Tổng thống Donald Trump. Ảnh: REUTERS/TTXVN
Nhà Trắng cho biết sẽ mở rộng các biện pháp hạn chế đi lại và nhập cư, nâng tổng số quốc gia và vùng lãnh thổ bị ảnh hưởng lên gần gấp đôi so với danh sách được công bố hồi tháng 6. Các biện pháp mới áp dụng cho cả những người xin nhập cảnh Mỹ với tư cách du khách lẫn những trường hợp tìm cách định cư lâu dài.
Theo thông báo, Mỹ bổ sung thêm Burkina Faso, Mali, Niger, Nam Sudan và Syria vào danh sách các quốc gia bị cấm hoàn toàn nhập cảnh. Bên cạnh đó, Washington cũng áp đặt hạn chế toàn diện đối với những người sử dụng giấy tờ đi lại do Chính quyền Palestine cấp, đánh dấu bước đi cứng rắn mới nhất nhằm vào người Palestine.
Ngoài nhóm bị cấm hoàn toàn, chính quyền Mỹ đưa thêm 15 quốc gia vào diện hạn chế một phần, gồm Angola, Antigua và Barbuda, Benin, Bờ Biển Ngà, Dominica, Gabon, Gambia, Malawi, Mauritania, Nigeria, Senegal, Tanzania, Tonga, Zambia và Zimbabwe. Các biện pháp này giới hạn một số loại thị thực và điều kiện nhập cảnh, song không phải là lệnh cấm tuyệt đối.
Chính quyền Tổng thống Trump cho biết những người đã có thị thực hợp lệ, thường trú nhân hợp pháp tại Mỹ, hoặc thuộc một số diện đặc biệt như nhà ngoại giao, vận động viên, hay các trường hợp được xác định phục vụ lợi ích quốc gia Mỹ sẽ được miễn trừ. Thời điểm chính thức áp dụng các biện pháp mới hiện chưa được công bố.
Động thái mở rộng lệnh hạn chế diễn ra trong bối cảnh chính quyền Mỹ tăng cường các biện pháp kiểm soát nhập cư sau vụ bắt giữ một công dân Afghanistan bị tình nghi bắn hai binh sĩ Lực lượng Vệ binh Quốc gia gần Nhà Trắng vào dịp Lễ Tạ ơn. Nghi phạm đã không nhận tội đối với các cáo buộc giết người và hành hung.
Theo lập luận của chính quyền, nhiều quốc gia trong danh sách mới bị đánh giá là có tình trạng tham nhũng phổ biến, hệ thống giấy tờ dân sự không đáng tin cậy hoặc hồ sơ tiền án tiền sự thiếu minh bạch, gây khó khăn cho công tác thẩm tra an ninh. Một số nước cũng bị cho là có tỷ lệ lưu trú quá hạn cao, không hợp tác tiếp nhận công dân bị Mỹ trục xuất, hoặc thiếu ổn định chính trị và kiểm soát của chính quyền trung ương.
Chính quyền Mỹ cho biết các yếu tố liên quan đến thực thi luật nhập cư, chính sách đối ngoại và an ninh quốc gia đều được cân nhắc khi đưa ra quyết định mở rộng lệnh hạn chế. Mọi biện pháp khác được công bố hồi tháng 6 vẫn tiếp tục có hiệu lực.
Đối với Palestine, các biện pháp mới được xem là bước leo thang so với những hạn chế đã áp dụng trước đó, vốn khiến việc xin giấy tờ đi lại sang Mỹ gần như không khả thi đối với mục đích công tác, học tập hay du lịch. Lần này, chính quyền Mỹ xác nhận việc cấm cả những trường hợp mang hộ chiếu do Chính quyền Palestine cấp muốn định cư tại Mỹ.
Trong phần giải trình, chính quyền Tổng thống Trump cho rằng nhiều tổ chức bị Mỹ liệt vào danh sách khủng bố vẫn hoạt động tại Bờ Tây và Dải Gaza, đồng thời cáo buộc các nhóm này từng gây ra cái chết cho công dân Mỹ. Chính quyền cũng nhận định xung đột vũ trang gần đây tại khu vực này đã làm suy giảm nghiêm trọng khả năng thẩm tra và sàng lọc an ninh.
Các biện pháp mới dự kiến sẽ vấp phải phản ứng mạnh từ các tổ chức nhân quyền và nhóm vận động người nhập cư. Nhiều ý kiến cho rằng chính quyền Mỹ đang sử dụng lý do an ninh quốc gia để áp đặt các hạn chế mang tính tập thể đối với công dân của nhiều quốc gia, đặc biệt là các nước đang phát triển và khu vực xung đột.
Trong thông báo ngày 16/12, chính quyền Mỹ cũng điều chỉnh mức độ hạn chế đối với một số quốc gia trong danh sách cũ. Lào và Sierra Leone bị nâng từ diện hạn chế một phần lên mức kiểm soát chặt chẽ hơn, trong khi Turkmenistan được ghi nhận có tiến bộ nhất định và được nới lỏng một số điều kiện nhập cảnh.
Lệnh hạn chế mở rộng lần này được đánh giá là sự tái khẳng định một trong những chính sách nhập cư gây tranh cãi nhất trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, đồng thời cho thấy chính quyền hiện tại tiếp tục theo đuổi đường lối kiểm soát chặt chẽ biên giới và dòng người nhập cư vào Mỹ.