từ đó”. Ông Litman cũng dự đoán, quá trình truy tố các thành viên trong gia đình Tổng thống Trump có thể kéo dài trên 6 tháng.
Cuộc điều tra của ông Mueller đánh dấu lần đầu tiên trong lịch sử Mỹ một công tố viên đặc biệt được chỉ định để điều tra những sai phạm có thể của một tổng thống đương nhiệm. Những vụ điều tra đáng chú ý nhất gần đây nhằm vào các tổng thống Mỹ là vụ bê bối Bill Clinton – Monica Lewinsky, dẫn đến phiên luận tội Tổng thống Clinton tại Hạ viện, sau đó Thượng viện tuyên trắng án; và sự liên quan của Tổng thống Nixon trong bê bối Watergate (vụ che giấu hành vi đột nhập do thám tổng hành dinh của Ủy ban Quốc gia đảng Dân chủ).