Ảnh minh họa: asean.org
Theo nhận định của các chuyên gia trên trang web của Diễn đàn Đông Á (eastasiaforum.org) ngày 12/10, khi rủi ro khí hậu gia tăng, châu Á đang đầu tư vào cơ sở hạ tầng chống chịu với khí hậu bằng các phương pháp tài chính sáng tạo. Với sự tiên phong của các quốc gia như Indonesia và Malaysia, châu lục này đã chứng minh rằng có thể đạt được các mục tiêu khí hậu thông qua việc tích hợp các phương pháp tài chính sáng tạo và hợp tác khu vực mạnh mẽ.
Thách thức kép: Biến đổi khí hậu và phát triển cơ sở hạ tầng
Trong quá trình theo đuổi mục tiêu trở thành cường quốc kinh tế toàn cầu, châu Á phải đối mặt với những thách thức kép về phát triển cơ sở hạ tầng và biến đổi khí hậu. Xây dựng cơ sở hạ tầng chống chịu với khí hậu là việc cấp thiết khi lũ lụt, bão và các thảm họa liên quan đến khí hậu khác tiếp tục tàn phá các quốc gia trên khắp khu vực. Những sự kiện này cho thấy thiệt hại nặng nề của biến đổi khí hậu đối với cuộc sống, sinh kế và ổn định kinh tế ở châu Á đang phát triển.
Các quốc gia châu Á đã có những bước đi đáng kể để giải quyết những thách thức này. Chiến lược Bảo hiểm Tài chính và Rủi ro Thiên tai của Indonesia phản ánh cam kết rộng hơn của khu vực đối với tăng trưởng bền vững. Các quốc gia châu Á khác cũng nhận ra rằng việc xây dựng cơ sở hạ tầng có khả năng chống chọi với các thách thức về khí hậu là điều cần thiết để phát triển lâu dài.
Các sáng kiến về cơ sở hạ tầng chống chịu với khí hậu của châu Á đã mang lại những lợi ích kinh tế và xã hội có ý nghĩa. Những dự án này không chỉ bảo vệ các cộng đồng dễ bị tổn thương trước các thảm họa liên quan đến khí hậu mà còn tạo ra việc làm, nâng cao sức khỏe cộng đồng và tăng cường khả năng phục hồi kinh tế trên toàn khu vực. Mặc dù chi phí cao, khoảng cách tài trợ và phức tạp về mặt quy định vẫn còn, nhưng những nỗ lực đang được tiến hành để giải quyết những vấn đề này.
Trên bình diện quốc tế, châu Á đã dẫn đầu với các cơ chế tài chính sáng tạo và quan hệ đối tác công tư. Nhưng các khu vực khác cũng mang lại những bài học giá trị và độc đáo. Ví dụ, châu Phi đã đạt được tiến bộ với chương trình nghị sự thích ứng thông qua Quỹ đầu tư chống chịu khí hậu châu Phi, trong khi châu Mỹ Latinh tập trung vào hòa nhập xã hội liên quan đến khí hậu thông qua các sáng kiến như các chiến lược của Ủy ban Kinh tế châu Mỹ Latinh và Caribe về cơ sở hạ tầng xanh.
Việc châu Á sử dụng tài chính Hồi giáo một cách chiến lược, đặc biệt là thông qua "sukuk xanh" (trái phiếu Hồi giáo được phát hành để tài trợ cho các dự án thân thiện với môi trường), và các nỗ lực liên kết ngày càng tăng trên toàn ASEAN là những yếu tố khác biệt quan trọng trong bối cảnh toàn cầu về cơ sở hạ tầng chống biến đổi khí hậu, đặc biệt là ở Indonesia và Malaysia.
Cơ sở hạ tầng chống chịu với khí hậu đòi hỏi nguồn tài chính đáng kể và một số quốc gia châu Á đang khám phá các cơ chế tài chính sáng tạo. Việc phát hành trái phiếu sukuk xanh mang tính đột phá của Indonesia đã huy động được hơn 7 tỷ đô la Mỹ kể từ năm 2018 để tài trợ cho các dự án cắt giảm khí thải và thúc đẩy tính bền vững, bao gồm năng lượng tái tạo, quản lý chất thải và tái trồng rừng. Thành công này làm nổi bật tiềm năng của tài chính Hồi giáo trong việc phù hợp với các mục tiêu khí hậu toàn cầu, tạo ra tiền lệ mạnh mẽ cho khu vực. Malaysia và Bangladesh cũng đã bắt đầu phát hành sukuk xanh, đóng góp vào các nỗ lực của khu vực nhằm chống lại biến đổi khí hậu.
Các nước châu Á cũng đang khám phá các công cụ tài chính sáng tạo khác. Việc Indonesia phát hành Trái phiếu Mục tiêu Phát triển Bền vững và Trái phiếu Samurai Blue là ví dụ cho thấy khu vực này ngày càng tập trung vào việc tận dụng thị trường tài chính để phát triển bền vững. Những sáng kiến này phản ánh cam kết của châu Á trong việc liên kết đổi mới tài chính với các mục tiêu khí hậu toàn cầu.
Sự tham gia của khu vực tư nhân trong việc tài trợ cho cơ sở hạ tầng chống biến đổi khí hậu là rất quan trọng trên khắp châu Á. Tại Indonesia, các mô hình tài chính hỗn hợp do PT Sarana Multi Infrastruktur (thuộc Bộ Tài chính) quản lý đã thu hút đầu tư tư nhân để hỗ trợ các dự án xanh. Cách tiếp cận này được phản ánh ở các quốc gia như Ấn Độ và Philippines, nơi tài chính hỗn hợp có thể giúp giảm rủi ro đầu tư và thúc đẩy các dự án cơ sở hạ tầng bền vững.
Các biện pháp thúc đẩy cơ sở hạ tầng xanh và các dự án quy mô lớn phù hợp với mục tiêu khí hậu đang được triển khai trên khắp khu vực. Quỹ bảo lãnh cơ sở hạ tầng Indonesia đang giảm thiểu rủi ro đầu tư trong quan hệ đối tác công tư và thúc đẩy quá trình chuyển đổi nền kinh tế xanh. Việt Nam và Thái Lan đã phát triển các quỹ cơ sở hạ tầng tương tự để thu hút đầu tư xanh, báo hiệu sự chuyển dịch trong khu vực theo hướng phát triển bền vững.
Các chính phủ châu Á cũng đang đưa ra các công cụ tài chính, bao gồm trợ cấp và ưu đãi thuế, để thúc đẩy áp dụng các công nghệ năng lượng mới và tái tạo. Điều này làm giảm gánh nặng tài chính cho các nhà đầu tư, đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế carbon thấp.
Ở cấp độ toàn cầu, vai trò lãnh đạo của châu Á trong tài chính khí hậu được thể hiện rõ qua sự tham gia tích cực với các ngân hàng phát triển đa phương. Quan hệ đối tác với Ngân hàng Phát triển châu Á và Ngân hàng Thế giới, thông qua các sáng kiến như Cơ chế chuyển đổi năng lượng và Quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng, đóng vai trò quan trọng trong việc mở rộng quy mô đầu tư năng lượng tái tạo.
Châu Á cũng đang đi đầu trong các nỗ lực hài hòa các tiêu chuẩn tài chính bền vững. ASEAN Taxonomy, phù hợp với các khuôn khổ toàn cầu như Liên minh châu Âu, đảm bảo rằng các dòng tài chính khu vực hỗ trợ phát triển bền vững. Sự liên kết này rất quan trọng để thúc đẩy niềm tin của nhà đầu tư và tạo điều kiện cho các khoản đầu tư xanh xuyên biên giới.
Tóm lại, hành trình của châu Á hướng tới cơ sở hạ tầng chống biến đổi khí hậu là hành trình đổi mới, hợp tác và tiên phong. Các quốc gia ở châu Á đang huy động tài chính, bảo tồn di sản thiên nhiên và dẫn đầu các sáng kiến toàn cầu vì một tương lai bền vững.